مسئولین شهامت استفاده از فناوری های نوین را داشته باشند

دکتر محمد علی ملبوبی نایب رئیس انجمن علمی بیوتکنولوژی در نشست خبری عنوان " آخرین وضعیت جهانی محصولات تراریخته " که به همت مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران در خانه کشاورز برگزار شد اظهار داشت: بحث گیاهان تراریخته در کشور و دیگر نقاط جهان بحث پر چالشی بوده است. چالشی که در خارج از کشور با پیشرفت همراه بوده است.

ملبوبی گفت: با گذشت بیش از بیست سال از تجاری سازی محصولات تراریخته در سطح جهان، شاهد بودیم که سطح زیر کشت این محصولات در انتهای سال 2016 به 185.1 میلیون هکتار رسیده و افزایش 5 درصدی نسبت به سال گذشته داشته است و این نشان دهنده استقبال خوب از این فناوری در جهان بوده است.

وی ادامه داد متاسفانه با گذشت بیش از چهل سال از مطالعه این محصولات در بخش های پژوهشی شاهد هستیم که برخی به بهانه جدید بودن فناوری تراریخته ادعا می کنند باید زمان بیشتری برای بررسی این محصولات صرف شود. این در حالی است میلیون ها تن از محصولات تراریخته به مصرف بشر رسیده اند و اگر مخاطراتی در پی نداشته اند. دکتر ملبوبی ادامه داد ما هم باید بتوانیم از این فناوری به نحو احسن استفاده کنیم و همگام با این فناوری های روز پیش برویم.

این متخصص ژنتیک گیاهی از عدم وجود اراده کافی برای اجرای قانون ملی ایمنی زیستی گلایه کرد شاهد آن هستیم که صرفا از ایمنی زیستی سخن گفته می شود اما قانون ایمنی زیستی را اجرا نمی کنند.

وی ادامه داد اجرای قانون ملی ایمنی زیستی مطالبه جامعه بیوتکنولوژی و عموم مردم است.

نائب رئیس انجمن علمی بیوتکنولوژی از جانب برخی از سازمان های مسئول از واردات دو میلیارد دلاری محصولات تراریخته در سال 95 خبر داد و گفت این حداقل مقداری است که با مجوز وارد کشور شده است.

وی حجم عظیم واردات را از پیامدهای اجرا نشدن قانون ملی ایمنی زیستی و عدم صدور مجوز برای تولید محصولات در داخل کشور دانست.

وی اظهار داشت گفته می شود به دلیل اینکه توانمندی صورت نگرفته است نباید تولید داخل داشته باشیم. باید پرسید چرا در حالی که بودجه و امکانات برای توانمندسازی ایمنی زیستی در کشور فراهم بوده است چرا این اتفاق رخ نداده؟

وی گفت عدم اجرای قانون ملی ایمنی زیستی زمینه کلاهبرداری برای وارد کنندگان را فراهم می کند. زیرا هنگامی که تراریخته بودن محصول هنگام واردات ابراز نشود این محصولات با قیمت گرانتری وارد کشور می شوند که نوعی کلاهبرداری است. چون محصولات تراریخته در سطح جهان به طور میانگین 20 درصد ارزانتر از انواع غیر تراریخته هستند.

دکتر محمد علی ملبوبی تاکید کرد محصولات تراریخته مفید هستند و با کیفیت بیشتری نسبت به سایر محصولات تولید می شوند چون مصرف سموم و آلاینده های شیمیایی در تولید این محصولات نسبت به سایر محصولات کمتر بوده است. و این مساله باعث شده است این محصولات ارزانتر از انواع غیر تراریخته تولید شوند و به فروش برسند.

دکتر ملبوبی گفت بحث و جدل هایی که خارج از فضای علمی پیرامون محصولات تراریخته صورت می گیرد نوعی بازی با ملت است.

وی اظهار داشت اینکه می گویند ما ابزار بررسی این محصولات را نداریم یک دروغ بسیار بزرگ است ما صدها دانش آموخته بیوتکنولوژی داریم که هریک می توانند در ارزیابی محصولات تراریخته اقدام کنند. ملبوبی ادامه داد پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک یک مرکز تشخیص تراریخته راه اندازی کرده است و با استفاده از پروتوکل های استاندارد و مورد قبول تمام مجامع جهانی در حال فعالیت در تشخیص محصولات تراریخته است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود از پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی نام برد که به موجب آن هر کشوری از طرف سازمان های UNEP-GEF بودجه ای برای توانمند سازی در بحث ایمنی زیستی دریافت می کند.

او افزود این پروژه سال 87 به مدت 18 ماه در ایران اجرا شد. که در آن چهارچوب ایمنی زیستی کشور استخراج و بر مبنای آن قانون ملی ایمنی زیستی کشور نوشته شد. در سال 1391 فاز دوم آن شروع و بودجه آن واصل شد. 1.6 میلیون دلار برای توانمندسازی ایمنی زیستی کشور بودجه اختصاص داده شد که نیمی از آن از داخل کشور تامین شد و نیم دیگر یعنی 749 هزار دلار از منابع بین المللی (دو سازمان UNEP و GEF) در اختیار ایران قرار گرفته است. این بودجه توسط سازمان حفاظت محیط زیست دریافت شد و سال 94 باید تمام می شد. یعنی 36 ماه مدت اجرای آن بوده است. یعنی هم بودجه داشتیم و هم نیروی کار دانش آموخته و ماهر. این بودجه باید صرف آموزش پرسنل در آزمایشگاههای تشخیصی، آموزش مسئولین در گمرک  و آموزش کارشناسان وزارتخانه ها برای صدور مجوز می شد. اما دریغ از یکی از این کارها که انجام شده باشد و من نمیدانم در این چهار سال این چند هزار میلیون تومان پول کجا صرف شده است.

ملبوبی گفت:  بودجه های بین المللی مانند بودجه های دولتی قابل ردیابی نیستند و امکان بررسی توسط ذیحساب و دیوان محاسبات وجود ندارد و می توانند بی حساب و کتاب خرج شوند و منجر به فساد مالی شوند.

وی گفت با چنین شرایطی آنچه در برخی محافل شنیده می شود حاکی از این ادعا است که چون توانمند سازی نشده و چشم ما بسته است خودمان تولید نکنیم و وارد کنیم.

این پژوهشگر حوزه مهندسی ژنتیک اظهار داشت یک بحثی که مطرح می شود این است که ما محصولی برای تولید نداریم در حالی که ما در حال حاضر بیش از بیست گیاه تراریخته در مراحل مختلف تولید داریم. اما روند بسیار کندی را طی می کنند چون پژوهشگران خاصیتی در نتایج پژوهش ها نمی بینند و امکان تجاری سازی فراهم نشده است. به همین دلیل انگیزه ها کاهش پیدا می کند. الان ما دو گیاه تراریخته داریم که آماده کسب مجوز است اما هنوز موفق به دریافت مجوز نشده است. این تاخیر در صدور مجوز باعث کاهش انگیزه پژوهشگران می شود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت یکی از مسائلی که به عقب ماندگی کشور در زمینه تولید محصولات تراریخته دامن زده است جنگ و جدل های مصنوعی و جعل اسناد است. حتی برخی تلاش کرده اند که مصوبه برنامه ششم در مجلس را جعل کنند.

دکتر ملبوبی اظهار کرد مشکل بزرگ الان سازمان حفاظت محیط زیست است که هر بار با صدور شیوه نامه ای جدید باعث می شود تولید به تاخیر بیافتد. به همین روش حداقل هشت سال تولید محصولات تراریخته به تاخیر افتاده است. و کسی این سازمان را برای عدم اجرای قانون ملی ایمنی زیستی بازخواست نمی کند این درحالی است که دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی در سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد.

وی گفت حربه مخالفین سیاسی کردن بحث تراریخته است که با دور کردن این مساله از مباحث علمی مانع از تولید آن شوند. ملبوبی تاکید کرد استفاده از فناوری شجاعت و شهامت میخواهد و مسولین باید شجاعت داشته باشند.

بعد از بیست سال از گذشت تجاری سازی محصولات تراریخته در سطح جهان و با گذشت سال ها از واردات محصولات تراریخته باید سد مقاومت در برابر تولید ملی در دولت تدبیر و امید که حامی فناوری است شکسته شود و ما شاهد رها سازی محصولات تراریخته داخلی باشیم.