چرا ایرانی‌ها خاطره نمی‌نویسند؟

احمد پوری تابوهای زیاد در فرهنگ ما، خودسانسوری و ترس از قضاوت دیگران را از دلایل ننوشتن خاطره در کشورمان می‌داند.

این مترجم و داستان‌نویس در گفت‌وگو با ایسنا درباره خاطره‌نویسی اظهار کرد: خاطره‌نویسی به این معنی است که رویدادهایی را که در طول روز و یا در لحظات مختلف برای‌تان پیش می‌آید، یادداشت کنید تا برای‌تان به یادگار بماند؛ خاطره‌نویسی چیزی مانند عکس گرفتن است.

او با بیان این‌که خاطره‌ در کشور و در فرهنگ‌هایی مانند فرهنگ ما خیلی کم نوشته می‌شود و سابقه‌ چندانی ندارد، گفت: این موضوع به خاطر نوع خاص تربیت اجتماعی و فرهنگ حاکم در کشورمان است؛ ما نمی‌توانیم درباره زندگی خصوصی خودمان صحبت کنیم، یعنی شجاعت حرف زدن درباره زندگی خصوصی خود را نداریم و از داوری‌های مردم می‌ترسیم. در فرهنگ غربی قضاوت فوری انسان‌ها مرسوم نیست، به همین دلیل همه می‌توانند راجع‌به خصوصیات زندگی خود بنویسند.

کانال عصر ایران در تلگرام

پوری درباره اتوبیوگرفی نیز گفت: اتوبیوگرافی از خاطره‌نویسی عمومی‌تر است و فرد تصمیم می‌گیرد زندگی خود را بنویسد؛ این‌که چه بلایی سرش آمده است. این موضوع نیز در ادبیات ما کم است، زیرا ما سانسور زیادی می‌کنیم و خیلی چیزها را نمی‌خواهیم مردم بدانند. اصولا در فرهنگ‌هایی که در آن‌ها تابوهای زیادی وجود دارد، چیزهای زیادی سانسور می‌شود، زیرا از قضاوت مردم می‌ترسیم.

این مترجم خاطرنشان کرد: صراحتی که در اتوبیوگرفی‌های غربی هست، در نمونه ایرانی پیدا نمی‌کنید؛ به طور مثال اگر «اعتراف به زندگی» پابلو نرودا را بخوانید، حیرت خواهید کرد، او چیزهایی را نوشته است که اگر ما بودیم نمی‌نوشتیم. نرودا ترسی از قضاوت شدن نداشت، هرچند مردم آن‌ها قضاوت نمی‌کنند. ما یک اتوبیوگرافی خوب در کشورمان نداریم، اگر هم داریم به قدری کم است که من خبر ندارم.

احمد پوری در ادامه اظهار کرد: اصولا سرگذشت افراد مخصوصا به قلم خودشان جذاب است. ما به خاطر کنجکاوی‌ای که همیشه داریم، مثلا دوست داریم بدانیم زندگی یک هنرمند چطور بوده، چه بر سرش آمده، عکس‌العملش در مقابل حوادث بیرونی به چه شکل بوده و چه خصلت‌هایی داشته است. زمانی که این موضوعات را خودشان می‌نویسند لذت‌بخش‌ است. از یک نظر هم خوب است که تخیلی در کار نیست؛ در این صورت از نزدیک می‌توانیم ببینیم چه عواملی باعث شده این فرد محبوب مردم شده است.

او همچنین خاطرنشان کرد: اتوبیوگرافی برای کسانی که می‌خواهند درباره حالت اجتماعی و روانی یک نویسنده و یا هنرمند مطالعه کنند مفید است و معمولا جذابیت خود را نیز دارد.

این مترجم در پاسخ به این سوال که آیا اتوبیوگرافی‌ها و خاطرات ارزش ادبی نیز دارند، گفت: این موضوع به نویسنده بستگی دارد که چگونه بنویسد. گاهی اوقات نویسنده متن فقط گزارش می‌دهد که چندان ارزش ادبی ندارد و ممکن است ارزش تحقیقی و اجتماعی داشته باشد. اما گاهی اوقات کسی که خاطراتش را می‌نویسد مقداری ادبیت وارد اثرش می‌کند مانند نرودا. در «اعتراف به زندگی» فقط با سرگذشت روبه‌رو نیستید؛ مقداری شاعرانگی، تخیل و زیبایی دست به دست هم داده تا مجموعه‌ای را درست کند که شما آن را به عنوان یک مجموعه ادبی بخوانید تا یک اثر تحقیقی.

احمد پوری درباره کار جدید خود نیز گفت: یک رمان با نام «فقط ده ساعت» با نشر چشمه دارم که در حال طی کردن مرحله دریافت مجوز نشر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. این کتاب رمانی اجتماعی درباره عشق و مرگ است.