تصاویر بیلبورد بزرگ میدان ولیعصر با چالش‌ و انتقادهایی همراه بوده است که عمده آنها به نقش زنان در موضوعات برمی‌گردد؛ از غیبت خانم‌ها در بیلبورد جام‌جهانی گرفته تا طرحی که این روزها به مناسب روز زن در مرکز شهر خودنمایی می‌کند و واکنش‌هایی را از سوی بخشی از زنان جامعه به دنبال داشته است.

تصویر مادری به همراه دو فرزندش با عنوان «بر دامان بهشت»، طرح اخیر خانه طراحان انقلاب اسلامی و مؤسسه هنری رسانه‌ای اوج است که به مناسبت ولادت حضرت فاطمه (س) و روز زن در میدان ولیعصر دیده می‌شود. اما این طرح نیز با انتقادهای زیادی مبنی بر توجه نکردن به سایر ابعاد زندگی اجتماعی زنان مواجه شده است.

در همین راستا، پوریا اسرایی، سخنگو و مدیر روابط عمومی خانه طراحان انقلاب اسلامی در گفت‌وگویی با ایسنا از نحوه انتخاب سوژه‌ها و انتقادهایی که درباره نقش زنان در این تصاویر مطرح می‌شود، سخن گفته است.

او در پاسخ به این پرسش که نگاه‌های سازمان اوج تا چه اندازه در خلق تصاویر بیلبورد میدان ولیعصر تأثیر گذارند، گفت: به طور کلی طراحی سوژه‌ها در خانه طراحان انجام می‌شود که یک‌سری رویکردها و موضوعات کلی را برای طول سال در نظر می‌گیریم و اغلب هم مناسبتی هستند. در واقع می‌توان گفت که سوژه‌ها سوار مناسبت‌ها می‌شوند و تلاش می‌کنند از این طریق مفهومی را منتقل کنند؛ البته در برخی مواقع نیز ممکن است با نزدیک شدن به برخی مناسبت‌ها، تغییراتی را اعمال کنیم.

اسرایی درباره سیاست‌های انتخاب سوژه‌ها با بیان اینکه «سوژه‌های ما کاملاً متنوع است»، اظهار کرد: سیاست کلی ما سیاست‌های جمهوری اسلامی و کشور است و غیر از این سیاست دیگری نداریم. تنوع سوژه‌ها در کارهایی که طراحی کرده‌ایم کاملاً مشخص است؛ به عنوان مثال در یک سال گذشت سه بیلبورد به فضای فوتبالی اختصاص داشته است و اربعین و محرم هم جزو سوژه‌های ما بودند. همچنین طرح «این تصویر را تکرار کنید» هم دارای اِلمان فوتبالی بود و هم فضای مطالبه‌گری از مسئوولان را بیان کرد.

طرح «این تصویر را تکرار کنید» در میدان ولیعصر

اسرایی همچنین درباره انتقادهای مطرح‌شده درباره نقش زنان در تصاویر بیلبورد میدان ولیعصر نیز خاطرنشان کرد: اولین زمانی که این موضوع مطرح شد برای بیلبورد جام‌جهانی بود. اولین بیلبورد جام‌جهانی با عنوان «با هم قهرمانیم؛ یک ملت یک ضربان» تصویر تعدادی آقا را در فضای تیم ملی به تصویر کشیده بود. ایده اصلی ما این بود که اعضای تیم ملی وقتی کاپ را می‌برند، تصور کنیم. طبیعتاً منظور ما تیم ملی فوتبال آقایان بود و نه خانم‌ها. تعداد افراد در تصویر نیز به اندازه اعضای تیم فوتبال و ذخیره‌ها بود. برای اینکه بتوانیم اتحاد را بیشتر نشان دهیم از قومیت‌های مختلفی ایرانی نیز استفاده کردیم.

سخنگوی خانه طراحان انقلاب اسلامی ادامه داد: ما می‌خواستیم اتحاد را نشان دهیم، اما این ایراد به ما گرفته شد که چرا هیچ خانمی در تصویر نیست؛ بنابراین وقتی دیدم از هدف اصلی‌مان یعنی نشان دادن اتحاد دور شده‌ایم، تابلوی دیگری که از پیش طراحی کرده بودیم و قرار بود در شهر نصب شود را جایگزین کردیم. خانه طراحان به غیر از بیلبورد میدان ولیعصر برای سایر بیلبوردهای شهری نیز طراحی می‌کند و تصاویری هم که بعد از طرح «با هم قهرمانیم؛ یک ملت یک ضربان»، در میدان ولیعصر نصب شد، از قبل طراحی شده بود.

این طرح به دلیل غیبت زنان در شادی پیروزی تیم ملی با انتقادهای زیادی مواجه شد. به همین دلیل مدتی بعد با تصویر دیگری که حضور زنان در آن مشهود بود، تعویض شد.

اسرایی اظهار کرد: کسانی که به ما اعتراض کرده بودند، اگر کارهای قبلی ما را نیز پیگیری کرده بودند متوجه می‌شدند که ما هیچ کاری نداشتیم که خانم‌ها در آن حضور نداشته باشند و پیش از تابلوی جام‌جهانی بدون استثنا در همه تابلوها و در همه موضوعات، خانم‌ها نیز حضور داشتند. به عنوان مثال در تصویر «کشورم سرزمین آرش‌هاست» خانم‌ها حضور کاملاً مشخصی دارند. اما این کارهای ما دیده نمی‌شود و فقط آنهایی دیده می‌شوند که سوار موج رسانه‌ای شده‌اند. برای ما کاملاً مشخص است که رسانه‌ای همانند بی‌بی‌سی، تصویر «کشورم سرزمین آرش‌هاست» را کار نمی‌کند و به دنبال کارهایی می‌گردد که بتواند یک ضعف یا معضل اجتماعی را به آنها بچسباند.

او علت انتقادات برخی زنان ایرانی به بیلبوردهای میدان ولیعصر را سوءتفاهم دانست و خاطرنشان کرد: از این جهت می‌گویم سوءتفاهم که ما صرفاً کارهایی را می‌بینند که سوار یک موج رسانه‌ای شده‌اند؛ تابلوی جام‌جهانی به عدم حضور زنان در ورزشگاه‌ها وصل شد و تابلوی روز مادر نیز به موضوعاتی همچون نقش اجتماعی زنان در جامعه ربط پیدا کرده است. البته ما از سوی نگاه‌های مختلف مورد انتقاد واقع می‌شویم؛ به عنوان مثال در برای طرح «کشورم سرزمین آرش‌هاست» برخی ایراد گرفتند که چرا خانم‌ها و آقایان تا این اندازه دوش به دوش هم ایستاده‌اند.

تصویر «کشورم سرزمین آرش‌هاست» در میدان ولیعصر

سخنگوی خانه طراحان انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد: در واقع ما نه اصراری برای حضور کمرنگ خانم‌ها در طرح‌هایمان داریم و نه تأکیدی برای حضور پررنگشان. هیچ‌وقت چنینی نگاهی نداشتیم. به ما ایراد می‌گیرند که با حضور خانم‌ها مشکل داریم، در حالی که اصلاً چنین نیست. برای جام جهانی بهانه این بود که خانم‌ها حضور ندارند و الان به تابلوی روز مادر ایراد می‌گیرند که چرا نقش زنان را به مادری محدود کرده‌اید. برخی می‌گویند چرا خانم‌ها را فقط «مادر» تصور کرده‌اید. ما که در تصویر «فقط» نگذاشته‌ایم، پس این فقط را چطور متوجه شده‌اند؟ هدف اصلی ما نشان دادن مادر بود، اما نه «فقط» مادر!

او یادآور شد: بیش از ۶۰ درصد از مجموعه فضای مجازی، مصاحبه‌ها و بازخوردهای مستقیم مردمی و نظرات قشر متخصص با تابلوی روز مادر موافق بوده‌اند. نکته این است دوستانی که انتقاد می‌کنند شاید مادر بودن و زن در جایگاه مادری را پایین‌تر از موقعیت‌های اجتماعی یک زن می‌دانند.

تماشاخانه