هنر و تجربه؛ جریانی پویا برای سینمای فقیر ایران

عصرایران؛ رضامیرمحرابی- فروردین 1393 حجت الله ایوبی، رییس سازمان سینمایی در حکمی امیر حسین علم الهدی را به عنوان مدیراجرایی و دبیر شورای سیاستگذاری گروه هنر و تجربه منصوب کرد تا چشم ها به دنبال ایجاد جریان سینمایی نوینی در هنر این سرزمین باشد. گروهی که در ابتدا ابهاماتی در ابعاد و فرجام آن وجود داشت اما به تدریج و با استقبال اهالی سینما خیلی زود توانست مخاطبان خاص خود را پیدا کند به گونه ای که اکنون که یکسال از شروع نمایش فیلم ها در این گروه سینمایی می گذرد به عنوان یک جریان نو و هنری که ساز و کار دارد و بر اساس مبنا و اصول خود پیش می رود جاافتاده است.

طبق تعریف گروه سينماهاي «هنر و تجربه» تلاشي براي نمايش آن دسته از فيلم‌هاي باارزشي در ميان فيلم‌هاي غيرتجاري است كه اکران‌شان مي‌تواند جايگاه شايسته و درخور سازندگان آن‌ها را در جامعة سينمايي روشن كند و به ارتقاي دانش سينمايي تماشاگران و ارتقاي كيفيت هنري سينماي ايران كمك كند.

در اين طرح «فیلم هنری» به اثري سينمايي – در هر قالب زماني كوتاه و بلند و داستاني و مستند و انيميشن و… – گفته مي‌شود كه فرم و محتوای آن تمایلات و حساسيت‌ها و كنجكاوي‌هاي زیبایی‌شناسانة تماشاگران را برانگيزد و ذوق و سليقة بصري آنان را ارتقا دهد. «فیلم تجربی» نيز به فیلمی اطلاق می‌شود که شيوه‌های تازه‌اي در بیان و روايت سینمایی در آن تجربه شده باشد كه سينماي تجاري و عامه‌پسند به سوي آن نمي‌رود. البته برخي از فيلم‌هاي متفاوت و برتر سينماي بدنه هم كه حاوي جنبه‌هاي هنري و تجربي هستند و به دليلي امكان اين را دارند كه جايي در اكران سينماي بدنه پيدا كنند، مي‌توانند در چارچوب اين طرح نيز به نمايش درآيند.

این گروه سینمایی که در یکسال گذشته بیش از 130 عنوان فیلم سینمایی، مستند، کوتاه و انیمیشن در آن به نمایش درآمده است به عنوان جریانی مهم در سینمای امروز ایران درآمده است. روزگاری در این سرزمین نمایش فیلم های مستند و کوتاه را فقط باید در سینماتک ها جستجو می کرد و گاه اگر اکران های ویژه ای ایجاد می شد و فرصت فراهم بود به دیدن آن فیلم می رفتیم؛ اما این روزها مخاطبان جدی سینمای ایران می توانند موفق ترین مستندها و فیلم های کوتاه را در این گروه سینمایی ببینند و در جریان تولیدات روز سینمای ایران در این بخش قرار گیرند.

در بخش تولیدات سینمایی و تجربی نیز فرصت برای نمایش فیلم های مهم و موفق فراهم شده است و مخاطبان سینما توانستند در این بخش با حضور در سینماهای هنر و تجربه آثار مورد علاقه خود را مشاهده کنند.

این گروه در ابتدای راه اندازی خود در تهران نمایش آثار خود را آغاز کرد و اکنون با داشتن سالن در سینماهای فرهنگ، آزادی، کوروش، موزه سینما، چارسو و خانه هنرمندان در پایتخت میزبان مخاطبان سینمای هنر و تجربه است.

در مراکز استان نیز پردیس سینمایی هویزه مشهد، پردیس سینمایی پرشین کرج، سینما سوره اصفهان، پردیس سینمایی کاپری گرگان، سینما ساحل اهواز و پردیس سینمایی ونوس قم میزبان آثار این گروه سینمایی هستند.

اما در این میان جریان هایی شکل گرفته که تلاش می کند حرکت موفق این گروه سینمایی را زیرسوال برده  و آن را با حربه های مختلفی ضعیف جلوه دهد. در این وانفسا که مخاطبان سینما از فیلم های سطحی و کهنه ی سینمای ایران خسته شده اند و جمعیت سینماروها به دلایل مختلف کاهش پیدا کرده است حضور و وجود جریان سینمایی مانند هنر و تجربه خستگی و تکرار را از چشم های مخاطبان جدی سینمای ایران زدوده و با ویترینی متفاوت و متنوع مواجه می کند. مخاطب آزادانه از این ویترین فیلم مورد نظرش(مستند- سینمایی- انیمشین- کوتاه- تجربی) را انتخاب می کند و برای دیدنش به سینماهای این گروه می رود. در این سیستم، استقبال مخاطبان و فروش فیلم زمان اکران را تعیین می کند و فیلمی مانند ماهی و گربه می تواند تا ماه ها روی پرده بماند.

اتهاماتی مانند دولتی بودن، اثرگذار نبودن و جریان اشاعه ی سینمای روشنفکری، برچسب هایی است که به گروه هنر و تجربه زده می شود اما آیا این حق مردم و مخاطبان جدی سینمای ایران نیست که پیوسته برای دیدن فیلم های هنری مورد علاقه شان حق انتخاب داشته باشند؟ آیا اگر دولت که وظیفه اش حمایت از آثار فرهنگی در تمام شاخه های هنری است بودجه ای آن هم در حد 2 درصد(رقم ناچیز 2 میلیارد تومان) از بودجه سالیانه ی سینمای ایران را صرف حمایت از گروهی کند که هدفش حفظ و ارتقای سلیقه هنری مخاطبان سینما است باید این گروه سینمایی متهم شود به دولتی بودن؟

بیش از 310 هزار نفر از مخاطبان سینمای ایران در یک سال گذشته از فیلم های اکران شده در این گروه دیدن کرده اند و این نوید را می توان داد که در هفته ها و ماه های پیش رو با حجم استقبال فراوان تری از آثار پخش شده در این گروه مواجه باشیم.

همین که سازمان سینمایی وزارت ارشاد (وزارت خانه ای که در برخی سیاست هابش نمره قبولی نمی گیرد) توانست پس از سال ها آشفتگی، وضعیت بسامانی را برای اکران این جنس سینمای هنری ایجاد کند و در جهت ارتقای سلیقه سینمایی مخاطبان ایرانی قدمی بردارد خود جای تشکر و قدردانی دارد و در دورانی که سینمای ایران -که ظرفیت ها و پتانسیل های فراوانی برای قدرت نمایی در سراسر دنیا دارد- به دلایل فراوان کمی فقیر شده است باید قدر این گروه سینمایی و تلاش هایش برای گشودن پنجره های جدید به مخاطبان را دانست. یک سالگی گروه هنر و تجربه را تبریک می گوییم و امید داریم با نقدهای سازنده بتوان روز به روز بر پویایی و حرکت رو به جلو این جریان سینمایی کمک کرد.