چرا بر تخریب ساختمان «کفش ملّی» اصرار می‌شود؟

شهرداری منطقه 12 تهران اخیراً اعلام کرده که ساختمان قدیمی مشهور به «کفش ملی» در میدان قیام به دلیل اینکه قابلیت مقاوم‌سازی ندارد، باید تخریب شود.

به گزارش ایلنا، ساختمان کفش ملی 30 آبان ماه امسال پس از چندین بار اخطار، براساس مصوبه کمیته رفع خطر و به دلیل نداشتن ایمنی، تخلیه شد.

پیمان محسنی (شهردار منطقه 12 تهران) در این رابطه گفته است: ساختمان مشهور به کفش ملی، یکی از ساختمان‌های خطرساز منطقه 12 در ضلع شمال شرقی میدان قیام است که در فهرست میراث ملی نیز ثبت نشده است. از نظر شهرداری منطقه 12 امکان مقاوم‌سازی این بنا وجود ندارد و از سوی دیگر هزینه مقاوم‌سازی ساختمان معادل هزینه بازسازی است که می‌توان پس از بازسازی، نمای ساختمان را (که دارای ارزش است) با استفاده از مصالح قبلی به شکل اولیه احداث کرد. این اقدام در حالی است که پیش از این تخریب ساختمان با واکنش فعالان حوزه میراث فرهنگی و حتی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران مواجه شده بود.

با این حال، یکی از کارشناسان میراث فرهنگی؛ خلاف نظر شهردار منطقه را ارائه داده و می‌گوید: نکته‌ای که وجود دارد این است که ما در کشورمان ساختمان‌های مرمت شده و مقاوم سازی شده‌ای داریم که عمر چند صد ساله دارند و از طرفی، سازه برخی از این ساختمان‌ها خشت و گِلی‌ست. حال چگونه ممکن است که یک ساختمان آجری، با قدمت حدوداً هشتاد سال، قابل مرمت نباشد؟ این، ادعایی نامعقول است.

وی این‌طور ادامه می‌دهد: نکته دوم حول این ادعاست که گفته شده چون هزینه مقاوم‌سازی ساختمان معادل هزینه بازسازی آن است، باید ساختمان را خراب کرد. این نیز حرف سنجیده‌ای نیست. حتی بعضی مواقع، مرمت یک ساختمان از ساخت مجدد آن هزینه بیشتری برمی‌دارد اما بازسازی بنا به مصالح فنی و اجتماعی و فرهنگی انجام می‌شود.

این کارشناس می‌افزاید: باید به این نکته هم توجه کرد که برخی ساختمان‌ها هم واجد کیفیت‌ و ارزش‌های کالبدی و هم‌ یادآور خاطرات و ارزش‌های فرهنگی هستند که روی آن نمی‌شود قیمت‌گذاشت. لذا ارزش‌گذاری ساختمان بر مبنای کالبد آن لزوماً نمی‌تواند مبنای تعیین سرنوشت بنا باشد. شما هر قیمتی روی این ساختمان‌ها بگذارید فقط قیمت مته‌ریال و عملیات اجرایی آن است ولی خاطرات تاریخی آن بنا مسئله‌‌ی دیگری است.

وی درخصوص اهمیت موقعیت جغرافیایی ساختمان کفش ملی نیز چنین می‌گوید: بعضی وقت‌ها بنا را فقط به منزله یک ساختمان نباید دید، بلکه آن بنا قسمتی از جداره شهری است. ساختمان کفش ملی دو کاراکتر دارد؛ یکی کاراکترِ بنا، معماری و ساختمان آن و دوم کاراکتر شهری‌ست. این کاراکتر شهری در واقع جداره میدان قیام می‌باشد که نباید مورد تعرض قرار بگیرد. جداره و کاراکتر شهری این ساختمان بسیار اهمیت دارد. پس ما اگر از منظر شهرسازی هم به این موضوع نگاه کنیم واقع شدن ساختمان کفش ملی، بَرِ میدان قیام و در آن موقعیت مکانی، یک منزلت شهری و شهرسازی است. در پایان باید امیدوار بود، شهرداری منطقه ١٢ در خلال تامین ایمنی در شهر؛ چوب حراج به سرمایه‌های عمومی و اجتماعی نزده و آن را به مخاطره نیاندازد.

آیا پایِ رانت و استفاده‌های اقتصادی در میان است؟!

موقعیت مکانی ساختمان کفش ملی، از منظرِ منزلت شهری و شهرسازی، واجد ارزش‌های ریالی و اقتصادی برای آن دسته از مسئولانی می‌تواند باشد که به سود اقتصادی فکر می‌کنند. از طرفی، به نظر می‌رسد مسئولان محلی با انتشار این خبر قصد داشته‌اند واکنش افکار عمومی را نسبت به این مسئله سنجش نموده و اطمینان حاصل کنند آیا افکار عمومی فراموش کرده‌‌ که دو ماه پیش چه شد؟

سؤال اینجاست که چرا شهرداری منطقه به فکرِ تخریبِ ساختمانِ ویران شده‌ای که در ضلع جنوب شرقیِ میدان بهارستان واقع شده، و شش ماه است که ویران رها شده، نیست؟ این ساختمان، در وضعیتی مشابهِ ساختمان کفش ملی است و روزانه هزاران نفر از شهروندان از زیر آن عبور می‌کنند؛ چرا شهرداری منطقه 12 که دغدغه‌ی سلامت مردم را دارد، اقدامی در این خصوص انجام نداده است؟

این نگرانی هم وجود دارد که بعد از تخریب ساختمان فعلی کفش ملی، مجوز ساختمانی به مالک داده شود که خط آسمان و ارتفاع را رعایت نکند. هم‌چنین نگرانی شهرداری از زیاد بودن مخارج مرمت هم عجیب به نظر می‌رسد چراکه تمام هزینه مرمت‌ ساختمان برعهده مالک است و ارتباطی با شهرداری ندارد.

تماشاخانه