احمد طالبی نژاد، منتقد سینما در یادداشتی نوشت: شبکه مستند علی رغم همه تلاش هایش برای نمایش مستندهای خوب آن‌قدر که باید دیده نمی شود. بنابراین در این زمینه باید تبلیغات بیشتری انجام دهد زیرا تشنگی نسبت به تماشای فیلم های مستند دربین مردم ایران وجود دارد، فقط باید اطلاع رسانی درستی در این زمینه انجام بگیرد.

واقعیت این است که در دوره ای در دهه‌های شصت تا هفتاد یا حتی اوایل دهه هشتاد نسبت به سینمای مستند به شدت کم لطفی و بی مهری وجود داشت اما بعد از این دوران بی مهری، ناگهان سینمای مستند در کانون توجه قرار گرفت و جشنواره پشت جشنواره برای این نوع از سینما برگزار شد که معروف‌ترینش همان جشنواره بین المللی سینما حقیقت است.

جشنواره ای که به گمان من یکی از جدی ترین جشنواره هایی است که در ایران برگزار می شود و البته وجود آن ضروری و مهم است. بنابراین برگزاری جشنواره مستند در تلویزیون به خصوص شبکه مستند در ذات خود اتفاق خوبی است؛ اما باید ببینیم که سینمای مستند ما چقدر ظرفیت دارد و می‌شود برای آن این همه جشنواره برگزار کرد؟!

برگزاری این جشنواره از طرف شبکه مستند اهمیت دارد. معمولا تلویزیون ایران را دنبال نمی کنم؛ اما اگر قرار باشد شبکه داخلی را ببینم همین شبکه مستند را می بینم مخصوصاً اگر با خبر شوم که فیلم با ارزشی از آن پخش می‌شود.

مستندها را باید تلویزیون و شبکه مستند نشان دهند و اتفاقا برگزاری جشنواره به این شکل روش خوبی است. سال ها پیش، حدودا بیست سال پیش در شبکه تلویزیونی ژاپنی هم چنین کاری می کردند. آن ها فیلم های مستند را یا از خود شبکه پخش می کردند یا در قالب برنامه هایی آن ها را برای مهمانان جشنواره نمایش می دادند.

اما شبکه مستند باید از این حالت انزوایی که به آن گرفتار است بیرون بیاید زیرا علی رغم اینکه فیلم های خوبی پخش می کند،‌ کمتر دیده می شود. در چنین شرایطی مسئولان شبکه باید در جهت جذب مخاطبان تلاش بیشتری کنند تا مردم به ماهواره پناه نبرند.

متاسفانه در جامعه ایران هنوز فرهنگ تماشای مستند بین مردم جا نیافتاده است و مردم ایران وقتشان را صرف دیدن مستند نمی کنند. در حالی که در اغلب کشورهای دیگر شبکه های مستند معمولا جزء بهترین شبکه هایی هستند که می شود به سراغ آن ها رفت. البته این امر مشروط به این است که مستندهای خوبی پخش کنند، مثلا همین مستند «سیاره آبی» کسی هست که دوست نداشته باشد آن را تماشا کند؟!

بنابراین می توان گفت این تشنگی در بین مردم وجود دارد زیرا سینمای مستند به مانند واقعیت است اما اینکه چطور این تشنگی را باید برطرف کرد، نیاز به تبلیغات و جای کار دارد تا فیلم های مستند در شبکه های داخلی بهتر دیده شوند. به نظرم می آید که در این زمینه کم کاری شده است.

اینکه مستندهای جوانان مستندساز که با زحمت فیلم می سازند،‌ خریداری شود برایشان انگیزه ایجاد خواهد کرد. تولید فیلم مستند در همه جای دنیا ارتباط مستقیمی با عرضه اش دارد. فیلم مستند ساخته نمی شود که در آرشیو بماند یا فقط به جشنواره ها برود. تلویزیون باید برای این موضوع خرج کند،‌ حمایت کند و این مستندها را پخش کند. پخش این مستندها به فرهنگ سازی و جریان تولید کمک می کند.

جایزه این جشنواره واقعا مفید است و کارکرد دارد. یکی از وظایف جشنواره های مستند این است که جوایزی به فیلمسازان دهند که کمک هزینه ساخت فیلم بعدی شان باشد زیرا چنین جوایزی کمک کننده هستند.

هیچ چیزی برای سازنده فیلم لذت بخش تر از دیده شدن کارش نیست. آنقدر این حس قوی است که اگر حتی یک ریال به برنده بدهند،‌ همین دیده شدن روحش را آنقدر ارضا می کند که خودش بسیار ارزشمند است.

نکته حائز اهمیت دیگر درباره برگزاری چنین جشنواره هایی تداوم آنهاست. هر جشنواره ای باید تقویم سالانه داشته باشد تا همه بدانند در چه دوره ای برگزار می شود. مخصوصا فیلم سازانی که می خواهند فیلم هایشان را به جشنواره برسانند. یکی از دلایل موفقیت جشنواره سینما حقیقت همین موضوع است و این باید عادت باید در سایر جشنواره های تلویزیونی و سینمایی به وجود آید.

تماشاخانه