پومیس، یک روغن سرطان زا است

با توجه به اینکه بانوان در خانواده ی ایرانی علاوه بر مسئولیت تربیت فرزندان ، اقتصاد خانواده را هم در دست داشته و آنرا مدیریت میکنند و یکی از بخشهای مهم اقتصاد خانواده ، خرید مایحتاج روزمره است که جزء لاینفک مسئولیت بانوان می باشد .

آگاهی و اطمینان از سلامت  اقلام  خریداری شده ، علاوه بر حفظ سلامت خانواده و جامعه باعث میشود که افراد سود جو نتوانند اقلام قاچاق و واراداتی بی کیفیت  و سرطانزا را به خاطر عدم آگاهی مردم به خورد آنها داده و جیب خود را پر کنند. مطلبی که در این نوشته به آن پرداخته شده است یکی از نیازهای روزمره ما ایرانیان بوده که اگر در زمان خرید به کیفیت و نوع آن توجه نشود باعث ضرر وزیان غیر قابل برگشت به خانواده خود خواهیم بود .   
                          
روغن زیتون چیست؟                                                                                                 
روغن زیتون از میوه درخت زیتون به دست می اید.این درخت نخستین بار در کرانه دریای مدیترانه پرورش یافت. روغن زیتون را با فشردن میوه زیتون به دست میاورند که دارای مقدار زیادی چربی سیر نشده می باشد. روغن به وسیله خرد کردن کامل زیتون و جدا کردن روغن به وسیله روش های مکانیکی یا شیمیایی تولید می شود. این روغن در آشپزی،لوازم آرایشی، دارو و صابون، در قدیم به عنوان سوخت چراغ های روغنی به کار برده میشد. روغن زیتون در سرتاسر جهان به کار می رود، بیشترین مصرف آن در کشور های پیرامون مدیترانه است.    
                          
ویژگی های روغن زیتون اصل:       
                                                                       
روغن زیتون اصل باید بوی زیتون رسیده یا بویی شبیه به بوی گوجه فرنگی ویا  شبیه به بوی علف تازه کوتاه شده را بدهد. از نظر چشایی نیز میتوان روغن زیتون اصل را تشخیص داد.به این صورت که یک قاشق غذا خوری روغن زیتون را روی زبان ریخت و بعد از دوبار نفس عمیق کشیدن ، و هوا را از روی روغن زیتون عبور دادن، آن را بلعید. اولین اتفاقی که باید رخ بدهد این است که مزه آن کاملا تلخ باشد ودوم این که بعد از بلعیدن روغن زیتون،  ۱۰ تا ۱۵ ثانیه احساسی شبیه به سوزش در گلوی شخص به وجود آید.   
                                       
زیتون دارای ارزش افزوده بسیار بالایی است، به طوری که در برخی از کشورها، تجارت این محصول معادل تجارت نفت است. وجود اسیدهای چرب غیر اشباع و به خصوص بیش از ۷۰٪ اسید اولئیک در کنترل کلسترول های بد و خوب دراین روغن بر کسی پوشیده نیست، و تعادل بی نظیری را  در مدیریت چربی بدن ایجاد می کند. مصرف روغن زیتون موجب کاهش سکته های قلبی و مغزی می شود؛ همچنین افزودن مقادیر زیادی روغن زیتون به رژیم غذایی در برابر آسیب سلولی که میتواند منجر به سرطان شود، اثر محافظتی دارد.    
    
روغن زیتون به پنج دسته تقسیم میشود ۱-فرابکر۲-بکر۳-معمولی۴-تصفیه- شده ۵-پومیس (روغن تفاله زیتون).              
                                                 
روغن زیتون فرابکر که به اکسیر سلامتی معروف است، بهترین نوع روغن زیتون بوده و بدون استفاده از ماده شیمیایی تهیه می شود؛  تهیه روغن زیتون فرابکر یا مرغوب، از میوه زیتون و تحت شرایط خاص، استحصال میشود ..

این نوع روغن از قابل هضم ترین روغن هاست و فاغد هر گونه اسید های چرب ترانس می باشد. روغن زیتون بکر در درجه بندی کیفیت پایین تر از روغن زیتون فرابکر وبالا تر از روغن زیتون معمولی قرار دارد.

روغن زیتون قابل مصرف روغنی است که به صورت طبیعی استحصال شده و میوه آن از درخت چیده شده باشد. ضمن آنکه تحت شرایطی روغن کشی شود که هیچ گونه مواد شیمیایی به آن اضافه نشود . نوعی دیگر از روغن زیتون، روغن تفاله آن به نام پومیس است؛ بعد از استحصال روغن از  زیتون حجم قابل توجهی تفاله باقی می ماند که بین ۲ تا ۷  درصد روغن زیتون دارد.

این روغن که مصرف آن خطرناک است توسط ماده ای به نام « هگزان» قابل استحصال است. این روغن که از کشورهای اسپانیا، ایتالیا و یونان به صورت قاچاق وارد کشور می شود، که برای وارد کنندگان، حاشیه سود بسیار بالایی دارد. چرا که آن را با قیمت پایین وارد کرده و با نام روغن زیتون به قیمت بالایی به فروش می رسانند.

از آن جایی که برای تولید روغن "پومیس " از هگزان استفاده می شود، این روغن تنها می تواند در مصارف صنعتی مانند پماد،کرم و ... مورد استفاده قرار گیرد. روغن «پومیس» از اساس به علت شیمیایی و سرطان زا بودن بنا بر استاندارد ۱۴۴۶ وزارت بهداشت، مصرف خوراکی ندارد. شیوه توزیع این رو غن به دو صورت است.

نخست آنکه روی برچسب آن، نام «روغن پومیس» ذکر شود که با وجود ممنوعیت واردات، از مجاری غیر رسمی وارد کشور می شود. دیگری با نام روغن زیتون توزیع می شود که دراین مورد مصرف کنندگان باید دقت کافی داشته باشند تا محصولی که خریداری می کنند کد بهداشتی سازمان نظارت بر غذاها و داروها، آدرس کارخانه تولیدکننده را داشته باشد و در صورت وارداتی بودن نیز پروانه فروش وگواهی استاندارد روی برچسب آن حک شده باشد. روغن" پومیس "که در تمامی کشورها به مصرف صنعتی می رسد، در ایران به دلیل گرانی روغن زیتون، ۱۰٪ زیر قیمت عرضه می شود و برای واردکنندگان غیر مجاز آن حاشیه سود بالایی دارد.                      
                                                                                                      
قاچاق روغن تفاله، تیشه به ریشه سلامت می زند:
                                           
 قاچاق روغن زیتون های پومیس یکی از معضلاتی است که با آن روبه رو هستیم چرا که عدم آگاهی از مصرف تفاله های زیتون ، تیشه به ریشه سلامت افراد می زند. دستگاه های نظارتی، بهداشتی و استاندارد هیچ گونه نظارتی بر قاچاق روغن زیتون های بی کیفیت ندارد که همین امر می تواند سلامت آحاد جامعه را به خطر بیاندازد.
    
روغن زیتون های بی کیفیت که عمدتأ تفاله زیتون هستند از نظر استاندارد U" "با بسته بندی های شیک در سوپرمارکت ها عرضه میشوند که همواره افراد به سبب عدم آشنایی نسبت به خرید آن اقدام می نمایند. این روغن زیتون های قاچاق که به وفور به کشور وارد می شوند ارزش خوراکی ندارند و این در حالیست که درپی واردات بی حد وحصر ، انگیزه باغداران نسبت به تولید زیتون کاهش می یابد.   
 
پالم در مقابل پومیس (روغن زیتون قاچاق وارداتی) پادشاهی میکند؟!!                                   
روغن پالم روغنی از مغز میوه نخل با مصرف خوراکی است که به عنوان روغنی بدون کلسترول در اکثر کشورهای آفریقایی مورد استفاده قرار می گیرد. روغن پالم در بین روغن های گیاهی در رده آخر قرار دارد و به دلیل داشتن میزان بالای چربی های اشباع شده برای مصرف بعد از تمام روغن های گیاهی دیگر توصیه می شود. روغن پالم معمولا در قنادی ها و صنایع غذایی کاربرد دارد. در مقابل پالم، روغن پومیس روغنی حاصل از تفاله های زیتون با مصارف صنعتی و غیر خوراکی بسیار خطرناک است.  
                                  
سرطان در جیب شما و سود در جیب سودجویان: 
                        
پومیس بدترین نوع روغن زیتون است این نوع روغن اصلا خوراکی نیست ومعمولا برای تهیه صابون،کرم،پماد یا خمیردندان استفاده می شود. سودجویان با خرید تفاله های روغن ، ضمن اضافه کردن حلال هگزان فراوان، با یک حرارت بالا روغن آن را استخراج می کنند و به اسم روغن زیتون خوراکی( به صورت خالص یا ترکیب با روغن زیتون اصلی) به فروش می رسانند، در حالی که به دلیل همان هگزان ، این روغن به شدت سرطان زاست و سلامتی مصرف کننده را تهدید می کند .و اما ترکیب پومیس با روغن زیتون اصل، با از بین بردن خلوص آن خاصیت سرطان زایی را افزایش می دهد.

تاثیر تفاله زیتون روی محیط زیست :

تفاله زیتون به عنوان پس مانده ی روغن کشی میوه زیتون ، حاوی 60 تا 65 % رطوبت و 18 تا 25 % جربی خام می باشد .این میزان رطوبت علاوه بر آنکه مانع از انبارداری بوده ، شیرابه حاصله نیز به دلیل داشتن مواد مغذی لازم بستری مناسب جهت رشد میکرو ارگانیسم ها و نهایتا به عنوان یک آلاینده ی محیط زیست خواهد بود .

هم چنین تفاله خام زیتون به دلیل درصد بالای چربی خصوصا اسیدهای چرب غیر اشباع در صورتی که در مجاورت هوای آزاد قرار گیرد ، اکسید و فاسد می گردد . بر این اساس ، زمان ماندگاری تفاله خام زیتون محدود بوده و کنترل  نشر میکروبهای حاصل از آن در محیط زیست بی نهایت سخت می باشد.

مدرس دانشگاه*