حاجی‌ فیروزهایی که گدا شدند

در شب نوروزگانِ خانه تئاتر پیشنهادی مبنی بر اینکه «حاجی فیروز» از شکل تکدی‌گر خود خارج شود، مطرح شد.

اصغر همت با بیان اینکه تکدی‌گری حاجی‌ فیروزها به یک سنت غلط تبدیل شده است، گفت: فقر عامل اصلی این موضوع است.

عضو هیئت مدیره خانه تئاتر در پی شدت گرفتن معضل حاجی فیروزهای گدا و متکدی و کمرنگ شدن پیشینه تاریخی و کارکرد این شخصیت نمادین که در گذشته پیام‌آور شادی و فرارسیدن بهار بود، در گفت‌وگویی با ایسنا اظهار کرد: فقر عامل اصلی این موضوع است و متأسفانه این موضوع به یک سنت غلط در فرهنگ ما تبدیل شده است.

او افزود: در شب نوروزگانِ خانه تئاتر پیشنهادی مبنی بر اینکه «حاجی فیروز» از شکل تکدی‌گر خود خارج شود، مطرح شد.

این بازیگر تئاتر اضافه کرد: پیشنهاد من این است که دانشجویان تئاتر و علاقه‌مند در جشن‌ها و مراسم دعوت شوند که به شکل "حاجی فیروز" یا پیک‌های شادی دیگر دربیایند و بین مردم شیرینی و هدایایی پخش کنند تا این موضوع را از شکل اسف‌باری که سال‌هاست در جریان است، نجات دهند و این پیک شادی‌آور یک متکدی نباشد و فردی باشد که واقعاً می‌خواهد شادی را قسمت کند و این کار را تحت حمایت دولت یا سازمانی مانند شهرداری انجام دهد.

پیش‌تر در رابطه با این موضوع، جواد انصافی - بازیگر و کاگردان تئاتر - در گفت‌وگو با ایسنا، رسانه‌ها را یکی از مقصران اصلی این ماجرا دانسته و گفته بود: در رسانه‌ها تبلیغاتی درباره حاجی فیروز نداریم. من سال‌هاست که درباره این پیام‌آوران شادی پژوهش کرده‌ام و کتاب هم درباره آن نوشته‌ام. بارها و بارها از رادیو و تلویزیون خواسته‌ام که روی این موضوع کار کنند، چرا که رادیو و تلویزیون بُرد خبری و اطلاعاتی بیشتری نسبت به دیگر رسانه‌ها دارند، اما با این وجود بازتابی از حاجی فیروز و سیاه‌نمایی نداشته است‌. مطبوعات هم در این‌باره جایگاه خود را دارند و خیلی کم به این شخصیت نمادین پرداخته‌اند.

به گفته او، دلیل دیگری که موجب ازدیاد حاجی فیروزهای گدا در سطح شهر شده، فقر اجتماعی است و در حال حاضر وضعیت مالی جامعه نابسامان است. برخی که درآمدی ندارند، می‌خواهند از این راه کسب درآمد کنند. مسئولیت رسانه‌ها برای کاهش چنین وضعیتی زیاد است، آن‌ها باید آگاهی مردم را درباره تاریخچه و نوع عملکرد حاجی فیروزها افزایش دهند. در این صورت آگاهی افرادی که حاجی فیروز می‌شوند، نیز افزایش می‌یابد و ممکن است دیگر جلو کسی دست دراز نکنند و خورجینی بر دوش بگذارند تا خود مردم به آن‌ها هدیه دهند.

حاجی فیروز شخصیتی است که از گذشته تا امروز با چهره‌ای سیاه و لباسی قرمز خبر فرارسیدن نوروز را به مردم می‌داده است. او یک چهره افسانه‌ای در ایران باستان است که همواره نویدبخش بهار و سرسبزی و شادی بوده و شوق رسیدن سالی نو را در دل مردم دوچندان می‌کرده و با شعرهایی که می‌خواند سالی یک روز مهمان کوچه‌ها و خیابان‌های شهر می‌شد.

‌امروز حاجی فیروز سایه تکدی‌گری را به دنبال خود روی زمین می‌کشد، بدون آنکه هیچ نشانی از پیشینه خود به همراه داشته باشد و شاید مردم را هم بتوان در این اتفاق تا حدی مقصر دانست که با فراموش کردن وظیفه اصلی حاجی فیروز، در تغییر شخصیت و سودجویی از این چهره باستانی تأثیرگذار شده‌اند.‌

تماشاخانه