4 نکته درباره آمبولانس حیوانات در تبریز

عصر ایران - اولین آمبولانس ویژه حیوانات در شهر تبریز، توسط یک تشکل مردم نهاد آغاز به کار کرد.
البته پیش از این در تهران، برخی کلنیک های حیوانات، خودروهای حمل حیوانات داشتند ولی فرق آمبولانسی که در تبریز فعال شده این است که متعلق به کلنیک خاصی نیست که صرفاً حیوانات متعلق به مشتریان خود را حمل کند بلکه هر حیوانی که به دلیلی مصدوم شده، ولو بلاصاحب باشد با تماس تلفنی شهروندان، توسط این آمبولانس حمل می شود و نجات می یابد.

در این باره نکاتی چند قابل توجه است:

1 - شاید عده ای بگویند که وقتی آدم ها به کمک های پزشکی نیاز دارند، چه لزومی دارد که برای حیوانات آمبولانس ویژه اختصاص دهیم؟!
این سخنی است که می توان به استناد آن، اکثر فعالیت های اجتماعی و اقتصادی را تعطیل کرد و مثلاً در شهرها فضای سبز ایجاد نکرد یا قنادی ها را تعطیل کرد و گفت این همه مردم نیازمند دارو هستند و شما درخت و چمن می کارید یا شیرینی تولید می کنید؟!

این در حالی است که هر چیزی جای خود را دارد. دامپزشک باید به کار معالجه حیوانان بپردازد و پزشک نیز به کار خود در درمان انسان ها مشغول باشد و هیچ کدام منافاتی با یکدیگر ندارند.
ضمن این که علاقه مندی های افراد نیز متفاوت است؛ فردی علاقه مند است وقت و هزینه اش را صرف حمایت از حیوانات کند، دیگری به فعالیت های هنری علاقه مند است و آن یکی هم دوست دارد در عرصه آموزش فعالیت کند و ...؛ قرار نیست که همه مانند هم باشند.

2 - از منظر دینی هم این کار، اقدامی ستوده است. هر چند برخی افراد می کوشند حفظ حقوق حیوانات را امری جدید و مدرن معرفی کنند، اما واقعیت این است که در ادیان الهی به ویژه دین اسلام، بر حفظ حقوق حیوانات بسیار تأکید و حتی آزار گربه نیز مستوجب عذاب اخروی دانسته شده است.
(امام صادق(ع): زنى به سبب آن که گربه اى را بسته بود تا از تشنگى مرد، به عذاب گرفتار آمد.)

بی مناسبت نیست به برخی احکام دین اسلام درباره حیوانات اشاره کنیم تا مشخص شود آنچه در خصوص حمایت از حیوانات به ویژه در سال های اخیر در ایران رواج یافته، مورد حمایت قاطع دین محمد(ص) است:

 - بر صاحبان حیوانات لازم است که برای آنها وسایل زندگی و رفاه ـ مانند مسکن و آب و مواد غذایی ـ فراهم کنند و بر چهارپایان بیش از اندازه طاقت و توانِ آنها بار نگذارند و راه نبرند؛ یعنی با توجه به اندازه توان حیوانات از آنها استفاده کنند.

 - در صورتی که چهارپایان بچه دارند، بر صاحبان آنها لازم است که تمام شیر آنها را ندوشند و به اندازه ای که برای بچه آنها کافی باشد، شیر در پستان باقی بگذارند.

 - در صورتی که دوشیدن شیر برای حیوان ضرر داشته باشد، نباید شیر آن را بدوشند؛ مستحب است کسی که شیر حیوان را می دوشد، ناخن خود را کوتاه کند تا در موقع دوشیدن، برای حیوان ناراحتی ایجاد نکند.

 - اگر کسی ـ در جایی که آب پیدا نمی شود ـ مقداری آب همراه دارد که اگر با آن وضو بگیرد، حیات یک حیوان بر اثر تشنگی به خطر می افتد، باید آن آب را به حیوان بدهد و آن را از مردن نجات دهد و برای نماز تیمم کند.

- مالک زنبور عسل باید امکانات و وسایل رفاهی را برای آن فراهم کند. در زمان برداشتن عسل نیز نباید تمام عسل را برای خودش بر دارد؛ بلکه باید به اندازه احتیاج آن حیوان، عسل در کندو باقی بگذارد؛ هرچند مستحب است که بیشتر از مقدار نیاز زنبور، برایش عسل باقی بگذارد.

 - مالک کرم ابریشم باید نیازهای زندگی آن را تأمین، و غذایش (برگ توت) را به اندازه کافی فراهم آورد.

 - در صورتی که مالک هر حیوانی به تأمین نیازهای آن اقدام نکند، بر حاکم لازم است که او را به این وظیفه اجبار کند؛ در صورتی که خود حاکم نتواند این کار را انجام دهد، باید افراد دیگر به این وظیفه اقدام، و حیات آن حیوان را حفظ کنند.

-  آزار رساندن به هر جاندار حرام گوشتی منع شده است؛ چه رسد به قتل؛ مگر حیوان موذی، که براساس برخی روایت ها، آن نیز باید به روشی مناسب از بین برود.

 -  کشتن حلال گوشت جایز نیست؛ مگر برای خوردن؛ آن هم به نحوه خاصی که در شرع آمده است و نکته مهمش این است که نباید حیوان به هر دلیلی مانند کند بودن چاقو آزار بیش از حد ببیند.

- به بند کشیدن حیوانات و شکنجه آنها ممنوع است. همچنین تجاوز به حریم، اموال، بچه ها و تخریب خانه های آنها نیز نهی شده است.
   
- حمایت ازحیات حیوانات گمشده ونجات آنها ازمرگ.

- انداختن کالا به دریا برای حفظ حیوانات موجود در کشتی به منظور جلوگیری از غرق شدن آنها (حق حیات حیوان و حفظ آن).

- لزوم پانسمان جراحت حیوان؛هرچند مواد مصرفی متعلق به دیگری (غصبی) باشد (حفظ سلامتی حیوان).

- لزوم رهایی حیوان از ظرف یا مکان دیگری (غصبی) که در آنجا گرفتار شده است؛ هرچند منجر به تخریب آنها شود (آزادی حیوان).

-  لزوم تأمین علوفه، آب و سایر نیازمندی های حیوانی که در اختیار دیگری قرار دارد (ودیعه)؛ هرچند مالک حیوان با این کار مخالف باشد(حقوق اساسی حیوان).

- براساس قوانین و منابع حقوق اسلامی، رفتار جنایت آمیز درباره حیوانات موجب پرداخت دیه می شود (حق حیات حیوان).
 
3 - یکی از معیارهایی که می توانیم انسان ها را با آن بسنجیم، این است که ببینیم آنها در موضع قدرت با ضعیف تر از خودشان چگونه برخورد می کنند، یعنی فرد بزرگسال با کودک، رئیس با مرئوس، معلم با شاگرد، سواره با پیاده، غنی با فقیر و انسان با حیوان.

جامعه ای که مردمانش با حیوانات رفتار خوبی دارند، به طریق اولی با همنوعان خود نیز رفتار بهتری خواهند داشت.
مهربانی با حیوانات، پیوند نزدیکی با مهربانی انسان ها با یکدیگر دارد. توصیه به رفتار شفقت آمیز با حیوانات، در واقع زمینه سازی روانی برای رفتار انسانی با انسان هاست. کسانی که در عرصه حمایت از حیوانات فعالیت می کنند، به طور غیر مستقیم در حال فرهنگسازی برای بهبود روابط بین انسانی هم هستند.

4 - آنچه گفته شد، نافی لزوم رعایت فرهنگ عمومی توسط حامیان حیوانات نیست. در عین تأکید ویژه بر حقوق حیوانات و تمجید از فعالان این عرصه، آنچه مسلم است این که باید حساسیت های فرهنگی و دینی در این باره نیز لحاظ شود. در غیر این صورت تقابل فرهنگی بین مردم ایجاد می شود و این، هم به زیان انسان هاست و هم به ضرر حیوانات. به عنوان مثال باید حساسیت های دینی راجع به پاک و نجس بودن حیوانات مد نظر قرار بگیرد و به دیدگاه های مذهبی افراد احترام گذاشته شود.

به هر روی، آنچه در تبریز شکل گرفته را باید به فال نیک گرفت و به افرادی که این کار زیبا، دینی و انسانی را شکل داده اند، خدا قوت گفت.