آیا بناهای تاریخی به چینی ها واگذار شده است؟

هفته گذشته خبر واگذاري ٢٠ بناي تاريخي به يك شركت سرمايه‌گذاري چيني محل بحث و چالش بين فعالان ميراث فرهنگي شد و انتقاداتي در اين زمينه به عملكرد صندوق احيا در خصوص واگذاري بناها به سرمايه‌گذاران خارجي مطرح شد.

به گزارش اعتماد؛ روز دوشنبه محمدرضا پوينده، مديرعامل صندوق احيا از واگذاري ٢٠ بناي تاريخي خارج از مزايده به شركت «اوراسيا» كه يك شركت سرمايه‌گذاري چيني است، خبر داد و اعلام كرد: «طبق اين تفاهمنامه، كارشناسان ما در يك بازه زماني سه تا شش ماهه، ۲۰ بناي تاريخي را شناسايي مي‌كنند تا براي مرمت و در نهايت براي بهره‌برداري در زمان مشخصي به اين شركت چيني واگذار شود.» انتقاداتي به اين نحوه از واگذاري مطرح شد از جمله اينكه چرا اين بناها خارج از مزايده به اين شركت واگذار مي‌شوند؟ چرا بناها به يك شركت چيني واگذار مي‌شوند؟ و موارد ديگري از اين دست، روز گذشته مديرعامل صندوق احيا در گفت‌وگو با «اعتماد» به اين انتقادات پاسخ داد.

پوينده در مورد اينكه چرا اين بناها به شركت چيني واگذار مي‌شوند، مي‌گويد: «در حال حاضر ورودي گردشگري ايران از اروپا و شرق آسيا رشد ١٠ درصدي را تجربه كرده است. كشور چين به لحاظ رشد گردشگر خروجي، نخستين كشور دنياست، ضمن اينكه ورودي گردشگران اين كشور به ايران رشد چشمگيري داشته، طبيعي است كه گردشگران اروپايي و شرق آسيا تمايل دارند اقامت در خانه‌هاي تاريخي را تجربه كنند، فضاي سرمايه‌گذاري را براي سرمايه‌گذاران داخلي و خارجي مهيا كرديم كه در حوزه احياي بناهاي تاريخي سرمايه‌گذاري كنند. سرمايه‌گذاران چيني هم اين فضا را بررسي كردند، زماني هم كه رييس‌جمهور اين كشور به ايران سفر كرد، بحث احياي جاده ابريشم را به طور جدي مطرح كردند و سازمان جهاني جهانگردي هم تاكيد خاصي بر احيا جاده ابريشم براي كشورهايي كه در اين مسير قرار گرفته‌اند داشتند و برنامه‌هاي جدي در دستور كار خود دارند. طبيعي است كه سرمايه‌گذاران براي سرمايه‌گذاري در اين مسير تمايل داشته باشند.»

پوينده در خصوص تفاهمنامه‌اي كه با شركت اوراسيا امضا شده است مي‌گويد: «تفاهمنامه‌اي كه ما با طرف چيني امضا كرده‌ايم براي سرمايه‌گذاري در احياي بناهاي تاريخي مسير جاده ابريشم است.

 قرار است بررسي‌هاي لازم صورت گيرد و بناهايي كه مورد توافق دو طرف براي احيا هستند انتخاب شوند، طرح مرمتي بناها توسط پيمانكاران و مشاوران داخلي انجام شود و در نهايت طرف چيني سرمايه‌گذاري اين كار را تقبل كنند. هدف ما از امضاي اين تفاهمنامه اين بود كه ٢٠ بنا و كاروانسراي تاريخي شناسايي شود، اما در نهايت اگر توافق نهايي در مورد هزينه‌هاي مرمت و مبلغ اجاره‌اي كه بايد پرداخت كنند، صورت گيرد، اين واگذاري صورت مي‌گيرد.»

 پوينده در خصوص انتقاداتي كه در مورد واگذاري اين ٢٠ بنا خارج از مزايده به سرمايه‌گذاران چيني، مطرح شده بود گفت: «ما اين پيش‌بيني را در اساسنامه صندوق داشتيم، اين مورد جزو قوانين صندوق است. اگر يك سرمايه‌گذار داخلي هم درخواستي مبني بر سرمايه‌گذاري براي احياي ٢٠ بناي تاريخي داشته باشد اين بناها خارج از مزايده به او واگذار خواهد شد. اين اتفاق در مورد شهرداري شيراز هم افتاد. ٢٨ بنا را يكجا و خارج از مزايده براي مرمت و احيا به شهرداري شيراز واگذار كرديم. ما در اساسنامه صندوق، پيش‌بيني كرده‌ايم كه اگر در يك فرآيند مشخص شده و با تاييد افراد ذي‌صلاح و هيات امناي صندوق كه چهار نفر از اعضاي هيات دولت هستند، مي‌توانيم مثل مسيري كه براي واگذاري بناها به شهرداري شيراز طي شد، بناها را به صورت يكجا و خارج از مزايده طي كنيم.»

مديرعامل صندوق احياي بناهاي تاريخي در مورد اينكه چطور به شركتي كه در خصوص احيا و مرمت بناهاي تاريخي تجربه‌اي در ايران ندارد، اطمينان شده كه ٢٠ بناي ارزشمند تاريخي را در اختيار آنها قرار دهند، مي‌گويد: «اين شركت يكي از شركت‌هاي بزرگ سرمايه‌گذاري در دنياست كه در بسياري از كشورها سرمايه‌گذاري مي‌كنند، ما سعي مي‌كنيم سوابق فعاليت آن را در اختيار رسانه‌ها قرار دهيم. در نهايت هدف ما احياي بناهاي تاريخي است و براي اينكه زندگي اجتماعي به اين بناها برگردد تلاش مي‌كنيم.

 در اقصي نقاط كشور هزاران بناي تاريخي داريم كه وضعيت مناسبي ندارند و در حال تخريب هستند. اينكه تعدادي از اين بناها احيا و مرمت شوند، اتفاق خوبي است. ما اينقدر تلاش مي‌كنيم براي جذب سرمايه‌گذاران خارجي در بخش‌هاي مختلف، يكي از ظرفيت‌هاي مهم ما گردشگري است، و تاكيد مسوولان هم بر اين است كه بتوانيم هر سال گردشگران زيادي را وارد ايران كنيم، براي رسيدن به اين هدف بايد زيرساخت‌هاي گردشگري ما مهيا شود.

گردشگراني كه از اروپا و شرق آسيا به ايران مي‌آيند، گردشگران فرهنگي هستند كه مي‌خواهند با تمدن و فرهنگ ايران آشنا شوند و به دنبال اين هستند در مسيرهاي گردشگري ايران كه تردد مي‌كنند، بتوانند از بناهاي تاريخي ايران بازديد كنند و اقامت و پذيرايي در اين بناها را تجربه كنند. در همين اقامت و پذيرايي مي‌شود بسياري از اطلاعات مربوط به فرهنگ و تاريخ ايران را به گردشگران منتقل كرد.»

پوينده در مورد انتقادي كه در مورد مليت شركت سرمايه‌گذار مطرح است، مي‌گويد: «اگر ما اين بناها را با همين شرايط به يك شركت ايتاليايي واگذار مي‌كرديم چنين انتقادي وجود نداشت؟ اينكه اين بناها به چه سرمايه‌گذاري از چه كشوري واگذار مي‌شود اهميت ندارد، بايد ديد از اين واگذاري چه دستاوردي نصيب ايران مي‌شود. ضمن اينكه بعد از توافق نهايي تهيه طرح مرمت و مشاوره بناها توسط شريك ايراني و پيمانكاران داخلي انجام مي‌شود و سرمايه‌گذاري و بهره‌برداري توسط چيني‌ها انجام خواهد شد. در جريان اين واگذاري اگر كاروانسراهايي كه در مسير جاده ابريشم قرار دارند، احيا شوند، دستاوردهاي جدي براي ايران در راستاي جذب گردشگر خواهد داشت.»

پوينده در خصوص اينكه بناهايي كه قرار است بعد از اين تفاهمنامه مورد بررسي قرار گيرد، صرفا كاروانسرا هستند يا خانه‌هاي تاريخي هم در ليست قرار دارد يا خير مي‌گويد: «هنوز هيچ بنايي قرار نيست واگذار شود، طبق تفاهمنامه‌اي كه امضا شده، بايد بناهايي كه در اين مسير قرار دارند مورد بررسي قرار گيرند، و سرمايه‌گذار بناها را انتخاب كند و نهايتا بعد از اينكه مشخص شد چه بناهايي را انتخاب كردند و توافق نهايي براي واگذاري صورت گرفت، مي‌توانيم ليست بناها را منتشر كنيم و آن زمان است كه به مرحله قرارداد مي‌رسيم و واگذاري صورت مي‌گيرد.»

 محمد رضا پوينده در رابطه با حضور سرمايه‌گذاران خارجي كه براي حضور در همايش سرمايه‌گذاري به ايران آمده بودند و ارزيابي آنها از فعاليت‌هاي صندوق احيا، مي‌گويد: «با بسياري از شركت‌هاي آلماني و ايتاليايي در حاشيه اين اجلاس در حوزه مرمت و استانداردهاي مرمت و ارايه خدمات، مذاكرات اوليه‌اي داشتيم و اعلام آمادگي كردند كه در حوزه احياي بناهاي تاريخي هم بررسي‌هايي را انجام دهند. هر چند هيچ يك از اين مذاكرات به قرارداد منجر نشده اما هدف ما اين است كه ظرفيت‌هاي صندوق احيا را به سرمايه‌گذاران معرفي كنيم. بازخوردي هم كه به ما مي‌دادند اين بود كه صندوق ظرفيت بالايي دارد اما خوب معرفي نشده است. سفير هند در صحبت‌هايي كه داشتيم معتقد بودند تجارب صندوق مي‌تواند براي كشورهايي كه داراي تاريخ و تمدن غني هستند مفيد باشد. به اين دليل كه در هيچ كجاي دنيا دولت در كشورهايي كه صاحب تمدن و تاريخ هستند توان نگهداري و احياي بناهاي تاريخي را ندارد و بايد در مسيري قرار بگيرند كه سرمايه‌هاي مردم براي احياي بناهاي تاريخي جذب شود.»