دنیای کودکان را محدود نکنیم/ روایتی از یک دخالتِ مادرانه

 جمعه ها حتی الامکان در طبیعت و پارک هستم. مادری را دیدم که با فرزند خردسالش به پارک آمده بود.

بچه با پاهای کوچکش که معلوم بود تازه شجاعت راه رفتن آموخته بود، داخل محوطه امن و سرسبز پارک راه می رفت و خوشحال و خندان از اینکه می تواند "مستقل" و بدون کمک، روی پاهایش راه برود. اما تقریبا می دیدم و می شنیدم که مادر لحظه به لحظه می گفت: نَدو!
بچه به سمت درخت می رفت تا درخت را لمس کند، مادر می گفت: "دست نزن"
بچه روی چمن می نشست، مادر می گفت: مامان جون نشین، کثیفه!

من، حیرت زده از چراییِ این همه تذکر، به محیط اطراف بچه نگاه کردم و هیچ موقعیت خطرناک و آسیب زایی ندیدم که توجیهی برای این همه تذکر باشد.

بچه خم می شد تا از روی چمن، برگ افتاده از درخت را بردارد تا با انگشتان کوچکش برگ را ببیند، کشف کند، بشناسد و تجربه کند ولی باز صدایی خطاب به او می گفت: بنداز زمین، دست نزن!
مطمئن بودم آن مادر محترم از سرِ مهر با فرزندش اینچنین می کرد ولی یقین دارم کار آن مادر، چشمه کشف و کاوش را در بچه می خشکاند.

قصد تعمیمِ جزء به کل ندارم اما تقریباً خیلی بچه ها، کودکیِ خود را اینگونه می گذرانند. نظام آموزش رسمی ما هم همین طور است. ما به دوره کودکی از پشت عینک مردان و زنان بزرگسال نگاه می کنیم.

این راه که ما می رویم فقط نگاهِ مبتنی بر اقتدار بزرگسالانه به کودک و اشتباه گرفتن دخالت به جای تربیت است.

بیاییم فرصت، امکان و میدان مانور بیشتری برای کشف، مشاهده و تجربه های مستقل و خودانگیخته برای کودکان قائل شویم.

دنبالِ تکثیر خود در فرزندمان نباشیم. مانعِ خودیابی آن ها نشویم و اجازه دهیم خودشان مسیر را پیدا کنند.

یادمان نرود اگر دنیای کودکان را محدود کردیم مطمئن باشیم آینده ای پُر از ناتوانی و وابستگی و ضعف برای بزرگسالی آن ها ساخته ایم.

* شما می توانید نظرات و دیدگاه های خود را به ایمیل اندیشکده آموزش و پرورش عصر ایران به نشانی andishkadeh@asriran.com  ارسال نمایید.