شورای نگهبان تا الان این موضوع را روشن نکرده است و این مهم است که خانم‌ها می‌توانند مصداق رجل سیاسی باشند یا نه. شورای نگهبان مدام تعیین تکلیف نهایی در این باره را به تأخیر می‌اندازد و می‌گوید: «داریم بحث می‌کنیم.»

روزنامه ایران در باره تعریف رجل سیاسی-مذهبی و تفسیر شورای نگهبان از رجل سیاسی-مذهبی مصاحبه کرده است.

بخشی از این مصاحبه را می خوانید:

سخنگوی شورای نگهبان تفسیر این نهاد را از رجل سیاسی- مذهبی ارائه کردند؛ آیا این تعریف نواقص گذشته را برطرف کرده؟

یک بحث اساسی در تعریف «رجل سیاسی» این است که آیا رجل سیاسی شامل خانم‌ها می‌شود یا نه. الان خانم‌ها در مجلس حضور دارند. من با برخی از علما و مجتهدان صحبت کردم. آنها می‌گویند به رغم اینکه قضاوت علی‌الظاهر برای زنان ممنوع است اما در عمل خانم‌ها قضاوت می‌کنند و قاضی هستند. ولی اظهار نمی شود که اینها منصب قضا دارند. شورای نگهبان تا الان این موضوع را روشن نکرده است و این مهم است که خانم‌ها می‌توانند مصداق رجل سیاسی باشند یا نه. شورای نگهبان مدام تعیین تکلیف نهایی در این باره را به تأخیر می‌اندازد و می‌گوید: «داریم بحث می‌کنیم.» فارغ از مسکوت ماندن «جنسیت» رجل سیاسی، معیارهای ارائه شده دارای ابهامات زیادی است.

علی الظاهر «جنسیت» رجل سیاسی مبهم مانده؛ اما در عمل مردها مصداق رجل سیاسی تشخیص داده شده‌اند...

بله؛ اما نباید این گونه باشد. قوانین و مقررات باید از نظر فقهی و قانونی روشن باشد؛ نباید ابهام داشته باشد چون ابهام باعث تضییع حقوق می‌شود. شورای نگهبان بر اساس دیدگاه امام خمینی(ره)، رهبر معظم انقلاب، مراجع عظام تقلید و فقهای شورای نگهبان و خارج آن نهاد، باید دقیقاً مشخص کند زنان هم مصداق رجل سیاسی هستند یا نه. شاید اگر ما رجال سیاسی را منحصر به مردان بدانیم، آن موقع حقوق زنان را ضایع کردیم، تضییع حقوق نیز گناه و معصیت است.

در تعریف رجل مذهبی به یکسری ظواهر دینی کفایت شده و برخی معتقدند تقید به مناسک دینی باعث می‌شود کسی که ظاهر متشرع داشته باشد با ریاکاری بتواند از این فیلتر بگذرد...

مذهب و رفتار مذهبی در نظر آقایان مختلف است. به عنوان مثال آیا صرف حضور در نماز جماعت مسجد، ملاک مذهبی بودن است؟ خب ممکن است کار و برنامه کسی به گونه‌ای باشد که به نماز جماعت مسجد نمی‌رسد؛ مثلاً در مطب یا بیمارستان است و باید به وظیفه‌اش عمل کند. ما می‌توانیم بگوییم چون به مسجد نمی‌رود، رجل مذهبی نیست؟ اینها معیارهای روشنی نیست. از طرفی خیلی از مسائل مربوط به مذهبی بودن افراد ، در حیطه مسائل شخصی و خصوصی است و نمی‌توان تنها آنها را ملاک قرار داد.

تنها چیزی که می‌شود به طور روشن گفت این است که از او خلاف اعتقادات مذهبی و باورهای دینی و مسائل اخلاقی دیده نشده است. اگر در عرف مردم، آدم خوبی باشد می‌توانیم او را رجل مذهبی بدانیم. چون تجسس در مسائل شخصی و خصوصی افراد حرام است، ما نباید ملاک‌های رجل مذهبی بودن را چیزی قرار دهیم که بر تجسس در زندگی شخصی افراد مقید باشد. بنابراین اگر وجهه خوبی در بین مردم دارد و مردم او را به اخلاق، ادب، نزاکت و کار شایسته می‌شناسند، همین کافی است.

براساس تعریف شورای نگهبان، «رجل سیاسی، رجالی هستند که قدرت تحلیل و درک آنها از مسائل و پدیده‌های سیاسی به جهت آگاهی عمیق‌شان از مسائل سیاسی - اجتماعی اعم از داخلی و بین‌المللی و حضورشان در صحنه‌های سیاسی به نحوی باشد که همواره مصالح نظام اسلامی و معیارهای اصیل انقلابی در عملکرد آنها لحاظ شده باشد به گونه‌ای که در میان مردم به این خصوصیت شناخته و مشهور باشند.» این تعریف را تا چد جامع و مانع
می‌دانید؟

رجل سیاسی کسی است که دغدغه‌های مسائل سیاسی- اجتماعی را دارد؛ سخنرانی سیاسی می‌کند؛ تحلیل سیاسی دارد؛ مصاحبه می‌کند؛ روزنامه می‌خواند و سایت‌ها را رصد می‌کند. ملاک تشخیص رجل سیاسی باید شناخته شدن بین اهالی سیاست باشد.الان علمایی در حوزه و دانشگاه داریم که به مسائل سیاسی ورود پیدا نمی کنند؛ بنابراین آنها را نمی توان رجل سیاسی دانست. ملاک قضاوت رجل سیاسی، اهل سیاست است.

با این اوصاف تفسیر ارائه شده از سوی شورای نگهبان را چقدر رو به جلو ارزیابی می‌کنید؟

قدم بلندی نیست؛ شورای نگهبان حرکتی کرده که خیلی کوتاه است و هنوز باید قدم‌های بلندتر و بیشتری بردارد. اتفاقاتی که در انتخابات خبرگان، ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی افتاد، در حافظه ملت است و سؤالات زیادی ایجاد کرده و بسیاری قضاوت‌های شورای نگهبان را درباره رجال سیاسی عادلانه نمی‌دانند؛ به همین خاطر تعریف روشن و واضح ملاک احراز صلاحیت، تکلیف اساسی این نهاد است تا حقوق ملت و داوطلبان ضایع نشود.