داستان همشهری/ شبی که کبوتر سپید خواب دید ماهی قرمز شده...

عصر ایران- تا قبل از انتشار روزنامه همشهری در آغاز دهه 70خورشیدی تعطیلات نوروزی مطبوعات محدود به همان هفته اول و تعطیلات رسمی و تقویمی نوروزی بود. 

 در دو دهه اخیر اما غالب مطبوعات نیز مانند دانش آموزان و دانشجویان و کثیری از کارمندان تا 13 فروردین تعطیل اند و از چهاردهم دوباره منتشر می شوند.

به همین خاطر دکه های مطبوعاتی دو هفته خاموش می شوند و خبری از نشریه های مکتوب نیست.

در دو سه سال اخیر و با رواج نرم افزارهای پیام رسان موبایلی و خصوصا تلگرام البته رقیب دیگری هم قد علم کرده که همه را مشغول خود ساخته است.

با این حال آنان که اهل کاغذند اگرچه خبرهای تازه را در رسانه های مجازی جست و جو می کنند اما هر چه هم به سایت ها و کانال ها و گروه ها سرک بکشند از مطبوعات تحلیلی دل نمی کنند و متقابلا برخی نشریات و مجلات نیز رابطه خود را با مخاطب نگسسته اند.

این دسته از مطبوعات همان هایند که برای عید نوروز سال نامه ها و ویژه نامه های پُر و پیمانی تدارک می بینند. چه روزنامه هایی که همراه یکی از شماره های هفته آخر اسفند سالنامه یا ویژه نامه هم عرضه می کنند و چه ماه نامه ها یا فصل نامه هایی که بر شمار صفحات شماره آخر سال می افزایند و در تعطیلات نوروز مخاطبان خود را تنها نمی گذارند.

با این که این باور غالب شده که نفس مطبوعات کاغذی در قیاس یا رقابت با فضای مجازی چه از نوع رسمی مانند خبرگزاری ها و تارنماهای معتبر که اخبار موثق منتشر می کنند و چه از نوع غیر رسمی که افسانه و شایعه می پراکنند، به شماره افتاده اما انتشار سالنامه ها و ویژه نامه های متعدد گواهی بر نقض این مدعاست.

عصر ایران هم یک تارنماست اما به خبر بسنده نمی کند و سنت تحلیل و مقاله را پاس می دارد. ضمن این که نویسندگان آن رشته های خود را با مطبوعات چاپی نگسسته اند و از این رو در هر یک از ایام تعطیلات عید یک یا دو نشریه شاخص از مطبوعات منتشره را با درنگ بر برخی مطالب معرفی می کنیم نه آن که عین یک مطلب را نقل کنیم تا ناخواسته این پیام را به مخاطب انتقال دهیم که نیاز به خرید اینها نیست و ما دست چین و عرضه می کنیم.

به عکس می خواهیم تشویق کنیم به خواندن و خریدن این سالنامه ها و خصوصا ویژه نامه ها که نقش چند کتاب را نیز ایفا می کنند.

 اگر هم همه معرفی نمی شوند به منزله ترجیح یکی بر دیگری یا تفوق یک نگاه سیاسی یا فرهنگی نیست بلکه تنها بستگی به آن  دارد که نویسنده این سلسله معرفی ها خود تا چه حد در لابه لای سفرها و دید و بازدید ها فرصت خواندن و دست کم تورق یافته و از این رو طبعا همه را در بر نمی گیرد.

این گفتار با اشارتی به روزنامه همشهری شروع شد. پس جا دارد با ویژه نامه نوروزی « همشهری داستان» یا « داستان همشهری» شروع کنیم که گل سر سبد مجلات همشهری است که سر به 15 فقره می زنند و هرچند درباره نگاه سیاسی برخی چون « همشهری ماه» گاه بحث هایی درمی گیرد اما « داستان»   همواره ستوده شده و تغییرات تحریریه نیز چنان نبوده که مخاطبان اصلی را براند و بتاراند.

با این وصف اگر تنها 9 هزار تومان بپردازید و « داستان» ویژه نوروز 96 را بخرید و در تمام روزهای عید همراه داشته باشید یا هدیه بدهید ضرر نکرده اید:

« گفتم: کِی؟ بی تاب تر از من عاشق نیست. شاه خوبان خندید و گفت: روزی که عروسی زمین و آسمان است و همه اشیای عالم به یکدیگر خُنشان باد می گویند. من پرسیدم: آن چه روز است؟ شاه خوبان خندید و گفت: یک روز قدیمی که شبش کبوتر سفیدی خواب می بیند ماهی قرمز شده است. بله آن روز و اسم آن روز نوروز است.»

این توصیف زیبا درباره نوروز بخش پایانی داستانی به قلم « محمد صالح علا» است با عنوان « مرد رنگین کمانی». داستان را طبعا نقل نمی توانیم کرد اما در سطر نخست آن درنگ می کنیم:

« من از سر سپیده تا غروب آفتاب در سده سیزده ترسایی زندگی می کنم. دستمال سفیدم رابه شکل دستار بر پیشانی می بندم»....

نگاه کنید که چگونه با صدای «س» بازی کرده و این آوا را در جمله آغازین پخش کرده است. یا در ادامه :« اسپرسو سفارش می دهیم، درباره فلسفه و سینما صحبت می کنیم. همه دوستدار فلسفه ایم. درباره شعور اشیا حرف می زنیم...»

نمی دانم صالح علا به عمد با صدای « س» بازی کرده یا نه اما بلافاصله مرا به یاد شعر حافظ انداخت که صدای «س» را این گونه در یک مصراع مطنطن می کند: « دستم اندر ساعد ساقی سیمین ساق بود» یا سهراب سپهری که همین کار را با حرف «ش» می کند در: و صدای متلاشی شدن شیشه شادی در شب...

داستان، تنها داستان نیست. نوشتن است و از نثر لذت بردن. ویژه نامه نوروزی همشهری داستان یا داستان همشهری با ترانه های نوروزی اقوام مختلف ایرانی هم تزیین شده و از آن جمله این ترانه بهاری گیلانی:

« بنفشه گول بیرون بامو/ به یاد باور تی عهده/ بگوفتی که وقت بهار/ آیم تی ور با خنده» - [ بنفشه شکوفه زد، و قول تو را به یادت آورد، گفته بودی که بهار، با خنده در آغوشم می آیی] البته وقتی نشریه متعلق به یک مجموعه با ملاحظات بسیار باشد در ترجمه « آیم تی ور با خنده» خواسته یا ناخواسته «ور» به معنی آغوش یا کنار یا بغل از قلم می افتد یا سانسور می شود!

یا این ترانه بهاری کردی: « قهار هاتیه گیاه وه گه رد/ گوقومچه داس ئه رسه رهه ربه رد گو قومچه/ داس کوی تا بیاوان/ ئه ادووسه که م بچوووه باون» - [ بهار با آمدنش گل و گیاه می آورد/ و روی سنگ هم گل می رویاند/ با آمدن یار من هم/ کوه و بیابان سبز می شود]...

اگر هم حوصله خواندن ندارید کامبیز درم بخش کارتونیست همیشه جوان مطبوعات 4 صفحه داستان کشیده که نیاز به خواندن ندارد!