.png "عصر ایران")
۰۳ دی ۱۴۰۳
به روز شده در: ۰۳ دی ۱۴۰۳ - ۰۲:۰۰
روایت فرزند شهید نصرالله از هدیه رهبر انقلاب (فیلم) کامبوزیا پرتوی:
سلیقه سینمایی مخاطب را تربیت نکرده‌ایم
کامبوزیا پرتوی در هجدهمین نشست پژوهشی مدرسه ملی سینما بیان کرد ما مخاطب خود را تربیت نکرده‌ایم و به او سلیقه‌ای را آموخته‌ایم که در دوره‌های مختلف از فیلم‌های محدودی استقبال کند.
هجدهمین نشست پژوهشی مدرسه ملی سینما با عنوان «مخاطب‌شناسی در سینمای ایران» عصر روز سه‌شنبه ۲۵ آبان ماه در تالار حنانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد. این نشست با ارائه پژوهشی از داود ضامنی آغاز و با سخنرانی کامبوزیا پرتوی و جهانگیر کوثری ادامه یافت. شاهین شجری‌کهن نیز اجرا و کارشناسی برنامه را عهده‌دار بود.
نشست هجدهم پژوهشی مدرسه ملی سینما به روال نشست‌های گذشته با ارائه خلاصه نتایج و دستاوردهای پژوهشی داود ضامنی شروع شد، وی گفت: پژوهش حاضر در ابتدا با این هدف که مردم اساسا به چه دلیل به سینما می‌روند، با رویکردی پدیدارشناسی شکل گرفت. تاکنون تقریبا مطالعات عمیقی در حوزه مخاطب‌شناسی در سینمای ایران صورت نگرفته است تا اینکه از حدود ۱۰ سال پیش تاکنون جامعه‌شناسان به این موضوع توجه نشان دادند. اینکه مردم در کنش سینما رفتن به دنبال چه هستند؟ نیز از سؤال‌هایی بود که سعی در پاسخ دادن به آن در پژوهشمان داشتیم و مشخص شد که تعامل اجتماعی، تفریح و سرگرمی، احساسات نوستالژیک، تکرار تجارب خوش گذشته از دلایلی هستند که مخاطب را مشتاق به رفتن به سینما می‌کند.
کامبوزیا پرتوی نویسنده، کارگردان و مدیر دپارتمان فیلمنامه‌نویسی مدرسه توضیح داد: هر بار که فروش در سینما خوب می شود، نشان‌دهنده بروز سلیقه‌ای جدید است. البته که متأسفانه سابقه نشان داده هر وقت یک سلیقه جدید پیدا می‌شود، تهیه‌کننده‌ها و کارگردانان همان سلیقه را پی می‌گیرند و در همان سطح می‌مانند، چون کلیشه‌های جواب داده شده را تکرار می‌کنند. ما مخاطب خود را تربیت نکرده‌ایم و به او سلیقه‌ای را آموخته‌ایم که در دوره‌های مختلف از فیلم‌های محدودی استقبال کند. در کشورهای پیشرفته، ابتدا مخاطب‌شناسی صورت می‌گیرد و بعد اثر تولید می‌شود. ما جز در موارد معدودی، خلاف این الگو عمل کرده‌ایم. در برخی اقتباس‌های ناصر تقوایی و مسعود کیمیایی شاهد بوده‌ایم که تلاش شده تا سلیقه مخاطب کمی بالاتر برود.
پرتوی ادامه داد: در ایران، مخاطب‌شناسی مشکل است چون هر دوره با یک موجی روبه‌رو می‌شویم و نمی‌توانیم برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم. سینمای کودک به همین بلا دچار شد. امیدوارم به روزی برسیم که سلیقه مخاطب آن‌قدر وسیع و غیرقابل پیش‌بینی باشد که هیچ فیلمسازی نتواند به آن برسد و همین موضوع، فیلمساز را هم بالا بکشد.
جهانگیر کوثری نیز بیان کرد: در مقاطع مختلف، مخاطب‌هایمان از حرکت‌ها و رفتارهای سیاسی اثر گرفته‌اند. پس از آن که سینمای ما از حالت اشرافیت خارج شد و شکلی عمومی به خود گرفت، از نظر مخاطب‌شناسی از سینمای مصر و هندوستان کپی‌برداری کرد و در همان وادی ماند. از دهه ۲۰ تا ۵۰، مخاطب‌شناسی ما تابع خواسته تهیه‌کنندگانی بود که از سینمای عرب و مصر برداشت خود را داشتند. از دهه ۶۰ نیز دچار خط‌کشی‌های دولتی شدیم که البته در آن زمان تأثیر خوبی داشتند.
وی ادامه داد: در چند سال اخیر، به دلیل تنش‌ها و دسته‌بندی‌های سیاسی، سینما رفتن کمی جان گرفت. مردم از طیفی از سینماگران که فیلم‌هایشان ساختار تلویزیونی نداشت حمایت کردند. تلویزیون ما رفتار دولتی دارد و مردم ما نیز چون دنبال تغییرات و تحول هستند، خواسته‌های خود را به لحاظ تصویر و صدا در تلویزیون پیدا نمی‌کردند و رو به سینما آوردند که کمی فضای بازتری داشت. برای مثال ما قبل از انقلاب فیلمساز زن نداشتیم، اما الان حدود ۲۷ کارگردان حرفه‌ای داریم؛ این رقم در آمریکا ۱۲ عدد است. به‌هرحال سینما پدیده مدرنی است و دائم در حال رشد است و پسرفت هم ندارد و نسل جوان از آن استقبال می‌کند. استقبالی که از سینما بشود دیگر برنمی‌گردد. بعضی فیلم‌های آمریکایی توسط بعضی از کشورها از یک سال قبل رزرو می‌شوند تا در فلان تاریخ دقیق، به نمایش در بیایند، چون مخاطب آن تضمین شده است.
منوچهر شاهسواری رییس هیات‌مدیره خانه سینما که در جمع مخاطبان بود نیز لحظاتی را پیرامون موضوع نشست گفت: سینما پدیده‌ای تک وجهی یا دووجهی نیست و با علوم مختلفی سروکار دارد و در آخر، سروکارش به مخاطب می‌افتد. این مخاطب هیچ قاعده از پیش تعیین‌شده‌ای برایش وجود ندارد. ما فیلم‌هایی را داشته‌ایم که قرار بوده بسیار در گیشه خوب عمل کنند، یا تصور می‌شده که هیچ استقبالی از آن‌ها نمی‌شود اما اتفاق کاملا برعکسی رخ داده است. عموما این موج‌های انفجاری ارتباط با ایده‌ای خلاقه در اثر دارد که ممکن است مانند یک شهاب عمل کند؛ یعنی بیاید و برود اما تأثیر خود را می‌گذارد؛ اما یک نکته را نباید فراموش کنیم که ما حق تقسیم‌بندی به معنای هویتی روی مخاطبمان را نداریم و نمی‌توانیم برچسب خاص و عام و روستایی و شهری به او بزنیم. سینمای ایران در حال حاضر با چالش حفظ مخاطبی که امسال از سینما استقبال کرده روبه‌روست.
هجدهمین نشست پژوهشی مدرسه ملی سینمای ایران با حضور رییس، معاونان و اعضای دپارتمان‌های آموزشی مدرسه ملی، استادان و دانشجویان دانشگاه‌ها و خبرنگاران مختلف و سینماگرانی همچون منوچهر شاهسواری، فرشته طائرپور، شهاب اسفندیاری، بهمن روزبهانی و فاطمه حسینی‌شکیب برگزار شد.
نشست هجدهم پژوهشی مدرسه ملی سینما به روال نشست‌های گذشته با ارائه خلاصه نتایج و دستاوردهای پژوهشی داود ضامنی شروع شد، وی گفت: پژوهش حاضر در ابتدا با این هدف که مردم اساسا به چه دلیل به سینما می‌روند، با رویکردی پدیدارشناسی شکل گرفت. تاکنون تقریبا مطالعات عمیقی در حوزه مخاطب‌شناسی در سینمای ایران صورت نگرفته است تا اینکه از حدود ۱۰ سال پیش تاکنون جامعه‌شناسان به این موضوع توجه نشان دادند. اینکه مردم در کنش سینما رفتن به دنبال چه هستند؟ نیز از سؤال‌هایی بود که سعی در پاسخ دادن به آن در پژوهشمان داشتیم و مشخص شد که تعامل اجتماعی، تفریح و سرگرمی، احساسات نوستالژیک، تکرار تجارب خوش گذشته از دلایلی هستند که مخاطب را مشتاق به رفتن به سینما می‌کند.
کامبوزیا پرتوی نویسنده، کارگردان و مدیر دپارتمان فیلمنامه‌نویسی مدرسه توضیح داد: هر بار که فروش در سینما خوب می شود، نشان‌دهنده بروز سلیقه‌ای جدید است. البته که متأسفانه سابقه نشان داده هر وقت یک سلیقه جدید پیدا می‌شود، تهیه‌کننده‌ها و کارگردانان همان سلیقه را پی می‌گیرند و در همان سطح می‌مانند، چون کلیشه‌های جواب داده شده را تکرار می‌کنند. ما مخاطب خود را تربیت نکرده‌ایم و به او سلیقه‌ای را آموخته‌ایم که در دوره‌های مختلف از فیلم‌های محدودی استقبال کند. در کشورهای پیشرفته، ابتدا مخاطب‌شناسی صورت می‌گیرد و بعد اثر تولید می‌شود. ما جز در موارد معدودی، خلاف این الگو عمل کرده‌ایم. در برخی اقتباس‌های ناصر تقوایی و مسعود کیمیایی شاهد بوده‌ایم که تلاش شده تا سلیقه مخاطب کمی بالاتر برود.
پرتوی ادامه داد: در ایران، مخاطب‌شناسی مشکل است چون هر دوره با یک موجی روبه‌رو می‌شویم و نمی‌توانیم برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم. سینمای کودک به همین بلا دچار شد. امیدوارم به روزی برسیم که سلیقه مخاطب آن‌قدر وسیع و غیرقابل پیش‌بینی باشد که هیچ فیلمسازی نتواند به آن برسد و همین موضوع، فیلمساز را هم بالا بکشد.
جهانگیر کوثری نیز بیان کرد: در مقاطع مختلف، مخاطب‌هایمان از حرکت‌ها و رفتارهای سیاسی اثر گرفته‌اند. پس از آن که سینمای ما از حالت اشرافیت خارج شد و شکلی عمومی به خود گرفت، از نظر مخاطب‌شناسی از سینمای مصر و هندوستان کپی‌برداری کرد و در همان وادی ماند. از دهه ۲۰ تا ۵۰، مخاطب‌شناسی ما تابع خواسته تهیه‌کنندگانی بود که از سینمای عرب و مصر برداشت خود را داشتند. از دهه ۶۰ نیز دچار خط‌کشی‌های دولتی شدیم که البته در آن زمان تأثیر خوبی داشتند.
وی ادامه داد: در چند سال اخیر، به دلیل تنش‌ها و دسته‌بندی‌های سیاسی، سینما رفتن کمی جان گرفت. مردم از طیفی از سینماگران که فیلم‌هایشان ساختار تلویزیونی نداشت حمایت کردند. تلویزیون ما رفتار دولتی دارد و مردم ما نیز چون دنبال تغییرات و تحول هستند، خواسته‌های خود را به لحاظ تصویر و صدا در تلویزیون پیدا نمی‌کردند و رو به سینما آوردند که کمی فضای بازتری داشت. برای مثال ما قبل از انقلاب فیلمساز زن نداشتیم، اما الان حدود ۲۷ کارگردان حرفه‌ای داریم؛ این رقم در آمریکا ۱۲ عدد است. به‌هرحال سینما پدیده مدرنی است و دائم در حال رشد است و پسرفت هم ندارد و نسل جوان از آن استقبال می‌کند. استقبالی که از سینما بشود دیگر برنمی‌گردد. بعضی فیلم‌های آمریکایی توسط بعضی از کشورها از یک سال قبل رزرو می‌شوند تا در فلان تاریخ دقیق، به نمایش در بیایند، چون مخاطب آن تضمین شده است.
منوچهر شاهسواری رییس هیات‌مدیره خانه سینما که در جمع مخاطبان بود نیز لحظاتی را پیرامون موضوع نشست گفت: سینما پدیده‌ای تک وجهی یا دووجهی نیست و با علوم مختلفی سروکار دارد و در آخر، سروکارش به مخاطب می‌افتد. این مخاطب هیچ قاعده از پیش تعیین‌شده‌ای برایش وجود ندارد. ما فیلم‌هایی را داشته‌ایم که قرار بوده بسیار در گیشه خوب عمل کنند، یا تصور می‌شده که هیچ استقبالی از آن‌ها نمی‌شود اما اتفاق کاملا برعکسی رخ داده است. عموما این موج‌های انفجاری ارتباط با ایده‌ای خلاقه در اثر دارد که ممکن است مانند یک شهاب عمل کند؛ یعنی بیاید و برود اما تأثیر خود را می‌گذارد؛ اما یک نکته را نباید فراموش کنیم که ما حق تقسیم‌بندی به معنای هویتی روی مخاطبمان را نداریم و نمی‌توانیم برچسب خاص و عام و روستایی و شهری به او بزنیم. سینمای ایران در حال حاضر با چالش حفظ مخاطبی که امسال از سینما استقبال کرده روبه‌روست.
هجدهمین نشست پژوهشی مدرسه ملی سینمای ایران با حضور رییس، معاونان و اعضای دپارتمان‌های آموزشی مدرسه ملی، استادان و دانشجویان دانشگاه‌ها و خبرنگاران مختلف و سینماگرانی همچون منوچهر شاهسواری، فرشته طائرپور، شهاب اسفندیاری، بهمن روزبهانی و فاطمه حسینی‌شکیب برگزار شد.
نظرات کاربران
لینک کوتاه: کپی لینک
اهرام باستانی «فراعنۀ سیاه»؛ هرم‌های متفاوتی که مصری نیستند(+عکس) چرا قطعی برق داریم؟ جولانی: حوادثی در ۱۴۰۰ سال قبل روی داد ارتباط آن با اهل شام چیست؟ (فیلم) فواید و خواص گیاه تاج خروس شگفت انگیز است + روش مصرف نفوذی یا شبکه نیابتی؟ ۲ کشته بر اثر سقوط جرثقیل تاور کرین در کرمانشاه تله‌پورت کوانتومی چیست؟ لحظه به رگبار بستن مناره یک مسجد در حال اذان توسط نظامیان اسرائیلی - غزه (فیلم) یک زن دارای تابعیت ترکیه در دولت جدید سوریه سمت گرفت جزییات تکان دهنده از مرگ یک زن در مرکز نگهداری از معلولان تشکر ترامپ از ایلان ماسک به خاطر کمک به پیروزی در انتخابات (فیلم) بازداشت 3 نفر به دلیل آلودگی ۱۷۰ هکتار زمین کشاورزی در لرستان آتش گرفتن چادر‌های آوارگان بر اثر بمباران غرب خان یونس در جنوب نوار غزه توسط اسرائیل (فیلم) تکذیب روایتی از دیدار پزشکیان و رهبری با موضوع حجاب پست معنا دار خبرگزاری آناتولی ترکیه : در 22 روز اتفاق افتاد، 2 رئیس و 2 وزیر! (عکس)
اخبار و تحلیل های ترکیه