سوده شکیبایی - طبق پژوهش های انجام شده، خریدن و یا کاشتن گل و گیاه و حتی نگاه کردن به آن ها، سبب ایجاد حس شادی، آرامش، سرزندگی و مثبت اندیشی در انسان می شود. برهمین اساس گل در فرهنگ، ادبیات و اعتقادات مذهبی ما ایرانیان جایگاه پررنگی دارد و این جایگاه را می توان در این بیت به درستی درک کرد: گل نعمتی است هدیه فرستاده از بهشت؛ تا مردم کریم تر شوند اندر نعیم گل.

ایران به دلیل تنوع اقلیمی و آب و هوایی از شرایط خوبی جهت پرورش گل و گیاه برخوردار است و همین مزیت، کشور ما را به یکی از مراکز عمده و مهم تولید گل و گیاه در دنیا بدل کرده است. طبق آمارهای موجود، در حال حاضر روزانه به طور میانگین 3 میلیون گل شاخه بریده و بیش از 300 هزار تن گیاهان فضای سبز و ریشه ای در کشور ما تولید می شود.

هرچند ایران در تولید گل و گیاه در بین سایر کشورهای دنیا، دارای رتبه هفدهم است؛ اما جایگاه آن در صادرات خوب نیست و در مقام 107 جهان قرار دارد. از جمله دلایل این امر، حضور واسطه گران و دلالان در بازار اعلام شده است که به تدریج عنان بازار را به دست گرفته اند.

در حال حاضر بازار گل به دلیل وجود دلالان به سمت گرانی و کسادی پیش رفته است، به طوری که بنا به گفته برخی گلفروشان، تعداد زیادی از همکاران آن ها مجبور به تعطیلی کسب و کار خود شده اند. به عقیده آن ها ناپختگی و بی تجربگی برخی افراد باعث شده که بعضا در یک خیایان شاهد راه اندازی 2 تا 3 گلفروشی باشیم؛ در حالی که ورود به این کار را برای تازه واردان به هیچ وجه منطقی و عاقلانه نمی دانند.

مردم گل نمی خرند

کسادی است؛ مردم نمی خرند. این مطلب را سعیدی، کارگر یک گلفروشی واقع در خیابان شریعتی می گوید. او با اشاره به کسادی بازار گفت: در حال حاضر، در حدود 20 گلفروشی از تجریش تا سید خندان تعطیل شده اند.

وی ادامه می دهد: نمی توان روی این شغل حساب باز کرد. یک روز 5 سبد گل می فروشید و روزی دیگر به جای سبد گل، فقط چند شاخه گل فروش می رود. البته روز مادر به نسبت روزهای دیگر پر رونق تر است. البته روز ولنتاین هم خریداران ویژه خود را دارد، هرچند به پای روز مادر نمی رسد.

سعیدی با اشاره به گرانی گل می گوید: گلی که به قیمت 10 تا 12 هزار تومان از بازار می خریم را به مبلغ 13 تا 14 هزار تومان می فروشیم که با در نظر گرفتن شکستگی و خرابی برخی گل ها، پول آن برنمی گردد. در حدود 10 تا 12 میلیون تومان برای خرید گل در بازار هزینه می کنیم و برای برگرداندن این پول، مجبور به فروش شاخه ای هستیم؛ اما باز هم چیزی دستمان را نمی گیرد. به همین دلیل هر روز شاهد جمع شدن گلفروشی ها در سطح شهر هستیم.

این کارگر گلفروشی درمورد هزینه های جانبی مغازه گفت: بستگی دارد که چگونه مصرف کنید.
وی ادامه می دهد: برای تهیه مواد اولیه، مجبور نیستیم که هر روز به بازار رفت و امد کنیم؛ بلکه ممکن است تنها یک بار در هفته به بازار بروی؛ چون الان هوا سرد است و گل خراب نمی شود. البته برخی همکاران ما، شاید هفته ای یک روز هم به بازار نروند.

سعیدی افزود: چند روز قبل تا مبلغ 12 میلیون تومان گل خریدم؛ اما الان یک سوم آن هم به فروش نرفته است. البته اگر جشن و یا مراسم خاصی باشد، تعداد مشتریان ما بیشتر شده و در یک روز شاید فروش خوبی داشته باشیم. هرچند در کشورهای دیگر، در زمان جشن و یا مراسم، جنس ارزان و مغازه ها پر از مشتری می شود. اما در کشور ما کاملا وضع فرق دارد. در این مواقع، تا اندازه ای قیمت ها را بالا می برند که هم خریدار پشیمان می شود، و هم مشتریان تمایلی به خرید ندارند.

به گفته وی؛ قبلا گل ارزان بود و مردم برای خانه های خود حداقل یک دسته گل میخک می خریدند؛ اما الان تا حدی گران است که مردم تنها به فکر تامین خوراک خود هستند. مشتری، گرانی گل را از چشم ما می بیند، در حالی که همه چیز دست دلال است. دلال اوضاع را خراب می کند. حتی الان چون قیمت گل ثابت نیست و روزانه تغییر می کند، فاکتوری جهت خرید به ما نمی دهند.

البته سعیدی از فضای موجود در گل فروشی بسیار راضی است. او بر این باور است که گلفروشی باعث شادابی و جوانی می شود. او می گوید: سر و کار ما با گل است نه با ترازو. هر چند که زمان زیادی در طول روز مجبور به ایستادن هستیم؛ خستگی های این شغل شیرین است.

کاسبی، برای دلال است

سری به گلفروشی واقع در مرکز شهر می زنم؛ پیرمرد صاحب مغازه تا می فهمد خبرنگار هستم؛ شروع به گلایه کردن از اوضاع بد بازار می کند. «خدا برکت دهد به این مالیات!!! مالیات سرسام آور است. حقوق کارگر، خراب شدن گل ها هزینه آب، برق و .. همه این ها هست»

این گلفروش ادامه می دهد: یکدفعه هشت ماه از سال کارمان کساد می شود. البته روز مادر و روز ولنتاین اوضاع خوب است. هرچند گلی هم که در روز ولنتاین فروخته می شود، تنها 2 هزار تومان سود برای ما دارد.

وی با اشاره به روزهای پایانی سال گفت: گلفروشی در این روزها به نوعی تعطیل است. در ماه اسفند هم که همه دنبال خرید لباس عید، شیرینی و آجیل هستند، کسی گل نمی خرد، مگر اینکه مراسمی باشد. ایام فاطمیه، ماه محرم، ماه رمضان و تعطبلات نوروز هم که کار ما تعطیل است و درآمد خوبی نداریم.

پیرمرد گلفروش معتقد است؛ که آدم های بی تجربه و نپخته به سراغ گلفروشی می روند. این کار پول دور ریختن است. برای مثال فرض کنید روز ولنتاین، دلال بیست روز جلوتر، گل را می خرد و در سردخانه می گذارد. دیگر چیزی در بازار نمی ماند. و در نهایت دلال گل را به قیمتی دو تا سه برابر بالاتر می فروشد. دلالان نمی گذارند خیال ما راحت باشد. الان کاسبی برای دلال است و مغازه دار تنها هزینه می کند.

او در پاسخ به این سوال که آیا درآمد اول هفته شما با پایان هفته فرق دارد یا خیر؛ بر کسادی تاکید می کند و می گوید: تنها 2 تا سه روز در سال درآمد خوبی کسب می کنیم که البته اگر دلالان بگذارند. یک روز گل می فروشیم، فردا نمی فروشیم. البته نه اینکه در آخر چیزی گیرمان نیاید؛ اما به نسبت زحمت و کاری که می کشبم؛ هزینه بیشتری پرداخت می کنیم.

گل فروش باسابقه دیگری این کار را در شروع به صرفه نمی داند و معتقد است؛ ورود این حرفه برای تازه کارها، عاقلانه نیست. او که صاحب یک گلفروشی در خیابان جردن است؛ علاقه ای به توضیح جزئیات کار خود ندارد و تنها به چند جمله اکتفا می کند. او می گوید: برای شروع کار 7 تا 20 میلیون تومان سرمایه نیاز است و درواقع سرمایه چندانی نمی خواهد.

این گلفروش افزود: ما مواد اولیه را روزانه تهیه می کنیم و از آنجایی که تولید به مصرف هستیم، هزینه زیادی برای ما ندارد.

براساس گزارش میدانی خرید گل و مواد اولیه عمدتا هفتگی انجام می شود و یک و نیم تا 2 میلیون تومان خرج برمی دارد. عمدتا حقوق یک کارگر یک میلیون و پانصد هزار تومان در ماه است و هزینه های جانبی مانند برق، آب بستگی به مصرف هر مغازه دارد؛ اما به طور تقریبی حداقل ماهیانه یک میلیون تومان می شود. در حال حاضر گل رز بیشترین تقاضا را در بازار دارد و شاخه ای 8 تا 12 هزار تومان به فروش می رسد. پردرآمدترین و شلوغ ترین روزهای کاری گلفروشان مربوط به روز مادر و ولنتاین است. ساعت کاری آن ها از 7ونیم صبح آغاز و تا یازده شب ادامه دارد.