غذاها و تنقلات چهارشنبه‌ سوری

جام جم نوشت: از قدیم در شهرها و استان‌های مختلف کشورمان، شب چهارشنبه‌سوری از تنقلات و غذاهای مختلفی استفاده می‌کردند و این سبک تغذیه با کمی تغییرات، امروزه هم در حال اجراست .
 
شاید تا به حال در مورد «آش ابودردا» شنیده باشید. این آش از نظر مواد و طرز پخت همچون آش رشته معمولی است که با نیت و مراسم ویژه‌ای در برخی شهرها در شب چهارشنبه‌سوری پخته می‌شده و خانواده‌هایی که بیمار در خانه داشتند برای برآمدن حاجت و بهبود درد بیمارشان نذر می‌کردند که در شب چهارشنبه آخر سال آش ابودردا یا آش بیمار بپزند و پخش کنند.
 
همچنین در این شب «آجیل هفت مغز» با نام آجیل چهارشنبه‌سوری را از یک دکان رو به قبله می‌خریدند و هنگام پاک کردن آجیل، قصه معروف خارکن را نقل و به نیت برآورده شدن حاجاتشان میان مردم پخش می‌کردند، اما امروزه آجیل چهارشنبه‌سوری جنبه نذری بودنش را از دست داده و از تنقلات شب چهارشنبه‌سوری به شمار می‌رود‌.

این آجیل از نوع شیرین و دارای گردو، کشمش، توت خشک و مقداری پسته، فندق، بادام و انواعی از برگه ها، مویز، باسلق و انواعی شکلات و تافی است که البته این آجیل در شهرهای مختلف ایران اجزای دیگری نیز دارد .
 
آجیل چهارشنبه‌سوری در انواع دیگر
 
در استان آذربایجان غربی آجیل چهارشنبه‌سوری علاوه بر اقلام گفته شده حاوی انجیر، خرما، سنجد، نخودچی، آب نبات، تخمه بدون نمک، برنجک (برنج بوداده)، برگه هلو، زردآلو و گندم برشته است .
 
در استان خراسان و بعضی شهرهای اطراف در این شب به جای آش، چهار نوع پلو می‌پزند. رشته پلو، عدس پلو، زرشک پلو و ماش پلو که معمولا به فقرا، نزدیکان و همسایگان می‌دهند. در آجیل خراسانی‌ها مطلقا نمک وجود ندارد، چون نمک را علامت شوربختی می‌دانند .
 
در اهواز پس از مراسم قاشق‌زنی خانواده‌ها خوراکی یا آجیل شور و شیرین در ظرف قاشق زنان می‌ریزند‌. در شیراز پس از دعا خواندن، حلوا و آش می‌پزند. گیلکی‌ها هم در این شب خورش «ترشه تره» می‌پزند و آن را با کته، ماست و دوغ می‌خورند.

مازنی‌ها در این شب انواع آش‌ها از جمله آش هفت ترشی می‌پزند که در آن از هفت نوع سبزی و هفت نوع ترشی و هفت نوع حبوبات استفاده می‌شود و گزنه آش هم یکی دیگر از آش‌های شمالی‌هاست که سبزی مصرفی آن گزنه است و اعتقاد بر این است که خوردن این آش بسیاری از بیماری‌ها و کسالت‌ها را از میان می‌برد.

در استان مرکزی هم مقداری خرما، شکر پنیر یا حلوا درست می‌کنند و برای خیرات از رفتگان در این شب به عابران تعارف می‌‌کنند.