همراهی عربستان و امارات با شورش علی عبدالله صالح و اعلام آمادگی برای آغاز دور جدیدی از روابط میان طرفین علیه انصارالله ثابت کرد که ریاض و ابوظبی به دنبال راه حلی برای خروج از جنگ یمن هستند.

عصر ایران؛ حمید رضا مهاجر - علی عبدالله صالح کشته شد. رئیس جمهور اسبق یمن که حیات سیاسی اش آکنده از ائتلاف هایی است که هیچگاه به آنها پایبند نبود و تاریخ مصرف آنها به سر می رسید. رئیس جمهور مقتول یمن، جمله مشهوری دارد که "حکومت بر یمن همانند رقص بر سر اژدهای دو سر است." اژدهایی که در نهایت، او را بلعید.

علی عبدالله صالح در سال 1942 در خانواده ای فقیر نشین در روستای بیت احمر در جنوب صنعا متولد شد. چوپانی که در سال 1958 وارد ارتش شد و پس از مشارکت در کودتای 1963 به عنوان یکی از افسران زرهی ارتش یمن، کار خود را آغاز کرد.

در جریان جنگ داخلی یمن در سال 1970 میان جمهوری خواهان و سلطنت طلبان زخمی شد. وی پس از کودتای نظامی سال 1974 به فرماندهی تیپ تعز منصوب شد تا اینکه در سال1977 پس از کشته شدن ابراهیم حمدی و احمد الغشمی به عضویت شورای ریاست جمهوری یمن شمالی درآمد.

روند تحولات داخلی یمن به گونه ای به پیش رفت تا علی عبدالله صالح پس از وحدت یمن شمالی و جنوبی در سال 1990 به عنوان رئیس جمهور یمن سوگند یاد کند. در سال 1994، معاون رئیس جمهور، علی سالم البیض که از جنوب یمن بود به عدن گریخت تا یک بار دیگر شراره های جنگ بین شمال و جنوب این کشور شعله ور شود. جنگی که با پیروزی ارتش شمال به فرماندهی علی عبدالله صالح خاتمه یافت.

وی در سال 1999 در اولین انتخابات ریاست جمهوری یمن به پیروزی رسید تا حکومت طولانی مدت او آغاز شود. تا اینکه در بهار 2012 پس از آغاز نا آرامی های موسوم به بهار عربی، با اکراه فراوان با طرح میانجیگیری شورای همکاری خلیج فارس و با شرط باقی ماندن وی و حزبش تحت عنوان کنگره مردمی (موتمر شعبی) در صحنه سیاسی از قدرت کناره گیری کند.

در خرداد همان سال، پس از حمله موشکی مشکوک به قصر اقامتش در جنوب صنعا، به شدت زخمی شد و پس از معالجه در عربستان سعودی به یمن بازگشت تا رسما به نفع عبد ربه منصور هادی کناره گیری کند.

با بالا گرفتن نزاع بین انصارالله و هادی در سال 2014، گارد ریاست جمهوری به فرماندهی فرزند علی عبدالله صالح، احمد علی صالح بی طرفی اختیار کرد تا صنعا که جمعیت آن را زیدی ها تشکیل می دهند در اختیار انصارالله و ارتش قرار گیرد.

منصور هادی به عدن و سپس عربستان فرار کرد. به این ترتیب انصارالله توانست با کنترل صنعا و استان های شمالی پیشروی به سمت عدن را آغاز کنند. با آغاز جنگ بین ائتلاف بین المللی به رهبری عربستان و مشارکت برخی کشورهای عربی نظیر امارات و مصر، یک بار دیگر جنگ میان جبهه ائتلاف شمال(انصارالله و نیروهای وفادار به علی عبدالله صالح) و جبهه جنوب آغاز شد.

ارتش و انصارالله از عدن و استان های جنوبی عقب نشینی کردند اما با وجود این عقب نشینی، دولت منتسب به عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور سابق تا کنون نتوانسته است سلطه خویش را بر این استان ها حاکم کند و القاعده توانسته است نفوذ خویش در این مناطق را گسترش دهد.

این جنگ خونین با شدت تا به امروز ادامه دارد و با بمباران روزانه استان های شمالی توسط عربستان و متحدینش در طول این سه سال باعث کشته شدن هزاران شهروند یمنی و شیوع بیماری های مختلف مانند کولیرا شده است.

به گزارش سازمان های بین المللی، این جنگ باعث یک بحران انسانی بسیار بزرگ شده است که در صورت تداوم، می تواند منجر به یک فاجعه بشری شود.

با آغاز هجوم موشکی ارتش یمن و انصارالله به عمق عربستان سعودی و تهدید به هدف قرار دادن امارات، این جنگ ویرانگر وارد مرحله جدیدی شد. حملات موشکی که عربستان و امارات، ایران و حزب الله لبنان را به عنوان عاملان اصلی آن می دانند.

در ماه های اخیر، اختلافات میان حوثی ها و علی عبدالله صالح شدت گرفت تا اینکه شنبه گذشته، کودتای گارد ریاست جمهوری علیه دولت موقت که حزب کنگره مردمی بخشی از آن به شمار می رفت، آغاز شد. به گزارش منابع خبری، نیروهای وفادار به علی عبدالله صالح توانستند در ساعات اولیه کودتا، کنترل فرودگاه صنعا و مراکز حساس حکومتی و تلویزیون صنعا را در اختیار بگیرند.

سیدعبدالملک الحوثی رهبر حوثی ها، نخست علی عبدالله صالح را دعوت به کنار گذاشتن سلاح کرد تا با گفتگو و پادرمیانی بزرگان قبایل، بحران را حل و فصل کنند. دعوتی که با پاسخ منفی وی مواجه شد. علی عبدالله صالح، حوثی ها را باعث جنگ در کشور معرفی کرد و اعلام کرد که حاضر است با ائتلاف بین المللی به رهبری عربستان وارد مذاکره شود. پاسخی که از ریاض و ابوظبی مخابره شد برای رئیس جمهوری که پسوند آن از خلع شده به رئیس جمهور سابق تغییر یافته بود بسیار دلگرم کننده بود؛ حمایت از انقلاب مردمی علیه انقلابیون حوثی!

روزنامه عکاظ چاپ ریاض در گزارش خود، کودتای علی عبدالله صالح را که تا دیروز از دیدگاه عربستان، دشمن محسوب شد، با عنوان "انقلاب شرفاء" تیتر زد.
ارتش و حوثی ها معتقد بودند که این اقدام علی عبدالله صالح با هماهنگی کامل با ائتلاف بین المللی و بویژه امارات انجام شده است. موشک کروزی که از یمن به سمت نیروگاه اتمی در دست احداث در ابوظبی شلیک شد در راستای پاسخ ارتش یمن به امارات ارزیابی می شود.

بلافاصله رهبر حوثی ها اعلام فراخوان عمومی کرد تا هزاران تن از جنگجویان وابسته به حوثی ها وارد نبرد با جریانی که وی آنها را خائنین به یمن نامید، شوند. درگیری های شدید در صنعا و استان های شمالی بین طرفین آغاز شد. علی عبدالله صالح که ورق را تا خورده ارزیابی کرد، اعلام کرد که حاضر است میانجیگری ایران و حزب الله را برای حل بحران بپذیرد. درخواستی که با توجه به تحولات میدانی، با بی اعتنایی مواجه شد.

درگیری های شدید بین طرفین تا اوایل بامداد روز دوشنبه گذشته ادامه یافت تا اینکه وزارت کشور دولت موقت در بیانیه ای از تسلیم کامل نیروهای شورشی خبر داد، علی عبدالله صالح به سمت شهر مارب که در اختیار نیروهای وابسته به عربستان است، گریخت تا به به فرزندش احمد که در آنجا مستقر است، بپیوندد. فراری که سرانجام آن مرگ بود.

در تحلیل وقایع اخیر یمن به نکات ذیل می توان اشاره کرد:

1- بحران در مناطق تحت کنترل ارتش و کمیته های مردمی با شکست شورش هواداران علی عبدالله صالح به پایان رسید تا آرایش جدید سیاسی در یمن شکل گیرد. از دیدگاه سیاسی، اکنون این انصارالله هست که جبهه شمال را مدیریت می کنند. عبدالملک حوثی در سخنرانی روز دوشنبه خود با اعلام پایان فتنه بزرگ، اظهار داشت که اعضای حزب کنگره مردمی، همگی خائن نیستند چرا که بسیاری از آنها این کودتا را تایید نکردند و وارد شورش نظامی نشدند.

او تلاش کرد که به نوعی جبهه داخلی را پس از این زلزله بزرگ، ترمیم کند. تلاشی که با استقبال قبایل بزرگ صنعا و استانهای شمالی همراهی شد.

2- همراهی عربستان و امارات با شورش علی عبدالله صالح و اعلام آمادگی برای آغاز دور جدیدی از روابط میان طرفین علیه انصارالله ثابت کرد که ریاض و ابوظبی به دنبال راه حلی برای خروج از جنگ یمن هستند. از سوی دیگر این همراهی نشان می دهد که علی عبدالله صالح با چراغ سبز این دو پایتخت، این شورش را برنامه ریزی کرده بود.

چه اینکه نیروی هوایی عربستان و امارات در چند روز گذشته، اقدام به پشتیبانی گسترده از نیروهای وفادار به صالح کردند. برنامه ریزی و پشتیبانی که با شکست مواجه شد.

3- با وجود اینکه علی عبدالله صالح، نیروهای خویش را از جبهه های درگیری با ائتلاف به سمت داخل کشید اما این اقدام نتوانست منجر به تغییرات جدی در طول خطوط تماس ایجاد کند. معادله ای که البته در روزهای آینده با دقت بیشتری می توان درباره آن قضاوت کرد.

4- موشکی که از سوی ارتش یمن یا انصارالله به سمت ابوظبی شلیک شد اثبات کرد که آنها در اتخاذ گام های جدی تر، مصمم هستند. عبدالملک الحوثی در سخنرانی روز دوشنبه خود به سرمایه گذاران بین المللی توصیه کرد که عربستان و امارات را به عنوان مقصد سرمایه های خود انتخاب نکنند چرا که اگر قرار باشد یمن، ویران شود، سرمایه گذاری های زیر بنایی در عربستان و امارات نیز در امنیت نخواهد بود.

وی به جایی انگشت گذاشت که برای امارات بسیار دردناک است و برای رویای 2030 ولیعهد جوان عربستان یک تهدید جدی است. تهدیداتی که می توان نتایج آن را در بازار بورس امارات لمس کرد. به نظر می رسد در صورت تداوم حملات هوایی به عربستان و امارات، هجوم موشکی یمنی ها نیز در آینده نزدیک، شدت بیشتری خواهد گرفت.

باید منتظر بود و دید که مقاومت ارتش یمن و انصارالله تا کجا خواهد توانست تداوم یابد و آیا این مقاومت سرسختانه در نهایت خواهد توانست، به پیروزی برسد یا نه؟ آنهایی که یمنی ها را می شناسند، می گویند که این مردم، بسیار ساده و در عین حال با اراده و سر سخت هستند. به امید روزی که این جنگ ویرانگر خاتمه یابد و در نهایت این اراده مردم یمن باشند که سرنوشت خویش را رقم بزند نه اژدهای علی عبدالله صالح!

تماشاخانه