به گزارش یورونیوز، چین در قالب پروژه «احیای راه ابریشم» که در سال ۲۰۱۳ توسط رئیس جمهوری این کشور، شی جین پینگ ارائه شد، قصد دارد شاهراه‌ها، ریل‌ها و لوله‌های نفتی متعدد در کشورهای آسیای مرکزی را به اروپا وصل ‌کند.

در قالب این پروژه که منتقدان آن را تلاش پکن برای سلطه اقتصادی بر کشورهای آسیایی می‌دانند، چین تلاش دارد افزون بر طراحی مسیری اقتصادی برای انتقال کالا به اروپا، بر‌حسب مزیت نسبی کشورهای حاضر در جاده جدید ابریشم اقدام به سرمایه‌گذاری مشترک و تاسیس کارخانه‌ با هدف تولید ارزان‌تر کند.

در چارچوب این پروژه بلندپروازانه که حتی موجب تقویت موضع مدافعان مادام‌العمر شدن ریاست جمهوری آقای پینگ نیز شده، هفته گذشته بندر جدید ترکمن‌باشی افتتاح شد.

ویژگی‌های بندر جدید ترکمن‌باشی

بندر جدید ترکمن‌باشی مساحتی به اندازه یک میلیون و ۳۵۸ متر مربع دارد و دارای پایانه‌ (ترمینال‌)‌های متعدد باری، مسافربری و کانتینری است. این بندر با هدف بارگیری ۲۶ میلیون تن کالا تاسیس شده و علاوه بر این دارای کارخانه‌های کشتی‌سازی و تعمیرگاه کشتی است.

طول کلی این بندر حدود ۴ کیلومتر است ومجهز به لنگرگاه‌های مختلف برای پذیرش همزمان ۱۷ کشتی باری و مسافربری است. این بندر بین‌المللی ظرفیت پذیرش۳۰۰ هزار مسافر را نیز در سال دارد.

این بندر با سرمایه گذاری ۱.۵ میلیارد دلاری هلدینگ «چالیک هلدینگ» ترکیه بهسازی و توسعه یافته است.

در مجموع بندر جدید ترکمن‌باشی، به‌عنوان بزرگترین بندر زیر سطح دریا و به عنوان بزرگترین جزیره مصنوعی پایین‌تر از سطح دریا در کتاب رکوردهای جهانی «گینس» ثبت شد.

مسیر جدید ترانزیت آسیا و اروپا

بندر ترکمن‌باشی امکان ارتباط ریلی و دریایی دو سوی دریای خزر، آسیا و آسیای مرکزی در شرق و قفقاز و ترکیه در غرب را فراهم می‌کند و مسیر اتصال اروپا و آسیا را کوتاه‌ترکرده است.

فعالیت این بندر حجم حمل ونقل کالا بین چین، افغانستان و هند را نیز افزایش خواهد داد.

در همین حال افغانستان نیز در قالب «کریدور لاجورد» قصد دارد از شمال به همسایه شمالی خود ترکمنستان متصل شود و از آنجا با بهره‌گیری از بندر ترکمن‌باشی به قفقاز و ترکیه و اروپا متصل شود.

گذشته از این سایر کشورهای آسیای میانه نیز در تلاش هستند تا در قالب پروژه راه جدید ابریشم چین، اتصال همزمان خود به چین، روسیه و ترکیه را از مسیرهایی خارج از مرز ایران و از طریق بنادر دریای خزر دنبال کنند.

سهم ایران در جاده جدید ابریشم

برخی کارشناسان حوزه حمل و نقل معتقدند، ایران نه تنها تاکنون نتوانسته از جاده جدید ابریشم سهمی به دست بیاورد بلکه با وجود دارا بودن موقعیت ویژه جغرافیایی در حال از دست دادن نقش خود در ترانزیت کالا بین آسیا و اروپاست.

این دسته از کارشناسان سرمایه‌گذاری ناکافی ایران در توسعه جاده‌ها، راه‌آهن و بنادر این کشور را دلیل اصلی تغییر مسیر ترانزیت کالا میان آسیا و اروپا می‌دانند. البته در مقابل منتقدان این رویکرد بر این باورند که حذف ایران از جاده جدید ابریشم تحت تاثیر فشار سیاسی ایالات متحده آمریکا بر چین بوده است.

همچنین دسته دیگری از صاحبنظران نیز معتقدند، سهم ایران در جاده جدید ابریشم چین، سهم تولید خواهد بود و احتمالا با سرمایه گذاری مشترک با این کشور، صنعت پتروشیمی در ایران توسعه بیشتری پیدا خواهد کرد.

البته به گفته مقام‌های چینی در این پروژه‌ حدود ۶۰ کشور و نیمی از جمعیت زمین مشارکت خواهند داشت و دوره اجرای آن تا سال ۲۰۵۰ به طول خواهد انجامید. لذا برای مشخص شدن این که کدام گمانه‌زنی‌ها در مورد سهم و نقش ایران در این جاده به واقعیت خواهد پیوست، به گذشت زمان نیاز است.