انگور، کلید اقتصاد و توریسم ارومیه

انگور؛ محصولی قدیمی و استراتژیک در ارومیه.
تاک؛ درختی که با کاربردهای گوناگون، از برگ و محصول و چوب و ... نیاز های مردم را تامین می کند و از دیرباز با مردم ارومیه و خاطرات آنها عجین شده است و زمانی نقش مهمی حتی در روابط سیاسی منطقه داشته است.

امروزه کشاورزی صنعت مهمی است که نقش شایان توجهی در تولید ناخالص داخلی هر منطقه دارد. ازآنجا که زمین های حاصلخیز و مناسب کشت و زرع و منابع محدود هستند، تعیین الگوی بهینه کشت هر منطقه باید با آگاهی و تعیین الگوی مناسب کشت و عوامل موثر و با حداکثر سودآوری باشد.

با توجه به اهمیت تولیدات کشاورزی در تامین نیاز های غذایی مردم و ابعاد اقتصادی تولید وضرورت های ناشی از آن، اقتصاد کشاورزی به عنوان یکی از شاخه های حائز اهمیت در علوم کشاورزی مطرح است.

در علوم پیشرفته اقتصادی، کشاورزی به عنوان یکی از مراحل اولیه توسعه منطقه مطرح شده و تامین درآمد،ایجاد اشتغال، تامین غذا، ایجاد بازار و ارز آوری را جز حداقل اثرات توسعه کشاورزی و تولید محصول در یک منطقه دانسته اند. 

موضوع مهم دیگر این است که بخش کشاورزی بر خلاف صنایع دیگر با بخش دیگری رقابت نمی کند بلکه درکنار سایر صنایع، مکمل آنها و موجب رشد و پیشرفت آنها مانند صنایع تولیدی، تبدیلی و ... است.


از سالیان بسیار و زمانهای بسیار قدیم مردمان باستان ارومیه با ذکاوت و دقت خاصی تمامی این تحقییقات را انجام داده و بهترین محصول را  مناسب با شرایط اقلیمی، خاک، آب و هوا واکوسیستم منطقه انتخاب و پرورش داده اند. در خاطرات باقی مانده از هزاران سال پیش، از شهر ارومیه به عنوان جلگه ای در کنار دریاچه یاد شده است که در آن تاک هایی با شاخه های بهم فرو رفته دیده می شده است.

این خود نشان از عمق پیوند های ارومیه با این محصول و اقتصاد حاصل از ان دارد. در زمان های قدیم که اشتغال عمده مردم کشاوزی و دامداری بوده است مردم این منطقه، از طریق کشت و فروش انگور امرار معاش می نمودند و نبض اقتصاد منطقه در دانه های شیرین و سرخ انگور می زد.  


با نگاهی علمی و عمیق تر به انگور هم می توان دریافت که اساسا این محصول مناسب کشاورزی در این منطقه و اقلیم است چرا که فیزیولوژی انگور به گونه ای است که ریشه در خاک می دواند و می تواند در عمق خاک نفوذ یابد و آب و املاح مورد نیاز تاک را از عمق زمین تامین نماید. از سویی دیگر درخت انگور جز درختانی است که کمترین آب جهت رشد و پرورش آن نیاز است.
در اصل کشاورزی با تاک برای مناطق کم آبی است و شاید یکی از علل خشک شدن دریاچه، کشت سایر محصولات، با نیازی بیشتر به آب باشد. 

شاید اینگونه به نظر برسد که اقلیم ارومیه اقلیم فقیر و کم برخورداری است و با تک محصول انگور گردش اقتصاد برای مردمان دشوار و امرار معاش از طریق آن تقریبا ناممکن خواهد بود. اما  با نگاه از زاویه ای دیگر به محصولات و فراورده های مورد استحصال از انگور می توان دریافت که نه تنها در ارومیه بلکه انگور توانایی گردش اقتصاد کل استان را دارد. 

محصولات و فرآورده های انگور، اعم از کشمش، سرکه، شیره انگور، آبغوره و غوره، رب انگور، مویز و...... خود گویای این مطلب است. از طرفی دیگر، برگ درخت انگور بسیار مغذی بوده و علاوه بر طبخ غذا به عنوان چاشنی در برخی ترشیجات و غذا ها نیز استفاده می شود.

در فصل بهار که فصل هرس درختان انگور است، پس از هرس شاخه ها آب خاصی از شاخه خارج می شود که از آن با نام اشک انگور یاد می شود. اشک انگور بهترین درمان برای رفع سنگ کلیه است. علاوه براین چوب درخت انگور و شاخه های آن در مقاطع مختلف، بهترین هیزم شناخته شده است.

قدمت تولید برخی محصولات از جمله شیره انگور (دوشاب) در ارومیه به سالهای بسیار دور می رسد. اما متاسفانه در سایه بی توجهی مسئولان از این پتانسیل ها و ظرفیت های استان به ویژه در بخش گردشگری استفاده بهینه ای نشده و تا چند سال گذشته نیز به دست فراموشی سپرده شده بود اما برگزاری این جشنواره ملی می تواند امید تازه ای به این ظرفیت ها و توانمندی ها بدهد.

اما امروز شهرداری ارومیه کمر همت بسته تا با شناساندن ارومیه به عنوان شهر انگور به تمامی مردم ایران و جهان، زمینه فعالیت سرمایه گذاران و فعالین اقتصادی در بخش صنعت و صنایع تبدیلی را در ارومیه فراهم آورد. حرکتی که بایستی سال ها پیش از این در ارومیه اتفاق می افتاد، اما هنوز هم دیر نیست. دعوت از بیش از 50 مهمان خارجی از 7 کشور اروپایی و هم چنین میهمانانی از کشور های همسایه، خود گواه این مدعاست.

ارائه طرح‌های توجیهی فنی و اقتصادی کشت و صنعت انگور و معرفی منابع تامین سرمایه داخلی و خارجی از دیگر محورهای همایش انگور، با محور اقتصاد و سلامتی  است. از سویی دیگر  برگزاری جشنواره هایی این چنین که معرفی آداب و سنن بومی و محلی منطقه و به تصویر کشیدن تمام مراحل استحصال محصولات انگور را به همراه دارد، علاوه بر احیای سنت ها، نقشی شگرف در احیای صنعت توریسم خواهد داشت.

انتخاب دهکده ساحلی تفریحی توریستی چی چست شهرداری ارومیه برای برگزاری جشنوار نیز خود حرکت هوشمندانه ای است که علاوه بر خارج از شهر بودن و سایر مزایا  می تواند زمینه جذب توریسم را نیز فراهم آورد. دهکده به لحاظ تجمیع رستوران، هتل، فضای سبز ، سوئیت های متعدد و قابلیت تحت پوشش داشتن تمامی عملیات مراحل استحصال محصولات انگور، از ورزن تا پخت شیره انگور، به شرط فعال و پویا بودن درتمامی ایام سال می تواند گزینه بسیار مناسب و جذابی برای جذب و اسکان گردشگران داخلی و خارجی باشد.

هم چنین مسیر های منتهی به دهکده به گونه ای است که گردشگران را مبهوت طبیعت بکر و پر منظره ارومیه می نماید. از همه اینها هم که بگذریم، آب و هوا و مناظر و اطراف شهر ارومیه دارای ویژگی چهار اقلیم است و در تمامی ایام سال می توان اقلیم بیابانی، مراتع و سبزه زار، امید است احیای دریاچه ارومیه بتواند اقلیم دریای را نیز تکمیل نموده و زمینه جذب هر چه بیشتر گردشگران را فراهم آورد.

برگزاری جشنواره هایی از این دست، که به احیای فولکولور و بازیهای بومی و محلی، موسیقی سنتی عاشیق های ارومیه و استحصال محصولات انگور در خانه های کاه گلی و با وسایل اولیه  می پردازد، در کنار نمایشگاهی از صنایع دستی و غذاهای سنتی این اقلیم، - با معرفی آش دوغ به عنوان غذای سنتی ارومیه - حرکتی است بس مفتخر و گامی است بلند، در راستای احیای سنت های غنی و پربار این مرز و بوم. باشد که آیندگان بیابند و ببینند و بهره ای هر چند اندک ببرند.