کلاف سردرگم توقیف فیلم «رحمان 1400» / سرانجام تخلف دو طرفه؟

عصر ایران ؛ نهال موسوی - در 2 ، 3 روز گذشته توقف اکران فیلم رحمان 1400 در سینماها بسیار خبرساز شد. سازمان سینمایی علت این توقف را چنین اعلام کرد: «نسخه اصلاح‌نشده فیلم در سینماها روی پرده بوده است». (اینجا)

روزنامه فرهیختگان در یک مصاحبه جداگانه با 3 نفر از اعضا «شورای پروانه نمایش سازمان سینمایی» از هر 3 یک سوال مشترک را پرسیده است و جواب‌های این 3 عضو شورا بسیار جالب توجه است. تمام آنها مبتذل بودن «رحمان 1400» را به‌عنوان یک پیش‌فرض پذیرفته‌اند و نکته جالب‌تر اینجاست که همه آنها می‌گویند خودشان حاضر نیستند به‌همراه خانواده‌شان چنین فیلمی را تماشا کنند.(اینجا)

«حسین کرمی» رئیس مرکز نمایشی سیما، «حسن خجسته» معاون سابق صدا در صدا و سیما و رئیس اتحادیه رادیو تلویزیونی آسیا-اقیانوسیه درحال حاضر، «محمدعلی حسین‌نژاد» جامعه‌شناس که پیش از این در صداوسیما، بنیاد سینمایی فارابی و معاونت سینمایی حوزه هنری فعالیت داشت، افرادی هستند که از میان اعضای شورای پروانه نمایش، درباره اکران نوروز ۹۸ و غوغای ابتذال و لزوم و چگونگی برخورد با چنین پدیده‌ای با آنها گفت‌وگو شده است، یکی از پرسش‌ها این است:

* آیا شما خودتان به‌همراه خانواده حاضر هستید فیلم«رحمان 1400» را ببینید؟

« - محمدعلی حسین‌نژاد: من سعی کردم روی خانواده‌ام طوری کار کنم که خودشان نروند فیلمی مثل «رحمان 1400» را ببینند. آنها قبل از اینکه بروند فیلمی را ببینند، بررسی می‌کنند که با چه نوع فیلمی طرف هستند. فلذا نمی‌روند مخاطب چنین کاری قرار گیرند. آنها حتی اگر به‌طور اتفاقی بروند این فیلم را تماشا کنند، وسط نمایش آن بلند می‌شوند و از سالن بیرون می‌آیند. من می‌گویم باید تمام مخاطبان سینما را به این وضع رساند و خانواده ایرانی به‌جایی برسد که کسی به او نگوید برای تماشای فلان فیلم برو یا نرو؛ بلکه طوری باید روی فرهنگ خانواده کار کرد که خودش تشخیص دهد برود یا نه. البته این در جامعه ما فراگیر نیست اما باید همه را به‌جایی برسانیم که قوه تشخیص داشته باشند و تحت‌تاثیر چیزی مخرب قرار نگیرند و آن را پس بزنند. من خودم امیدی به سیستم‌های فرهنگی‌مان ندارم و برای همین، طوری زمینه‌سازی کرده‌ام که مثلا اگر دوستان پسر من بگویند بیا برویم و این فیلم را ببینیم، خودش بگوید من نمی‌آیم چون فیلم بدی است.

- حسن خجسته: من توصیه نمی‌کنم. این فیلم یک سری جنبه‌های سرگرم‌کننده دارد اما ممکن است آثار خوبی نداشته باشد. رده‌بندی کیفی به همین وجوه توجه دارد.

- حسین کرمی: من این فیلم را به‌همراه خانواده نمی‌بینم و به دوستان و نزدیکانم آن را توصیه نمی‌کنم. شاید خودم هم اگر در نشست مربوط به پروانه نمایش نبودم، نمی‌نشستم تا این فیلم را به‌عنوان اثری که واجد ارزش‌های سینمایی باشد ببینم.»

از طرف دیگر این اتفاق توقف اکران فیلم «رحمان 1400» بعد از گذشت حدود یک ماه موید یک تخلف دو طرفه است، تخلف تهیه کننده و پخش کننده فیلم در ارائه نسخه‌ای که موردتائید وزارت ارشاد نبوده است و ضعف عملکرد سازمان سینمایی در نظارت بر فیلمی که در سینماها اکران شده است.

حال این پرسش مطرح است آیا این اولین بار است که چنین اتفاقی رخ می‌دهد یا فیلم‌های دیگری هم با استفاده از این ترفند توانسته‌اند به فروش بالا دست یابند؟

نکته دیگر این است که شاید وزارت ارشاد یا هر نهادی دیگر، بنابر بازخوردهایی که از اکران فیلم در جامعه دریافت داشته‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که باید جلوی اکران فیلم را گرفت. زیرا به اعتقاد بسیاری از اهالی سینما و کارشناسان «رحمان 1400» به‌لحاظ ارزش‌های سینمایی تقریبا درحد صفر است و البته صحنه‌های هنجارشکن جنسی و اجتماعی آن به‌قدری زیاد بودند که این فیلم را بدون مبالغه می‌شد در 40 سال اخیر بی‌سابقه دانست.

از طرفی دیگر منوچهر هادی کارگردان فیلم، در اولین واکنشش به این اتفاق در صحفه اینستاگرامش نوشت: « تبریک به دوستانی که منتظر این خبر بودند، تمام سینماهای کشور نسخه اصلاح شده را روی پرده اکران می‌کردند و تازه سینماهای حوزه نسخه اصلاح شده تری را و ...» ولی روز گذشته در سومین واکنش نوشت: « تمام تلاشم نتیجه نداد. مدیران موفق شدند و زندگی ادامه دارد. دومین فیلم پر فروش تاریخ سینما بدون هیچ پاسخ قانع کننده‌ای توقیف شد [...] ممنون از مدیران سینمایی که کاری از دستشان بر نمی آمد ولی تلاششان را کردند چون کلا در ارشاد کسی تصمیم گیرنده نیست و تصمیمات از جای دیگری گرفته می‌شود. ایشان فقط ابلاغ می‌کنند. و ...»

حال پرسش این است چرا منوچهر هادی ابراز می‌کند که فیلم بدون هیچ پاسخ قانع کننده‌ای توقیف شده؟ چه کسانی را مد نظر دارد که می‌گوید در ارشاد کسی تصمیم گیرنده نیست؟ آیا هادی بلوف می‌زند؟ یا واقعیت را گفته است؟

بعیدترین و غیر منطقی‌ترین حالت آن است که در برخی از رسانه‌ها هم کمابیش به آن اشاره شده است؛ چنین ماجرایی می‌تواند ترفندی باشد برای جبران افت نسبی فروش فیلم؟ (افتی که در سایت‌های فروش بلیت و از میزان پیش خریدهای آن مشخص است.) و این اتفاق یک ترفند تبلیغاتی است تا دوباره فروش فیلم را دوپینگ کنند، اگر چنین باشد بهایی که سازمان سینمایی و وزارت ارشاد می‌پردازد بسیار گزافتر از فروش چند میلیارد بیشتر یک فیلم است و اساسا با هیچ چیزی قابل جبران نیست. (دوباره تاکید می‌کنم این حالت بسیار بعید است)

اگرچه توقیف هر فیلم مجوز داری امری مذموم است ولی نکته دیگر این است که اگر واقعاً نسخه‌ی اصلاح نشده توسط تهیه‌کننده در سینماها اکران شده و چنین تخلفی صورت گرفته است، با مقصران آن جدا از توقف اکران فیلم از سوی سازمان سینمایی چه برخوردی صورت خواهد گرفت؟ (با احتساب اینکه تهیه کننده فیلم معروفترین شخص عرصه پخش فیلم در سینمای ایران است)

باید منتظر ماند و دید عاقبت اکران «رحمان 1400» یا این کلاف واقعا سردرگم سینمای ایران به کجا ختم می‌شود؟

بیشتر بخوانید:

آقای کارگردان «مخاطب» را با «هوادار» اشتباه نگیر!

درجه‌بندی فیلم‌های سینمایی؛ مانعی مقابل سینماگران یا راه فرار از توقیف؟

تماشاخانه

کشف یک روستای ۶ هزار ساله در منطقه ۲۰ تهران / اسکلت یک دختر ۱۶ ساله با جمجه‌ای عجیب هم پیدا شد که کف خانه دفن شده بود (فیلم)