تا به امروز عنوان «هاستل» جزو مصادیق تأسیسات گردشگری کشور نبوده است. این مصادیق در ۱۶ بند و ۲۹ مورد مشخص شده و به امضای هیأت وزیران نیز رسیده است که بر این اساس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اختیار صدور مجوز، تمدید، نظارت و تعرفه‌گذاری آن‌ها را دارد. حتی در آخرین ویرایش که در سال ۱۳۹۴ انجام شد مصداقی با عنوان هاستل به آئین‌نامه مربوطه اضافه نشد.

ولی تیموری، معاون گردشگری کشور تاکید کرد: «هاستل» در مصادیق تاسیسات گردشگری کشور تعریف نشده است، بنایران هر نوع فعالیتی با این عنوان، غیرقانونی و غیرمجاز تلقی می‌شود و قابل برخورد خواهد بود.

هاستل از ترکیب دو واژه Host (مهمان کردن) و Hotel (هتل) تشکیل شده و اقامتگاهی اجاره‌ای با فضایی گرم و صمیمی است که در آن تخت‌های یک اتاق به مسافران مختلفی اجاره داده می‌شود، یعنی یک اتاق بین چند مسافر مشترک است.

به طور معمول در هر اتاق ۲ تا ۸ تخت قرار دارد و سرویس‌های بهداشتی مثل حمام و توالت و همچنین آشپزخانه‌ها در بیرون از اتاق‌ها قرار دارند و به طور مشترک استفاده می‌شوند. در بعضی مناطق هاستل را به هوستال، بک پکرز و پانسیون می‌شناسند.

پس از برجام با افزایش تعداد گردشگرانی که بدون تور و انفرادی به ایران سفر می‌کردند، شمار هاستل‌ها در ایران نیز رو به فزونی رفت. اقامتگاهی که محبوب گردشگران کم خرج است، همین محبوبت باعث شد در ایران برخی اقامتگاه‌ها که مجوز رسمیِ مهمان‌پذیر، بومگردی یا اقامتگاه سنتی دارند نیز زیر تابلوی «هاستل» به مشتریان خارجی خود خدمات بدهند.

تعداد هاستل‌هایی که در ایران مشغول به کار شده‌اند دقیقاً مشخص و مستند نیست، اما شهرهای تهران، شیراز و اصفهان در این مسیر پیش‌رو بوده‌اند. با این حال متولیان گردشگری، فعالیت هاستل‌ها را غیرقانونی اعلام کرده‌اند.

دلاور بزرگ‌نیا مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران به تازگی به ایسنا از اعتراض و گزارش اتحادیه هتلداران نسبت به فعالیت این اقامتگاه‌ها خبر داده و گفته که «ما مجوزی به نام هاستل نداریم اما اقامتگاه‌های استاندارد می‌توانند طبق ضوابط موجود مجوز مهمان‌پذیر دریافت کنند».

«اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران نیز از آن‌ها حمایت می‌کند. هرچند که به هر حال طبق ضابطه، با اقامتگاه‌های غیرمجاز از سوی مراجع ذی‌ربط برخورد قانونی صورت خواهد گرفت. آن‌طور که اتحادیه هتلداران استان تهران هم اعلام کرده اخیراً نیروی انتظامی تابلوی هاستل برخی از این اقامتگاه‌ها را پایین آورده است.»

نظر معاون گردشگری کشور نیز مطبق با این اظهارات است. ولی تیموری به ایسنا گفت: تا به امروز عنوان «هاستل»جزو مصادیق تأسیسات گردشگری کشور نبوده است. این مصادیق در ۱۶ بند و ۲۹ مورد مشخص شده و به امضای هیأت وزیران نیز رسیده است که بر این اساس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اختیار صدور مجوز، تمدید، نظارت و تعرفه‌گذاری آن‌ها را دارد. حتی در آخرین ویرایش که در سال ۱۳۹۴ انجام شد مصداقی با عنوان هاستل به آئین‌نامه مربوطه اضافه نشد.

وی بیان کرد: اگر گفته شده نیروی انتظامی این چند وقت، تابلوی هاستل‌ها را پایین آورده، طبیعتاً به خاطر فعالیت غیرمجاز آن‌ها بوده، پس برخورد قانونی صورت گرفته است.

با این وجود معاون گردشگری گفت که راه‌اندازی هاستل در کشور به لحاظ ساختاری، مشکلی ندارد.

او که مخالفتی با زیرساختی به نام هاستل ندارد، در پاسخ به این سوال که با وجود چنین دیدگاهی چرا تا کنون این اقامتگاه‌ها جزو مصادیق تأسیسات گردشگری تعریف نشده است، اظهارکرد: نخست لازم است برای عنوان هاستل معادل و یا معنی فارسی پیدا شود که برای ذی‌نفوذان و ذی‌ربطان این تعریف مشخص و قابل درک باشد.

وقتی تعریف مشخص نباشد هر کسی هر طور می‌خواهد عمل می‌کند، حتی ممکن است یک زیرپله را به هاستل تبدیل کنند.

وی اضافه کرد: اقدام بعدی آن است که براساس همان تعریف، عنوان معادل‌سازی شده به مصادیق تأسیساتگردشگری اضافه شود و در آن چهارچوب نظارت‌ها صورت گیرد. البته با توجه به نوع مصوبه‌ای که هیأت وزیران صادر کرده سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اختیاری برای افزودن این عنوان به آئین‌نامه مربوطه را ندارد.

حتی نمی‌تواند کلمه سایر و سه نقطه در بخش مصادیق تعریف شده برای تأسیسات گردشگری اضافه کند.

تیموری سپس این نکته را یادآور شد: با توجه به تنوع مصادیق اقامتی، قطعاً آن‌هایی که می‌خواهند در بخش اقامتی فعالیت کنند، در قالب «آئین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ‌گذاری تأسیسات گردشگری و نظارت بر آن‌ها» مطابق با مصادیق تعریف شده برای تأسیسات گردشگری این امکان را دارند و محدودیتی از این حیث وجود ندارد.

معاون گردشگری همچنین گفت: برای اصلاح آئین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ‌گذاری تأسیسات گردشگری و نظارت بر آن‌ها، تغییراتی در نظر داریم تا برخی ابهام‌ها مثلاً در بخش محوطه‌های گردشگری یا مراکز دریایی برطرف شود که همزمان با آن باید دو مصداق پانسیون و اقامتگاه جوانان را که در اصلاح قبلی از قلم افتاده بود، اضافه کنیم.

اصلاً ممکن است هاستل را بتوان در قالب و مجوز اقامتگاه جوانان تعریف کرد. باید تعریف و محتوای آن‌ها بیشتر بررسی شود.

او با اشاره به اختلافاتی که با وزارت علوم درباره مرجع صدور مجوز پانسیون وجود دارد، اظهار کرد: طبق تعریف موجود باید ۶۰ درصد مهمانان در پانسیون اقامت دائم نداشته باشند، درحالی‌که بیشتر این اقامتگاه‌ها اکنون خوابگاه دانشجویی شده‌اند که در تعریف و اصلاح جدید باید به این مسائل رسیدگی شود.

تیموری تاکید کرد: به هر حال نیاز است آئین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ‌گذاری تأسیسات گردشگری و نظارت بر آن‌ها، اصلاح و ابهام‌زدایی و برخی ساختارها باز تعریف شود.