نقض «آی. ان. اف» و بازی با امنیت جهان

 محمد باقر محسنی ساروی

پیمان «آی. ان. اف» با نام کامل «The Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty» پیمانی بود که با هدف توقف شکلی از مسابقه تسلیحاتی – حذف آزمایش‌های مربوط به موشک‌های کوتاه‌برد و میان‌برد- بین آمریکا و اتحاد شوروی سابق امضا شد. این پیمان در هشتم دسامبر 1987 به امضای دو رییس‌جمهوری وقت این دو کشور – رونالد ریگان و میخاییل گورباچف- رسید، سپس سنای آمریکا نیز آن را به تصویب نهایی رساند و برای اجرا ابلاغ شد.

بیستم اکتبر 2018 – سه روز پیش – «دونالد ترامپ» ضمن تأکید بر این نکته که روسیه پیشتر، این پیمان را زیرپا گذاشت، اعلام کرد از این پیمان خارج می‌شود. البته هنوز تردیدهایی وجود دارد که رییس‌جمهوری ایالات متحده بتواند بدون مصوبه سنا از پیمانی که به تصویب سنا رسیده، خارج شود اما این اقدام ترامپ، نگرانی‌های عمیقی در حوزه صلح و امنیت بین‌المللی ایجاد کرده است.

کشورهای اروپایی، فعالان سیاسی و برخی شخصیت‌های تأثیرگذار جهانی، این اقدام رییس جمهوری ایالات متحده را زمینه‌ساز آغاز رقابت تسلیحاتی توصیف کرده و گفتند: تمام جهان در آتش چنین خودخواهی‌هایی خواهد سوخت.

با کمال تأسف باید گفت استدلال «ترامپ» درخصوص نقض این پیمان توسط «ولادیمیر پوتین» نیز تا حدودی درست است، کمااینکه در زمان «باراک اوباما» رییس‌جمهوری سابق ایالات متحده، آمریکا تصمیم به کنارکشیدن از این پیمان گرفته بود که با وساطت و میانجی‌گری برخی دولت‌های اروپایی، از این اقدام صرف نظر کرد. در مجموع هردو کشور همدیگر را به نقض این پیمان، متهم کردند و برای خود «حق کناره‌گیری» قائل شدند.

به نظر می‌آید اقدام «ترامپ و پوتین» روسای‌جمهوری روسیه و آمریکا، اقدامی از سر خودخواهی است و نتیجه‌ای بجز آغاز دور تازه‌ای از جنگ سرد نخواهد داشت و دور جدیدی از رقابت تسلیحاتی را برای جهان زخم‌خورده از نزاع و درگیری، به ارمغان خواهد آورد. اما تفاوت‌هایی که جهان در آستانه دهه سوم از هزاره سوم با دوران جنگ سرد اول بین این دو دولت دارد، بسیار زیاد است.

در آن دوران، انقلاب الکترونیک، هنوز تحقق نیافته بود و تکنولوژی جنگ افزارهای نظامی تا حد امروز، حساس و بعضاً غیرقابل کنترل نبود. ضمن اینکه مزاج رهبران جهان، در مقایسه با امروز، از ثبات بیشتری برخوردار بود و «ارتجالاً» به «طرفه‌العینی» تصمیم نمی‌گرفتند و عمل نمی‌کردند.

همچنین امروزه، بسیاری از دوَلی که در آن روزگاران، تا حدی جدیدالتأسیس و نوپا بودند، نگاه به درون داشتند اما امروز همان کشورها، برای خود مدعی داشتن پیشرفته‌ترین سیستم‌های نظامی و حتی سلاح هسته‌ای شدند و هرنوع مسابقه تسلیحاتی بین دو دولت آمریکا و روسیه، آن دولت‌ها را نیز تحریک می‌کند تا از این بازی خطرناک، عقب نمانند.

کمااینکه چین امروز چنین وضعیتی دارد و برخی تحلیل‌گران بر این اعتقاد هستند که نیّت پنهانی رییس جمهوری آمریکا از این اقدام، عقب نماندن از اقدامات جمهوری خلق چین در حوزه «موشک‌های دوربرد» بوده است اما «نقض این پیمان توسط روسیه» را بهانه کرد.

این اقدام به هر دلیلی که باشد و با هر نیّتی که صورت گرفته باشد، آغاز یک بازی خطرناک است، بازی که صلح و امنیت جهان را در مخاطره می‌آورد و توقع می‌رود در سطح رسانه‌های ملی و بین‌المللی با آن، مخالفت شود.

تماشاخانه

الگویی برای سازگاری با تغییرات اقلیمی / شهرهایی که در برابر سیل مسلح می‌شوند (فیلم)

دو دقیقه نفس گیر از یک فیلم جنگی مرجع در تاریخ سینما (تماشا کنید)

فیلم های دیگر