عصر ایران - این روزها بحران پناهجویان در اروپا که مبدا آن کشورهای خاورمیانه و مقصد
آن کشورهای اروپایی است بسیاری از این کشورهای اروپایی را در رنج و سختی
قرار داده است، در حالی که 75 سال پیش و همزمان با آغاز شعله های جنگ
ویرانگر دوم در لهستان (با حمله آلمان نازی به لهستان در سال 1939 و اشغال
این کشور) موج مهاجرت ها از اروپا به دیگر منطقه جهان از جمله آسیای مرکزی و
خاورمیانه بود.
در سال های جنگ دوم جهانی و پس از شهریور 1320 (1941) یعنی چند مدت پس از اشغال ایران از سوی ارتش های سرخ و بریتانیا (شوروی و انگلیس) و خروج رضا شاه از ایران و به سلطنت رسیدن محمد رضا شاه جوان در سن 22 سالگی، دهها هزار پناهجوی لهستانی از طریق دریای خزر وارد ایران شدند.
در این چارچوب ، همزمان با مهاجرت بخش عظیمی از جمعیت یهودیان اروپا به شوروی ، آمریکا و دیگر کشورهای خاورمیانه (از جمله ایران) نزدیک به 1.25 میلیون آواره لهستانی نیز از سوی شوروی در جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی سابق (500 هزار نفر در قزاقستان) استقرار یافتند.
از این تعداد مهاجر لهستانی نزدیک به 116 هزار نفر از طریق دریای خزر و بندر پهلوی سابق راهی ایران شدند و در کمپی نزدیک به تهران سکنی گزیدند. این پناهجویان که از جنگ و قحطی گریخته بودند وارد کشوری شده بودند که اثر چندانی از جنگ در آن دیده نمی شد اما قحطی مصیبت باری همزمان با ورود نیروهای متفقین بر کشور حاکم شده بود.
برخی از این پناهجویان که وضعیت جسمانی خوبی نداشتند درگذشتند و بسیاری نیز پس از پایان جنگ و چند سال حضور در ایران راهی کشور خودشان یا دیگر کشورها شدند و برخی نیز در ایران ماندگار شده و حتی تشکیل خانواده دادند.
دولت وقت و مردم ایران استقبال گرمی از این پناهجویان لهستانی کردند و با وجود مشکلات فراوانی که قحطی و کمبود منابع ، تغییر حکومت و اشغال کشور بر ایران حکمفرما بود اما این پناهجویان در اردوگاه ها و حتی ساختمان های عمومی ویژه در شهر تهران اسکان داده شدند و برای آنها امکانات آب و غذای گرم فراهم شد.
پناهجویانی که در وضعیت مشقت بار و سختی وارد ایران شده بودند پس از مدت ها توانستند به مکان امنی برسند و آب و آذوقه و البسه و مکان های تمیز برای اقامت داشته باشند.
تصاویر زیر استقرار این پناهجویان را در سال 1943 (1322) و در اردوگاه های اسکان موقت – اعم از ساختمان های تغییر کاربری داده شده و اردوگاه های اسکان - در شهر تهران نشان می دهد.
وضعیت پناهجویان لهستانی در اردوگاه ها و ساختمان های اسکان موقت آنها در تهران