۲۶ آذر ۱۴۰۴
به روز شده در: ۲۶ آذر ۱۴۰۴ - ۰۶:۳۰
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۶۱۲۹۹۱
تاریخ انتشار: ۰۹:۵۰ - ۱۳-۰۳-۱۳۹۷
کد ۶۱۲۹۹۱
انتشار: ۰۹:۵۰ - ۱۳-۰۳-۱۳۹۷

روایت مصطفی ملکیان از نسبت فلسفه و هنر

آنچه فلسفه درباره هنر مى‌تواند بگوید «حقیقتِ زیبایى» است و آن‌چه هنر دربارۀ‌ فلسفه مى‌تواند بگوید «زیبایى حقیقت» است.

کار هنر، به‌ویژه هنر مکتوب (ادبیات) از قدیم‌الایام نشان دادن «زیبایى حقیقت» بوده است. انسانى که حقیقت را زیبا ببیند، در بند عقاید خود نیست و همان‌گونه که دماسنج صرفاً دماى لحظه‌ فعلى را نشان مى‌دهد، انسان حقیقت‌طلب نیز باید با تمام صداقت و جدیّت، عقیده‌اى را بپذیرد یا بیان کند که فعلا گمان مى‌کند انطباق بیش‌ترى با حقیقت دارد.

مصطفی ملکیان نوشت: یونانیان و رومیان قدیم سه امر را مایۀ‌ آرامش و قرار روان آدمیان مى‌دانستند: «راستى» یا «حقیقت»، «نیکى» یا «خیر»، و «زیبایى» یا «جمال». پى‌جویى راستى و حقیقت در تاریخ بشر، «علم» و شاخه‌هاى مختلف معرفت آن از جمله «فلسفه» را پدید آورده است؛ در طلب خیر و نیکى بودن، «اخلاق» و اخلاقى زیستن را در میان ما رقم زده است؛ و در پى زیبایى و جمال بودن، پیدایش «هنر» را باعث شده است.

در رتبه‌بندى این ارزش‌ها، راستى در جایگاه اوّل، نیکى در رتبه دوّم، و زیبایى در مکان سوّم قرار مى‌گیرد؛ زیرا نیکى در سایۀ‌ حقیقت و راستى معنا مى‌یابد و زیبایى نیز در پرتو حقیقت و نیکى شناخته مى‌شود. فلسفه با حقیقت سر و کار دارد و هنر با زیبایى؛ بنابراین آنچه فلسفه درباره هنر مى‌تواند بگوید «حقیقتِ زیبایى» است و آن‌چه هنر دربارۀ‌ فلسفه مى‌تواند بگوید «زیبایى حقیقت» است.

حقیقتِ زیبایى

هنر فرآیندى بشرى است که فراورده‌اش زیبایى است و هنرمند یا زیبایى‌هاى موجود ولى نامکشوفِ هستى را برجسته و آشکار مى‌کند و یا زیبایى‌هاى ناموجودِ هستى را مى‌آفریند.

زیباییِ حقیقت

کار هنر، به‌ویژه هنر مکتوب (ادبیات) از قدیم‌الایام نشان دادن «زیبایى حقیقت» بوده است. انسانى که حقیقت را زیبا ببیند، در بند عقاید خود نیست و همان‌گونه که دماسنج صرفاً دماى لحظه‌ فعلى را نشان مى‌دهد، انسان حقیقت‌طلب نیز باید با تمام صداقت و جدیّت، عقیده‌اى را بپذیرد یا بیان کند که فعلا گمان مى‌کند انطباق بیش‌ترى با حقیقت دارد.

بسیارى از ما صرفا به این سبب دشمن‌ایم که عقایدمان ناسازگار است و یا تنها به این سبب نزدیک‌ایم که عقاید یکسانى داریم. این در حالى است که آن‌چه در تعاملات اجتماعى ملاک عمل است، خصوصیات اخلاقى - روانى افراد است؛ نه عقاید آنان.عاشقان حقیقت، هیچ وقت در بند عقیدۀ‌ خود نمى‌توانند بمانند. عقیده‌پرستى چیزى جز خودپرستى نیست و کسانى که عقیدۀ خود را مى‌پرستند، به نوعى خودشیفتگى روانى دچار هستند. آن‌ها که زیبایى حقیقت را درک کرده‌اند، از بند عقاید رهیده‌اند و تنها در پى آواز حقیقت مى‌دوند.

برچسب ها: مصطفی ملکیان ، هنر ، فلسفه
ارسال به دوستان
شیردال سوئدی در برابر اژدهای چین؛ نبرد چابکی و پنهان‌کاری خواب کافی، سپر قدرتمند کودکان در برابر آسیب‌های روانی فقر ورزش در آینه فلسفه؛ از تربیت افلاطونی تا اراده نیچه‌ای 50 سال پیش؛ کنترل قیمت‌ها در تهران به زن‌ها سپرده شد! (عکس) بارانی‌ترین نقاط جهان کدامند؟+ میانگین بارش‌های سالانه آیا انرژی هسته‌ای واقعا ۱۰۰ درصد پاک است؟ حقایقی که باید بدانید کوچک اما حیاتی؛ نقش انگشت پنجم در راه رفتن نامزدهای اولیه اسکار 2026 ؛ نماینده ایران حذف شد اما فیلمسازان ایرانی حضور دارند چرخه معیوب غیر قابل شکستی که بی‌خوابی در مغز ایجاد می‌کند! عمارت ملک‌التجار زیر سایه کوهستان؛ یکی از نادرترین خانه‌های اعیانی قاجار (عکس) ساعت کاسیو با طعم کوکا کولا؛ ترکیب نوستالژی و استحکام قصه‌های نان و نمک(72)/ برخوردی ساده، تحقیری بزرگ! مرسدس‌بنز و آینده خودروهای قابل تعمیر و بازیافتی / اقتصاد چرخشی به سبک مرسدس معاون پزشکیان: ایران بیش از میانگین جهانی در معرض تغییر اقلیم است تعلیق فعالیت سرایا السلام در ۲ استان عراق به دستور صدر