پس از کسب موفقیت عملیاتی در روسیه و دریافت گزارش های مثبت از خلبانانی که Me 321 را در میدان جنگ هدایت کرده بودند، تصمیم به تولید نسخه ای ارتقا یافته از این هواپیما گرفته شد.

عصرایران؛ مجله تصویری سلاح- مسرشمیت 323 غول پیکر، یک هواپیمای عجیب و غریب به شمار می رفت. بخش مهمی از طراحی متفاوت این هواپیما از هواگرد مسرشمیت Me 321 الهام گرفته شده است. گفتنی است که هیتلر قصد داشت از مدل Me 321، برای تحقق برنامه حمله به انگلستان استفاده کند. در ادامه و پس از معرفی هواگرد مذکور، بزرگترین هواپیمای ترابری نظامی جنگ جهانی دوم پا به عرصه رقابت گذاشت: “مسرشمیت 323 غول پیکر!

مسرشمیت Me 321

مسرشمیت 323 غول پیکر

طراحی و توسعه

حال این سوال مطرح می شود که چگونه نازی ها قادر به حمل و نقل تجهیزات و وسایل نقلیه سنگین نظامی از میان کانال انگلیس برای حمله اولیه به این کشور بودند؟ پاسخ این پرسش با ارسال درخواست فرماندهی نیروی هوایی آلمان نازی در اکتبر سال 1940 به دو کمپانی هواپیماسازی آلمانی شامل مسرشمیت و یونکرس همراه است. آنها طبق این تقاضا ملزم به ارائه طرح های پیشنهادی خود برای ساخت یک هواپیمای ترابری سنگین نظامی، ظرف مدت زمان تنها 14 روز شدند. طبق الزامات مد نظر نیروی هوایی آلمان نازی، این هواپیما باید قادر به حمل یک فلاک 88 با خودروی زرهی ویژه حمل آن و یا یک تانک نیمه سنگین پانزر 4 بود. در ابتدا شرکت یونکرس نسخه ای تحت عنوان هواگرد Ju322 را معرفی کرد که از طراحی یکسره و ادغام شده بال و بدنه برخوردار بود. اما با توجه به مواد مورد نیاز برای ساخت این نمونه، به نظر می رسید که تولید آن به صورت انبوه و در مدت زمانی کوتاه دشوار باشد. همچنین فقدان بدنه مجزا، پایداری هواپیمای پیشنهادی طی تست های پرواز را با مشکل مواجه ساخته بود و این در حالی است که ستاد فرماندهی نیروی هوایی انتظار نسخه ای پیشرفته و کامل تر را داشت. از طرفی دیگر زمان احتمالی برای طراحی مجدد نیز بیش از بازه مورد نظر نیروی هوایی بود.

هواگرد Ju322

بدین ترتیب با شکست پروژه Ju322، ستاد فرماندهی نیروی هوایی آلمان نازی به همکاری با مسرشمیت برای تولید نمونه ای کاربردی و قابل استفاده روی آورد. پس از بررسی این کمپانی در راستای تولید هیبریدی از پروژه های موجود، Me 321 معرفی و به صورت رسمی به کار گرفته شد. اما تولید این نمونه پس از آن که دستور حذف عملیات شیر دریایی (عملیات آبی خاکی آلمان نازی برای حمله به بریتانیا) توسط خود شخص هیتلر صادر شد، انجام گرفت. در عوض از هواپیماهای Me 321 به طور گسترده در جبهه شرقی و در جنگ علیه روسیه استفاده شد.

پس از کسب موفقیت عملیاتی در روسیه و دریافت گزارش های مثبت از خلبانانی که Me 321 را در میدان جنگ هدایت کرده بودند، تصمیم به تولید نسخه ای ارتقا یافته از این هواپیما گرفته شد. طراحی های اولیه در بهار سال 1941 کلید خوردند. در نتیجه این تلاش ها، Me 323 غول پیکر متولد شد که مجهز به چهار موتور شعاعی Gnome et Rhone GR14N با حداکثر خروجی 1164 اسب بخار (هر کدام از موتورها) بود. از آن جایی که سرعت بالایی برای این هواپیما مد نظر نبود، از موتورهای فرانسوی استفاده شد تا در خلال جنگ فشاری مضاعف بر تولیدات صنعتی آلمان وارد نشود. در ادامه موتورهای منتخب مورد آزمایش قرار گرفتند و طراحی جدیدی برای تقویت بال ها و بدنه هواپیما ارائه شد. اما مشخص بود که Me 323 بدون کمک یک هواپیمای یدک کش قدرتمند، قادر به حمل محموله زیادی نخواهد بود. حتی با استفاده از 5 موتور نیز نیروی کافی برای برخاست هواپیما همراه با محموله های سنگین آن مهیا نمی شود. بدین ترتیب نمونه Me 323 V2 با 6 موتور ساخته شد. این موضوع طراحی ترسناکی را به هواپیمای غول پیکر مورد بحث بخشیده بود و آن را بدون هرگونه کمکی قادر به پرواز با ظرفیت بارگیری بالا کرد. این پیکربندی بعدها تحت عنوان Me 323D شناخته شد.

پیکربندی نسخه تولید شده نهایی از Me 323 دارای بالی از جنس چوب و پارچه بود که در قسمت مرکز بدنه کاملا محکم بسته شده بودند. جنس خود بدنه نیز ترکیبی از فلز و چوب، با روکشی از پارچه بوده است. طول بخش محفظه مخصوص محموله ها 10.9، عرض آن 3 و ارتفاع نیز 3.3 متر گزارش شده است. گفته می شود که Me 323 قادر به حمل و نقل طیف متنوعی از اقلام نظامی و مخصوص پشتیبانی نیروهای زمینی بوده است. از جمله این موارد می توان به یک جفت کامیون 4 تنی و یا 130 تن از نیروهای نظامی با تجهیزات کامل اشاره کرد. البته قابلیت این هواپیما برای ترابری محموله های سنگین، به معنای سرعت بالای انجام کار نخواهد بود. برای مثال حداکثر سرعت این هواپیمای غول پیکر در سطح دریا، 217 کیلومتر در ساعت اعلام شده است که با افزایش ارتفاع نیز از آن کاسته می شود. البته این مشکل تا اندازه زیادی با جایگزینی پروانه های چوبی در مدل های اولیه با انواع پروانه های فلزی در مدل های جدیدتر برطرف شد. در اغلب ماموریت ها 5 خدمه شامل دو خلبان، دو مهندس و یک اپراتور رادیویی حضور داشتند. طی عملیات هایی که احتمال خطر بالایی به همراه داشتند، اپراتور رادیویی و مهندسان می توانستند سه قبضه از پنج مسلسل MG 131 هواپیما را بارگذاری و آماده شلیک کنند. البته برای آن که تمرکز اپراتور رادیویی و مهندسان بر کنترل پرواز در ماموریت های بحرانی افزایش یابد، چندین نفر توپچی نیز آنها را همراهی می کردند. این پنج قبضه مسلسل .51 اینچی در نواحی مختلفی شامل بال ها، دماغه و دم هواپیما کار گذاشته شده بودند.

مشخصات

هواپیمای ترابری غول پیکر نازی ها، 55.1 متر عرض بال، 28.1 متر طول، 3962 متر سقف پرواز، 1086 کیلومتر برد و 43 تن بیشینه وزن برخاست داشته است. هرچند که این هواپیما از اندازه بسیار بزرگی برخوردار بود، اما نمونه ای ناکارآمد محسوب می شد و طراحی چندان پیچیده ای نداشت. Me 323 به راحتی در آسمان قابل ردیابی بود و نمی توانست مانور پذیری بالایی را به نمایش بگذارد. این هواپیما همچنین سیستم تسلیحاتی سبکی داشت و قادر به پرواز با سرعت قابل توجهی نبود. گفتنی است که طراحی ساده Me 323 و حمل محموله های احتراق پذیر در برخی از موارد، آسیب پذیری هواپیماهای مخصوص ترابری نظامی به انهدام توسط بمب افکن های متحدین را شدیدا افزایش داده بود.

در نهایت 213 فروند از هواپیمای ترابری نظامی غول پیکر نازی همراه با اعمال یک سری تغییرات، تولید شدند. دو نمونه از این هیولاهای عجیب و غریب نسبت به مابقی انواع آنها، طراحی جالب تری داشتند. یکی از این دو نسخه، Me 323Z نام دارد که متشکل از دو بدنه Me 323 بوده است و بال هواپیما را به قسمت دم متصل می کرده است. تنها یک پروتوتایپ از این مدل ساخته شد که نتوانست از پس تست های پرواز اولیه بربیاید. نمونه دیگر E-2 نام داشت که قرار بود به عنوان یک گان شیپ قدرتمند برای محافظت از Me 323 های استاندارد در مقابل حملات بمب افکن های دشمن مورد استفاده قرار گیرد. این مدل همچنین مجهز به صفحات زرهی بود که به نواحی حساس اضافه شده بودند. از جمله دیگر خصوصیات آن می توان به توپ 20 میلی متری در قسمت دماغه هواپیما و خدمه 21 نفری اشاره کرد. دو فروند از این گان شیپ ساخته و آزمایش شد. در مجموع مشخص شد که بمب افکن های خودی اسکورت بهتری برای Me 323 هستند تا یک نسخه مشابه تقویت شده از نظر سیستم تسلیحاتی. به همین علت پروژه تولید مدل دوم نیز متوقف شد.

هرچند که هوایپماهای ترابری Me 323 از نظر تکنولوژیک ساده و از دید طراحی زشت بودند، نقشی غیر قابل انکار برای نیروهای نازی طی جنگ جهانی دوم بر عهده داشتند. این محصول خدمات محدود و کوتاه مدتی را نیز در جبهه شرقی در کارنامه نظامی خود به ثبت رسانده است. تا تابستان سال 1944، دیگر هیچ Me 323 غول پیکری در وضعیت پروازی باقی نمانده بود.

متداول ترین انواع هواپیمای ترابری نظامی Me 323 شامل موارد زیر بوده اند:

Me 323 V1: اولین پروتوتایپ طراحی شده که مجهز به چهار موتور Gnome-Rhône 14N-48/49بود.

Me 323 V2: پروتوتایپی دیگر مجهز به شش موتور Gnome-Rhône 14N. این پروتوتایپ تبدیل به نسخه استاندارد از سری تولیدی D شد.

Me 323 D-1: نخستین سری تولیدی که شش موتور داشت و در قسمت کابین خلبان مجهز به مسلسل MG 15 بود.