زمین همدان را می‌بلعد!؛ پدیده ای به نام فروچاله

آخرین فروچاله استان همدان در سال 89 و در منطقه اطراف روستای بابان کبودراهنگ ایجاد شده بود و پس از آن دیگر شاهد ایجاد فروچاله‌ای در همدان نبودیم تا اینکه روز گذشته پانزدهمین فرونشست در حوالی روستای کردآباد به ثبت رسید.

به گزارش ایسنا، بنا به گفته منصور ستوده، معاون وقت حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای استان همدان، علاوه بر موارد ذکر شده در سال 94، 25 فروچاله در دشت‌های استان ایجاد شده بود اما همین فرد در مقام سرپرست شرکت در سال گذشته تعداد فروچاله‌ها را 24 مورد عنوان کرد.

پس از تحقیق و تفحص خبرنگار ایسنا کاشف به عمل آمد یکی از فروچاله‌ها توسط اهالی روستا پر شده و جالب اینکه آمارش از لیست شرکت آب منطقه‌ای هم خارج شده است تا اینکه روز گذشته بیست و پنجمین فروچاله رسمی و در واقع بیست و ششمین فروچاله در استان همدان ایجاد شد و ترس و واهمه مردم را دوچندان کرد که فقط 15 فروچاله مربوط به دشت کبودراهنگ و روستاهای کِردآباد، نوآباد، بابان، آق‌تپه و خان‌آباد است.

در حال حاضر وضعیت بحرانی منابع آب زیرزمینی همدان باعث تشدید افت سطح آب زیرزمینی و کسری حجم مخزن دشت‌ها شده به گونه‌ای که حدود ۳۰۶ محدوده از ۶۰۹ محدوده مطالعاتی در وضعیت ممنوعیت توسعه بهره‌برداری قرار گرفته و سالیانه با حدود ۵ میلیارد مترمکعب کسری مخزن مواجه شده است.

کاهش منابع آب زیرزمینی به ویژه در دهه اخیر به طور مستمر ادامه داشته است به طوریکه در طول دوره آماری ۲۰ سال اخیر با ۱۰۸ میلیارد مترمکعب اضافه برداشت از ذخایر استراتژیک آب زیرزمینی مواجه بوده‌ایم.

برداشت بیش از حد پروانه چاه‌های مجاز، برداشت چاه‌های غیرمجاز، عدم وجود مصرف بهینه، ضعف نظارت و کنترل بر منابع آب و حفاری و عدم وجود ابزارهای سنجش، نقص شبکه‌های پیزومتری و داده‌های سطح آب و بیلان، عدم آگاهی ذینفعان و نبود تشکل‌های آب بران و خشکسالی‌ها و بالا رفتن نیازهای شرب و صنعت از عوامل کسری مخزن محسوب می‌شوند.

فروچاله کردآباد اولین و آخرین فروچاله استان نیست

عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا با هشدار اینکه فروچاله روستای کِردآباد کبودراهنگ اولین فروچاله استان نبوده و آخرین هم نخواهد بود، گفت: من اگر جای استاندار بودم شب‌ها خوابم نمی‌برد.

دکتر محمدحسین قبادی در گفت‌وگو با ایسنا، منطقه همدان، با تأکید بر اینکه مسئولان اجرایی با اساتید دانشگاه درباره بحران‌های استان صحبت نمی‌کنند، اظهار کرد: با ایجاد هر فروچاله مسئولان ابرازنگرانی می‌کنند و موضوع به فراموشی سپرده می‌شود تا زمانی‌که حادثه بعدی رخ دهد.

وجود احتمال وقوع فروچاله در همه جای دشت‌های شمالی استان

وی با بیان اینکه حرف‌های زیادی درباره بحران فروچاله در استان همدان دارم اما کسی گوش نمی‌دهد، افزود: احتمال وقوع فروچاله در همه جای دشت‌های شمالی استان وجود دارد بنابراین مسئولان باید فکری برای این موضوع داشته باشند.

این استاد زمین‌شناسی مهندسی با اشاره به بالا بودن هزینه بهسازی زمین، خاطرنشان کرد: اگر بخواهند فکر اساسی برای جلوگیری از فروچاله بکنند باید هزینه بالایی برای بهسازی زمین داشته باشند که در حال حاضر مسئولان به دنبال این راهکار نمی‌روند.

وی ادامه داد: راهکار دوم تشویق به مهاجرت روستائیان از این منطقه است چرا که این پدیده یک تهدید جدی برای جان ساکنان منطقه به شمار می‌آید اما این راهکار نیز به یک چالش سیاسی تبدیل می‌شود .

استاندار بگوید؛ تشویق به مهاجرت روستائیان یا بهسازی زمین؟

وی در پاسخ به خبرنگار ایسنا درباره اینکه نجات جان ساکنان اولویت دارد یا مسائل سیاسی؟ تصریح کرد: این موضوع را باید استاندار همدان بگوید که آیا می‌خواهد تشویق به مهاجرت را در برنامه خود داشته باشد یا اینکه برای بهسازی زمین این منطقه هزینه کند.

عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا با تأکید بر اینکه مسئولان باید بگویند چه پیش‌بینی‌هایی برای اینکه جان مردم تهدید نشود، کرده‌اند، یادآور شد: بحرانی‌ترین نقاط استان در بحث فروچاله‌ها دشت‌های شمالی استان هستند که این پدیده ادامه خواهد داشت و اولین و آخرین فروچاله استان نخواهد بود و فقط باید دعا کرد مردم صدمه نبینند.

قبادی عنوان کرد: در زمین‌شناسی مهندسی یکسری سنگ‌های مشکل‌آفرین وجود دارد که یکی از آنها سنگ‌های کربناته هستند که در تماس با آب حل می‌شوند و در درازمدت حفره و کانال ایجاد می‌کنند که غارعلیصدر یکی از این حفره‌هاست و در زیر دشت‌های شمالی همدان این سنگ‌های انحلالی وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه سنگ‌های انحلالی در تماس با آب ایجاد حفره می‌کنند، افزود: خاک‌های دشت شمال همدان خاک‌های رُمبنده(واگرا) هستند و از هم باز می‌شوند و در زیر دشت هم حفره و شکستگی وجود دارد که در نهایت خاک‌های واگرا تحت تأثیر وزن ریزش کرده و به حفره می‌رسند و فروچاله ایجاد می‌شود.

این استاد زمین‌شناسی مهندسی، عامل اصلی ایجاد فروچاله را برداشت آب‌های زیرزمینی دانست و اظهار کرد: با برداشت آب‌های زیرزمینی سطح زمین به صورت قائم پایین رفته و در نهایت این فرونشست همراه با فروچاله ایجاد می‌شود.

فرونشست دشت‌های شمالی همدان مسأله‌ای جدی است

وی با تأکید بر اینکه فرونشست دشت‌های شمالی استان مسأله‌ای جدی است، تصریح کرد: در دوره 10 ساله از سال 1991 تا 2001 در دشت فامنین و کبودراهنگ سطح آب‌های زیرزمینی 50 متر افت کرده و میانگین فرونشست زمین طی 8 سال یعنی بین سال‌های 1991 تا 1999 حدود 45 سانتیمتر گزارش شده است.

قبادی با اشاره به اینکه دانشجویان زیادی در زمینه فروچاله‌های همدان تحقیق و کار کرده‌اند، گفت: مقاله خطر و مکانیزم فروچاله‌ها در دشت فامنین در مجلات معتبر چاپ شده اما تا کنون کسی گوش نکرده است.

وی با بیان اینکه باعث تأسف است که از نظرات اساتید دانشگاه در مسائل استان استفاده نمی‌شود، ادامه داد: اساتید دانشگاه در شورای بحران استان شرکت داده نمی‌شوند که باید از مسئولان پرسید آیا نباید برای مسائل بحرانی استان راهکار ارائه بدهیم؟

اجرای طرح احیاء و تعادل‌بخشی سفره‌های زیرزمینی کافی نیست

عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا مبنی بر اینکه آیا طرح احیاء و تعادل‌بخشی سفره‌های زیرزمینی در جلوگیری از روند ایجا فروچاله مؤثر است، عنوان کرد: در طرح احیاء تغذیه مصنوعی صورت گرفته و در واقع آب را به زمین تزریق می‌کنند که جلوی نشست گرفته شود که در برخی نقاط استان انجام شده اما کافی نیست چرا که میزان آب برداشت شده بیش از این میزان است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان نیز گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه یکی از علل اصلی ایجاد فروچاله برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی است، اعلام کرد: در دشت کبودراهنگ با پلمب 847 حلقه چاه غیرمجاز 51.5 میلیون مترمکعب آب صرفه‌جویی شده است.

ایجاد فروچاله‌ای به قطر 45 متر و عمق 25 متر در کردآباد

منصور ستوده با اشاره به فروچاله جدید ایجاد شده در حوالی روستای کردآباد، گفت: این فروچاله در نزدیکی روستای کردآباد شهرستان کبودراهنگ و در 7 کیلومتری نیروگاه شهید مفتح همدان ایجاد شده که قطر این فروچاله 45 متر و عمق آن 25 متر است.

وی با اشاره به اینکه این فروچاله در اطراف سایر فروچاله‌ها ایجاد شده است، تصریح کرد: فعلاً خاکریزی حفاظتی در شعاع 25 متری این فروچاله ایجاد خواهد شد.

جهادکشاورزی در تغییر الگوی کشت کمک کند

ستوده با بیان اینکه انسداد چاه‌های غیرمجاز در دشت کبوراهنگ و فامنین صورت گرفته است، افزود: در کنار این اقدامات سازمان جهادکشاورزی نیز باید با تغییر الگوی کشت، آبیاری قطره‌ای و ایجاد کشت‌های گلخانه‌ای به این روند کمک کند.

وی با تأکید بر اینکه تغذیه مصنوعی زیادی در دشت‌های استان صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: تغذیه مصنوعی زیادی در استان به ویژه در دشت کبودراهنگ، خنداب اسدآباد، جورقان و رزن انجام شده است.

پهنه‌بندی فروچاله‌های همدان تهیه شده است

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان در پاسخ به این سوال ایسنا که آیا نقشه پهنه‌بندی فروچاله‌های شمال استان تشکیل شده است؟ توضیح داد: سازمان زمین‌شناسی پهنه‌بندی فروچاله‌های استان را مطالعه و تهیه کرده است.

تماشاخانه

شکوه فرش ایرانی از دوره صفوی در اروپا ؛ هیجان مدیر گالری کریستی هنگام تعریف کردن را ببینید (فیلم)

عینک عجیبی که با استفاده از هوش مصنوعی چهره افراد را شناسایی می‌کند (فیلم)

فیلم های دیگر