گاومیش های هورالعظیم در میان آب و آتش/ دامداران: نهرها خشک شده اند و ما نگران هستیم که آب نیاید و همه گاومیش هایمان بمیرند/ معیشت ما از این دام هاست/نه مردم و نه گاومیش ها آبی برای خوردن ندارند

بحران «آب» و «آتش» در هورالعظیم، دامن گاومیش ها را هم گرفته است. شعله های آتش که زبانه می کشد، هر چیز را سر راهش می بلعد؛ از نیزارهای خشک و تشنه تا گاومیش هایی که هور سال ها، مأمن شان بوده است. در روزهای گذشته بیش از 15 هزار هکتار از هورالعظیم طعمه حریق شده است.

به گزارش ایرنا، دو روز پیش بود که تصاویر سه رأس گاومیش که گفته می شد پوستشان در اثر آتش سوزی هورالعظیم سوخته، در فضای مجازی جنجال آفرین شد. ناظم ثبوتی فرماندار هویزه اما در مصاحبه با ایرنا این خبر را تکذیب کرده و گفته بود که تصاویر گاومیش های سوخته مربوط به چند ماه پیش و یک درگیری خانوادگی بوده که یک طرف دعوا طویله دیگری را آتش می زند. چند ساعت بیشتر طول نکشید تا با انتشار یک ویدیو از مالک گاومیش ها معلوم شود، روایت آقای فرماندار از حادثه محل تردید است.

حالا و دو روز بعد از تکذیبیه فرماندار، اما مدیر جهاد کشاورزی دشت آزادگان تایید می کند که این گاومیش ها در نتیجه آتش سوزی در هورالعظیم دچار سوختگی شده اند.

قاسم بیت سعید در گفت وگو با ایرنا می گوید: کارشناسان مرکز خدمات جهاد کشاورزی این شهرستان دیروز از وضعیت این دام ها در روستای «رُمیم» در بخش بستان، بازدید و این حادثه را تایید کرده و گزارش آن را ارائه داده اند.

وی اضافه می کند: بر اساس برآورد کارشناسان، هر رأس گاومیش در این حادثه 10 میلیون تومان خسارت دیده اند که نامه تایید و برآوردخسارت به جهاد کشاورزی استان و اداره کل مدیریت بحران استانداری ارائه شده تا جبران خسارت صورت گیرد، زیرا آتش سوزی تالاب جزو حوادث غیرمترقبه به شمار می آید.

*داستان آتش و گاومیش
در فاصله چند کیلومتری هورالعظیم، گاومیش ها در شط نیمه جان «سیدیه» در روستای «رُمیم»، آب تنی می کنند. سه گاومیش که آثار سوختگی شدید و تاول روی پوست دارند، از میان دیگران، آرام راه خانه را پیش می گیرند.

«أم گاطع» حادثه سوختن گاومیش هایش را اینطور تعریف می کند: روز سوم عید فطر بود. «شَهبه» و «نقطه» و «الگرعه» غیبشان زده بود. دنبالشان گشتیم و دیدیم نزدیکی های پایانه چذابه که نیزارهای هور آتش گرفته بود، اینها هم سوخته و در گل مانده اند. به زحمت تا شهر «رُفیع» رفتیم تا توانستیم یک کامیون (جحشه) جور کنیم که گاومیش ها را تا خانه حمل کنیم. بعد دامپزشک را خبر کردیم. گفت خرج معالجه گاومیش های سوخته یک میلیون تومان می شود. ما هم چون چاره ای نداشتیم قبول کردیم. روزهای اول سرهایشان متورم شده و بزرگ شده بود، حالا اما یک ماهی گذشته و حالشان بهتر شده است. اگر هور آب خوب داشت، اینطور نمی شد. گاومیش ها می توانستند به آب بزنند تا نسوزند، ولی هور خشک بود. گله ما از مسئولان است. ما بخشدار و شورا و جهاد داریم ولی هیچکس از سوختن دام های ما خبردار نشده بود چون مسئولان به هیچکس اطلاع نداده بودند.

او همچنین از مسئولان برای تامین آب و علوفه گاومیش ها استمداد می طلبد: نهرها خشک شده اند و ما نگران هستیم که آب نیاید و همه گاومیش هایمان بمیرند. معیشت ما از این دام هاست.

*حسرت کرخه خروشان
هر چند روز ی یک بار خبر از شعله ور شدن بخشی از تالاب هورالعظیم می رسد. هورالعظیم آخرین بازمانده تالاب های بین النهرین، در مرز جنوب غربی کشور قرار دارد. یک سوم آن در ایران و دو سوم آن در عراق است. پرورش گاومیش از مهمترین مزایای این تالاب به شمار می رود. اما در ماه های اخیر با کاهش شدید آب کرخه (منبع آب هورالعظیم) و خشک شدن انهار منشعب شده از این رودخانه، هم هور به احتضار افتاده است و هم گاومیش ها.
کریم حیدری یکی یکی انهار خشک شده کرخه را نشان می دهد و با حسرت از روزگار پرآبی آنها تعریف می کند.

او که از دامداران روستای «رُمیم» است، به نهر بزرگی که روزگاری از مهمترین انشعابات کرخه و از منابع اصلی تامین کننده هورالعظیم بود، اشاره می کند و می گوید: «سابله» قبلا محل آب تنی گاومیش های منطقه بود اما حالا خشک شده و تا مچ پا بیشتر عمق ندارد. این آب حالا هم داغ است و هم شور، که به ضرر دام هاست.

حیدری ادامه می دهد: قبل از جنگ در روستای «سیدیه» زندگی می کردیم. آن زمان هم گاومیش ها آب و علف داشتند و هم ما شلتوک کاری می کردیم. ولی الان این روستا کاملا از بین رفته است و ما کوچ کردیم به روستای «رَمیم». بعضی های دیگر هم دام هایشان را فروختند و رفتند به اهواز و یا شهرک حمزه. قبلا هور هم محل صید ماهی بود و هم شکار پرنده. اما الان شکار و صید نمی خواهیم و تنها مشکل ما آب است. اگر آب نباشد یا باید دام ها را بفروشیم و قصابی کنیم و یا منتظر تلف شدن آنها باشیم.

*اهالی هور نفتخیز
سید رحیم سواری که از دامداران دشت آزادگان است، با خانواده اش در یکی از کپرهای روستایی زندگی می کند. او می گوید: بیایید به «مَچریه» و ببینید که در این روستا هم آب نهرها خشک است و هم آب لوله کشی. نه مردم و نه گاومیش ها آبی برای خوردن ندارند. دام ها در حال مرگ هستند. دیروز چهار رأس از گاومیش های من تلف شده اند و بعضی از آنها اکنون بدحال هستند.

او اضافه می کند: ما در این منطقه هیچ شغلی نداریم و همه زندگی ما به این گاومیش ها وابسته است. در این سال ها که آب کم شده، درآمد ما هم خیلی پایین آمده، نمی توانیم مایحتاج کودکان مان را تهیه کنیم. حتی سالی یک بار هم نمی توانیم برای بچه ها لباس بخریم. عید که می شود، نمی دانیم جواب بچه ها را چه باید بدهیم. البته مسئولان باید بیایند جواب بدهند و سهم این بچه های بیگناه را بدهند. این استان ثروتمند است و همه زمین های هور نفت دارد که ما نصیبی از آنها نمی بریم.

*اگر هور «گُر» بگیرد
رئیس اداره حفاظت محیط زیست دشت آزادگان نیز تایید می کند تا کنون سه راس گاومیش در اثر آتش سوزی هورالعظیم آسیب دیده اند.

مهرشاد احمدوند اما معتقد است این همه ماجرا نیست و بی آبی همه زیستمندان هورالعظیم را تهدید به نابودی می کند.

او می گوید: شاخه های انتهایی رودخانه کرخه که منبع تغذیه کننده هورالعظیم هستند، همه خشک یا بسیار کم آب شده اند، بدتر آنکه وضع هور در حوزه شهرستان هویزه که بخش های انتهایی تالاب به شمار می آید، از قسمت هایی که در دشت آزادگان قرار دارد وخیم تر است.
او اظهار می کند: اگر وضع به همین شکل پیش برود و انهار تالاب را تغذیه نکنند، شرایط هور روزبه روز بدتر شده و آتش سوزی ها بیشتر می شود.

احمدوند با ابراز نگرانی از وقوع آتش سوزی در هورالعظیم اضافه می کند: مهار کردن آتش در تالاب بسیار دشوارتر از جنگل است زیرا راه دسترسی وجود ندارد و برخی نقاط هور که مین گذاری شده بود، هنوز پاکسازی نشده است، بنابراین گاهی حریق در تالاب غیرقابل کنترل می شود، بخصوص اگر باد بوزد.

وی مرگ و میر آبزیان را از دیگر نگرانی ها عنوان می کند و می افزاید: علاوه بر معیشت مردم بومی روستاها و شهرهای اطراف هورالعظیم و دام های آنها، حیات وحش و پرندگان تالاب نیز در معرض خطر هستند، زیرا اکنون فصل جوجه آوری پرندگان در نیزارهاست و خشک شدن و آتش سوزی در هور، زیستگاه آنها را نیز به شدت تهدید می کند.

*یک گام تا فاجعه
در بالادست هورالعظیم دو سد بزرگ کرخه و سیمره ساخته شده که در سال های گذشته به بحران آب در این تالاب اضافه کرده اند. اگرچه گفته می شود، به دلیل سیلاب های دو سال پیش، وضعیت سد کرخه در بالادست هورالعظیم از دیگر سدها بهتر است اما در هفته های اخیر هیچ آبی به پایین دست این سد نرسیده و کشاورزان، دامداران و تالاب هورالعظیم را در شهرستان های دشت آزادگان و هویزه با چالش جدی مواجه کرده است.
در همین رابطه مدیر اداره جهاد کشاورزی دشت آزادگان نسبت به مرگ و میر چند هزار راس گاومیش در این شهرستان هشدار می دهد و می گوید: اگر تا یک هفته آینده خشکی رودخانه کرخه و انهار و هورالعظیم ادامه یابد و آبی در آنها جاری نشود، همه دام های این شهرستان تلف می شوند و شاهد یک فاجعه خواهیم بود.
قاسم بیت سعید می گوید: 13 هزار راس گاومیش در این شهرستان وجود دارد که سه هزار راس از آنها در بخش بستان است و این تعداد به غیر از گاومیش های موجود در شهرستان هویزه است.

گاومیش حیوانی است که نمی تواند بدون آب زندگی کند و روزانه حداقل هشت ساعت (از صبح تا بعدازظهر) را باید درون آب (رودخانه یا هور) بگذراند بنابراین حتی در صورت تامین آب شرب، بازهم نیاز آبی دارد.

بیت سعید تصریح می کند: رودخانه های دشت آزادگان اعم از نهرهای سابله و بستان خشک شده اند و هورالعظیم به عنوان تنها منبع علوفه این دام ها نیز دچار آتش سوزی های مداوم می شود، این مسائل دامداران را در تنگنا قرار داده و دچار مشکلات فراوان کرده است.

وی می افزاید: برای تامین آب شرب گوسفندها آبرسانی با تانکر را انجام می دهیم اما برای گاومیش ها هیچ راهی وجود ندارد و تنها راهکار این است که آب ورودی به رودخانه و تالاب بیشتر شود.

بیت سعید اضافه می کند: نه تنها دامدارها بلکه کشاورزان این شهرستان خسارت های بسیاری از قطع شدن آب رودخانه ها متحمل شده اند و سه هزار هکتار کشت تابستانه به کلی از بین رفته است.

وی می گوید: اینکه کشت شلتوک را عامل خشک شدن رودخانه کرخه و انهار این شهرستان عنوان می کنند، بهانه ای بیش نیست و ما این توجیه را قبول نداریم زیرا اصولا آب رودخانه ها در اختیار وزارت نیروست، نه جهاد کشاورزی و ما در ماه های اخیر برای تامین آب کشاورزی و دام بارها خواهش و تمنا کرده ایم.

بیت سعید خواستار رهاسازی بیشتر آب از سد کرخه می شود و می گوید: آب انهار از 19 تیر کاملا قطع شده، اگر آب به رودخانه ها و هورالعظیم نیاید، با توجه به آتش سوزی های هور و دمای بالای هوا در این فصل، همه دام های این شهرستان تلف می شوند و فاجعه به بار می آید و مردم همه سرمایه و زندگی شان را از دست می دهند که جبران ناپذیر است.

*هور و گاومیش های تشنه لبش
رودخانه های خوزستان امسال با 63 درصد خشکسالی مواجهند و رودخانه کرخه با 44 درصد خشکسالی. ذخایر سدهای استان نیز 70 درصد کاهش داشته است.آیا کام تشنه هور و گاومیش هایش، تر می شود؟

کره جنوبی بزرگ‌ترین سایت تراشه‌سازی دنیا را احداث می‌کند؛ منطقه‌ای به مساحت نصف بورلی هیلز!

تماشاخانه

آمریکا هم بله؟ ببنید مهاجران چطور مخفیانه در روز روشن وارد این کشور می‌شوند (فیلم)

چشمه خواری پدیده‌ای جدید و ویرانگر / آب را از گلوی حیات وحش در می‌آورند تا استخرشان را پر کنند (فیلم)

فیلم های دیگر