خداحافظی خرس‌های برلیناله

روزنامه شرق نوشت: «شصت‌و‌هشتمین جشنواره فیلم برلین» به پایان رسید، اما دیدگاه‌های تحلیلی زیادی در ضعیف‌بودن کیفیت آثار نمایشی این دوره آغاز شد.

چندسالی است که جشنواره فیلم برلین از فروغ و شکوه سابق خود فاصله گرفته، تا جایی که فیلم‌سازان معتبر آلمانی مانند فولکر شلندروف، فاتح آکین و‌ مارن آده نیز اعتراض رسمی خود را به نوع انتخاب فیلم‌های جشنواره اعلام کردند. ‌تنها فیلم‌ساز مشهوری که نامش در فهرست شاکیان جشنواره فیلم برلین دیده نشد، دیگر فیلم‌ساز شهیر آلمانی «تام تیکور» بود که امسال به‌عنوان رئیس هیئت داوران جشنواره انتخاب شد!

سینمای ایران، امسال چند فیلم در بخش رقابتی اصلی، پانوراما و نسل نوی جشنواره داشت. فیلم «خوک» آخرین ساخته «مانی حقیقی» برای گرفتن خرس طلایی این دوره با سایر فیلم‌ها در حال رقابت بود که سرانجام فیلم تجربی «به من دست نزن -Touch Me Not» ساخته خانم «آدینا پینتیلی Adina -Pintilie» محصول مشترک رومانی، آلمان، چک، بلغارستان و فرانسه، کندوهای خالی عسل را کمی به کام خرس‌های برلیناله شیرین کرد و برنده خرس طلایی جشنواره شد.

لازم به ذکر است که خیلی‌ها این فیلم را در حد و اندازه‌ گرفتن جایزه بزرگ جشنواره ندانستند، اما فیلم نماینده خوبی در دفاع از انسان‌های بی‌دفاع و ‌معلولی در جامعه است که با توجه به زندگی جنسی متفاوتی که دارند، ناامید و مأیوس از ادامه حیات نیستند و درعوض از طراوت و جنب‌وجوش خوبی در زندگی و هدفشان برخوردارند. تنها نماینده ایران که برنده یک دیپلم ویژه در بخش «نسل نو» شد، فیلم «درساژ Dressage » به کارگردانی «پویا بادکوبه» بود که شکاف و عدم درک والدین با نسل نوجوان جامعه را هدف قرار می‌دهد. مشکل این فیلم در نام «درساژ» یا همان «خرامش اسب» است که پیوندی با ستیز شخصیت‌های فیلم برقرار نمی‌کند، ‌اما ظهور و شکل‌گیری نسل جدیدی که قادر به ارتباط با نسل پیشین خود نیستند، یکی از معضلات زندگی شهرنشینی این سال‌هاست که در این فیلم به‌خوبی نمایان شده است.

دیگر فیلم ایرانی که در همین بخش نسل نو نمایش داده شد، «هندی و هرمز» به کارگردانی «عباس امینی» بود که این فیلم‌ساز دو سال پیش با فیلم «والدراما» در جشنواره برلین شرکت کرد و مورد توجه قرار گرفت! امینی فیلم‌ساز خوش‌آتیه‌ای است که در این سال‌ها در زادگاه خود، جنوب ایران، گونه‌ای از سینمای «اتنوگرافی یا مردم‌شناسانه» را سوژه کارهای خود قرار داده است!

دیگر نماینده ایران امسال در بخش «پانوراما»، فیلم «هجوم» آخرین ساخته «شهرام مکری» بود که مانند فیلم قبلی او «ماهی و گربه» در یک پلان فیلم‌برداری شده است، اما این‌بار نتوانسته به‌خوبی با مخاطب ارتباط برقرار کند!

امسال سالن‌های نمایش هنگام پخش فیلم‌های ایرانی شلوغ بودند و تنها فیلمی که کمی خسته‌کننده از آب درآمد، همین فیلم «هجوم» بود که بدنه فیلم، اسیر بازی بیش از حد با فرم است تا روایت داستان و‌ مشخص نیست که «سکانس‌پلان‌بودن فیلم» چه کمکی به کل اثر کرده است؛ این مشکل فرم‌گرایی نیز در کار قبلی فیلم‌ساز «ماهی و گربه» نیز وجود ‌داشته است، اما در آنجا بار فلسفی و کشش خوب فیلم باعث‌ شد تا حرکت‌های دوربین فراموش شود و نرمی خوبی در روایت داستان شکل بگیرد، منتقدان و‌ میهمانان «شصت‌وهشتمین جشنواره فیلم برلین» امسال از فیلم‌های جشنواره خیلی راضی نبودند و شاید مدیر ۱۸ساله این رویداد بزرگ سینمایی؛ یعنی آقای «دیتر کاسلیک» برای آخرین‌بار باشد که به‌همراه خرس‌های جنگل از کندوهای عسل مراقبت می‌کند!