عصرایران؛ احسان‌محمدی- جام ملت‌های آسیا 2019 امروز رسماً آغاز می‌شود تا 24 کشور حاضر در این مسابقات برای فتح جام تازه طراحی شده، رویاپردازی کنند. «رویا مجانی است» برای همین حتی هواداران ویتنام و قرقیزستان و یمن هم امیدوارند. امیدوار به معجزه ای که می تواند رخ بدهد.

اماراتی‌ها تدارک وسیعی برای این مسابقات دیده‌اند و با «منصور» و «جراح» به مهمانان خوش‌آمد می‌گویند. از جام جهانی 1966 استفاده از عروسک و نماد متداول شد. عروسکی که آن را به عنوان نماد شانس و اقبال معرفی می‌کنند. اولین بار انگلیسی‌های میزبان با شیری به نام «ویلی» این ماجرا را کلید زدند و اتفاقاً برایشان شانس آورد و قهرمان شدند.

بعد از آن هم از نمادهای انسانی استفاده شد از جمله «گائوچیتو» پسرکی که نماد جام‌جهانی 1978 آرژانتین بود و در دستش شلاق گاوچران ها را داشت. اسپانیایی‌ها از میوه محبوب شان پرتغال رونمایی کردند و مکزیکی‌ها از فلفلی که کلاه مکزیکی سرش بود و نشان از طعم تند غذاهای این کشور داشت.

در جام‌جهانی ایتالیا از یک آدمک که به جای سر توپ فوتبال داشت و بدنش را با لِگو ساخته بودند رونمایی شد که نشانه‌ای از ورود به هزاره جدید بود. در جام جهاني 1994 ايالات‌متحده «استرايكو» سگي فوتباليست سمبل بازي‌ها بود، در جام جهاني 1998 فرانسوي‌ها «فونتيكس» خروس دوست‌داشتني را با الهام از پرچم آبي رنگ شان به تمام دنيا معرفي كردند و وقتي دنيا به سه موجود فضايي «آتو»، « كازو» و « نيك» كه آدم فضايي‌هاي نماد جام‌جهاني 2002 كره – ژاپن بودند كم توجهي كرد، آلماني‌ها ميزبانان جام جهاني 2006 دوباره «گولئو» يك شير فوتباليست را رو كردند.

در جام‌جهاني 2010 آفريقاي جنوبي و در روزهايي كه هنوز ماندلا زنده بود «زاكومي» پلنگ زرد و سبز سمبل بازي‌ها شد، در جام‌جهاني 2014 «فولكو» آرماديلويي با چشم‌هاي درشت که در معرض خطر بود و در روسیه 2018 گرگی به نام «زابیوکا».

شايد اگر مسابقات آسيايي 1990 چين با نماد «خرس پاندا» برگزار نمي‌شد بسياري از وجود اينگونه آرام، خجالتي، بي‌آزار و البته در معرض انقراض خبردار نمي‌شدند. اتفاقي كه هم براي عروسک‌سازان و طراحان لباس و خالقان بازي و انيميشن (نظير پانداي كونگ‌فوكار) و صدالبته آژانس‌هاي بين‌المللي مسافرتي سود سرشاري را به همراه داشت. در نتيجه اين اقدام برد- برد، اين‌گونه مهم حياتي دوباره پيدا كرد و حالا جايگاه مطلوبي را نسبت به گذشته در ليست گونه‌هاي در معرض خطر IUCN به دست آورده است.

این نمادها از سال 2000 به فوتبال آسیا راه یافتند. اولین بار لبنانی ها از پرنده ای با نام «نور» رونمایی کردند که امیدوار بودند آواز صلح و آرامش و همبستگی سر دهد، در سال 2004 چینی ها به مناسبت سال چینی میمون بازیگوشی به نام «بی بی» را به عنوان عروسک بازی ها معرفی کردند، قطری ها در سال 2011 از پنج موش دوپا استفاده کردند، موجوداتی که در این کشور مورد توجه بودند، استرالیای ها در 2015 به جای کوالا و کانگورو از گونه کمتر شناخته شده «وومبت» استفاده کردند تا توجه آسیایی ها را به آن جلب کنند.

حالا «منصور» پسر بچه ای که لباس عربی می پوشد و به چابکی و سرعت شهره است نماد بازی‌های جام ملت‌های امارات شده‌است و شاهینی که اسمش را «جراح» گذاشته اند و پرنده ملی کشور امارات است به سوغاتی هایی تبدیل شده اند که همه بازیکنان فارغ از اینکه به جام دست پیدا کنند یا نه، آن را با خود به کشورشان خواهند برد.

این عروسک‌ها علاوه بر آنکه در چرخه اقتصادی بازی‌ها نقش ایفا می‌کنند حاوی پیام‌هایی برای مردم سایر کشورها هستند. اینکه به نمادها و نشانه‌ها و ارزش های زیستی و فرهنگی آنها اشاره می‌کند و باعث ساخته شدن یک تصویر ذهنی عموماً رنگارنگ و سرزنده از کشور میزبان می‌شوند. انجام همه این کارها تنها با یک «عروسک» کار ارزشمندی است. چیزی که با هیچ دستور و تبلیغ دیگری شاید انجام شدنی نباشد.

بیشتر بخوانید:

درخشش به مشت‌های گره کرده!

کار گزارشگر فوتبال، تبلیغ ایدئولوژی است؟

ما بیل می‌زنیم، امارات و قطر دلار نفتی خرج می‌کنند؟!

تماشاخانه