اردوغان نشان داده است در داخل مرزهای ترکیه و خارج از آن پذیرای نظرات منتقدان خود نیست. نمونه بارز این رفتار او در اعتراض به شاعر طنزپرداز در آلمان بود.

عصر ایران؛ مصطفی داننده - با خنثی شدن کودتای ترکیه ناظران صحنه بین الملل به دنبال رفتار اردوغان در دوران پساکودتا هستند. از نحوه رفتار اردوغان با متهمین کودتا و میزان بازداشتی‌ها از ارتش و قضات نشان می‌دهد اردوغان به بهانه این کودتا به شدت به دنبال تصفیه مخالفان خود از ساختار قدرت ترکیه است.

در دوران پساکودتا به نظر می‌رسد اردوغان به شدت دچار یک تک روی سیاسی شده است. این ویژگی قبل از کودتا نیز در اردوغان مشهود بود. ترکیه پسا کودتا به نظر می‌رسد به سمت شبه اقتدارگرایی حرکت می‌کند. نظام‌های شبه اقتدارگرایی، نظام‌ها دورگه هستند، که برخی از ویژگی‌ها دموکراسی و اقتدارگرایی را با هم به نمایش می‌گذارند اما سرشت نهایی آنها اقتدارگرایانه است.

یکی از ویژگی‌های مهمی که در کشورهای دارای رژیم‌ها شبه اقتدارگرا رایج است، نبودن همیاری مثبت میان اصلاحات سیاسی و اقتصادی است. در این گونه کشورها باز کردن فضای اقتصادی منجر به باز شدن فضای سیاسی نمی‌شود و تغییرات اقتصادی و سیاسی توسط رژیم، کنترل و دستکاری می‌شود.

اردوغان بعد از به قدرت رسیدن سعی کرده است جلوی اصلاحات سیاسی در ترکیه را بگیرد و به سمت قدرت نمایی فردی برود. اردوغان نشان داده در داخل مرزهای ترکیه و خارج از آن پذیرای نظرات منتقدان خود نیست. نمونه بارز این رفتار او در اعتراض به شاعر طنزپرداز در آلمان بود. موضوعی که حتی زمینه ساز احضار سفیر آلمان در آنکارا نیز شد.

اردوغان به دنبال رسیدن به اتحادیه اروپاست و سعی می‌کند براساس آموزه‌های این اتحادیه رفتار کند در حالی که اعتقاد چندانی به این آموزه‌ها نیز ندارد. این رفتار او دیگر ویژگی یک نظام شبه اقتدارگراست. رژیم‌های شبه اقتدارگرا هم ظاهری از دموکراسی دارند و هم ظاهری از اقتصادی مبتنی بر بازار آزاد و این دو مسئله بر اساس فشار خارجی و داخلی و الزامات فعالیت اقتصادی شکل گرفته است و همواره به علت سرعت و شتاب‌زدگی در کار با فساد و سواستفاده‌های گسترده روبرو است.

محدودیت‌ها جامعه مدنی از دیگر ویژگی‌ها حکومت‌های اقتدارگراست. به ‌نظر می‌رسد بخش مهمی کشورهای دارای رژیم‌های شبه‌ اقتدارگرا دارای جوامع مدنی نسبتا فعالی هستند. در کشورهای دارای رژیم‌ها اقتدارگرا، میزان مشارکت جامعه مدنی، محدودتر از آن است که به ‌نظر می‌رسد.

رفتار اردوغان با منتقدانش به ویژه مصادره برخی رسانه‌های مکتوب به خوبی حکایت از این معنا دارد که جامعه مدنی ترکیه در ظاهر آراسته ولی در باطن با مشکلات فراوانی روبرو است.

اردوغان این روزها به شدت نسبت به جناح‌های مخالف و رقبایش بدبین است و این موضوع می‌تواند به شخصی سازی حکومت او منجر شود. شخصی سازی یکی از ویژگی‌های مهم " نظام سلطانی" یکی از زیرمجموعه‌های حکومتی رژیم‌های شبه اقتدارگراست.

بدبيني حاکم به عموم افراد، منجر به افزايش چشمگير نقش سياسي و اقتصادي خانواده و دوستان حاکم مي‌شود و خويشاوندسالاري و رفيق‌بازي به ركن ركين نظام سلطاني بدل مي‌شود. این امر باعث می‌شود فساد مالي به نحو شگفت‌آوري افزايش مي‌يابد. شخصي شدن قدرت حاكم و بسط يد خانواده و ياران، باب فساد اقتصادي را به تمامي سطح ها باز مي‌كند.

نشریه بیلد آلمان چندی پیش در گزارشی به فسادهای مالی نزدیکان اردوغان به ویژه فرزندان او اشاره کرد.

بیلد اعضای خانواده و فسادهای مرتبط با آنها را به ترتیب زیر شرح داده است؛ «امینه» همسر 61 ساله اردوغان، در پس زمینه حضور دارد؛ «احمد براق اردوغان» 36 ساله پسر بزرگ اردوغان، کسب و کار گسترده‌ای را در زمینه حمل و نقل دریایی راه انداخته و اکنون ثروت او به حداقل 80 میلیون دلار می‌رسد.

درسال 1998 پسر ارشد اردوغان «سویم تان اورک» خواننده مشهور ترک را زیر گرفت و تان اورک جان خود را در بیمارستان از دست داد. اردوغان کوچک علی‌رغم اینکه از صحنه تصادف فرار کرده بود و گواهینامه رانندگی هم نداشت، تبرئه شد و بازپرس پرونده نیز اندکی بعد از سوی اردوغان به عنوان معاون شرکت حمل و نقل دولتی ترکیه منصوب شد.

»بلال اردوغان» 35 ساله و فرزند کوچک اردوغان، در سال 2013 توانست با پرداخت سه میلیون دلار رشوه، یک قطعه زمین به ارزش یک میلیارد دلار در استانبول را به مبلغی کمتر از 500 میلیون دلار خریداری کند. در یک مورد نیز بلال نزدیک بود به خاطر بزهکاری‌هایش به زندان بیفتد، اما اردوغان (در زمانی که نخست‌وزیر بود) بازپرس پرونده را از کار برکنار کرد.

بلال اردوغان همچنین، با تروریست‌های «داعش» نیز سرگرم معاملات تجاری است؛ شماری از تجار ترک تجارت پرسودی را با داعش دارند که احتمالا یکی از آنها بلال اردوغان است. داعش طی ماه‌ها و سال‌های گذشته نفت خام و آثار باستانی عراق و سوریه را در ترکیه به فروش می‌رسانده است.

«اسرا اردوغان» 34 ساله، دختر بزرگ اردوغان هم سال 2013 درگیر رسوایی فساد مالی بود. او هم مانند برادرش بلال، عضو هیئت مدیره بنیاد پرحرف و حدیث «تورگو» است.

«سمیه اردوغان» دختر کوچک اردوغان مشاور افتخاری پدرش هست و در سفرهای خارجی وی را به عنوان مترجم همراهی می‌کند. سمیه در زمان تحصیل در آمریکا سالانه 100 هزار دلار از «رمزی گور» سرمایه‌دار و تاجر پارچه دریافت می‌کرد. خانواده اردوغان می‌گویند رمزی گور اهل ترکیه، این کار را فقط به خاطر دوستی‌ با اردوغان انجام داده است اما گمانه‌زنی‌هایی در مورد داد و ستدهای پشت پرده میان رمزی‌گور و اردوغان بر سر زبان‌ها است.

ترکیه بعد از کودتا با توجه به شواهد و رفتارهای رییس جمهور اردوغان، تبدیل به حوزه شخصی اردوغان خواهد شد. در ترکیه بعد کودتا ممکن است، تکثر اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای وجود داشته باشد اما به نظر می‌رسد تکثر سیاسی دیگر در ترکیه جای نخواهد داشت زیرا قدرت سیاسی مستقیما با شخص اردوغان پیوند خورده است.

تماشاخانه