اگر متهم به دیکتاتوری و فحاشی نمی‌شویم، چند نکته و سوال از سازندگان «قدیس»

عصر ایران ؛ کاوه معین‌فر - مستند قدیس ساخته حسین لامعی از زمان پخش آن در هفته گذشته تا به امروز جنجال‌های زیادی به همراه داشته است، در رسانه‌ها و فضای مجازی هم به اندازه کافی به آن پرداخته شده است و بحث‌های موافقان و مخالفان آن دیگر نکته تازه‌ای برای گفتن ندارد. فقط محسن یزدی قائم مقام شبکه 3 روز یکشنبه (6 مرداد) به منتقدان این مستند جواب داده است.

یزدی در بخش‌هایی از این جوابیه گفته است: «نسخه اصلی مستند «قدیس» در فضای مجازی وجود دارد و می‌شود آن را با نسخه پخش شده از تلویزیون مقایسه کرد. مخاطب با این مقایسه متوجه خواهد شد که هیچ تغییر محسوسی در محتوا ایجاد نشده است. [...] فضای روشنفکری در ایران برای همه آشناست و اغلب این افراد دیکتاتورهای فحاشی هستند که کوچک‌ترین نقد را در مورد خود و مسایل مورد علاقه‌شان را بر نمی‌تابند.

شبکه سه، یک مستند درباره احمد شاملو پخش کرد و او را با دوستانش که اغلب از بزرگان روشنفکری در ایران هستند نقد کرد اما جواب این نقد، سراسر فحاشی و بی‌ادبی بود و حتی یک نفر از این جماعت متمدن هم برای رد گم کردن به نقد مستند نپرداخت.»

محسن یزدی قائم مقام شبکه 3


این بخش‌ها از جواب ایشان و اظهار نظرشان درباره روشنفکران واقعا با هیچ معیار و منطقی موجه نیست و به قائم مقام سیما باید گفت این گزیده تصاویر کنار هم چیده شده را نباید فیلم مستند خواند. بحث ایدئولوژی یا جهت‌گیری پشت قدیس بر ضد شاملو نیست بلکه ضعف ساختاری و فرمی  «قدیس» است که شما آنرا فیلم می‌خوانید ولی واقعا فیلم مستند کجا و این «قدیس» کجا؟  

در زمان هیتلر «لنی ریفنشتال» برای نازی‌ها چندین فیلم مستند ساخته که مشهورترین آنها «پیروزی اراده» است، شاید کمتر کسی با ایدئولوژی این فیلم‌ها موافق باشد ولی در میان اهل فن و کارشناسان سینما «پیروزی اراده» یکی از فیلم‌های مرجع و درخشان در عرصه سینمای مستند است و ریفنشتال یکی از مستندسازان بزرگ تاریخ تلقی می‌شود.

جدای از این مسائل تخصصی، حال که کمی از فضای داغ بحث‌ها فاصله گرفته ایم یک نکته دیگر هم در سخنان ایشان است که یزدی در پایان گفته: «روند تولید و پخش این محصولات در شبکه ادامه‌دار خواهد بود.» در این رابطه چند پرسش و چند نکته بی جواب مانده است!

حسین لامعی (کارگردان) همان روز بعد از پخش فیلمش هم گفته بود که فیلم مرا سانسور نه بلکه سلاخی کردند و از زمان پخش این مستند تا به امروز بارها اعلام کرده است که تولید مستند قدیس هیچ ربطی به تلویزیون ندارد و حتی در اینستاگرامش به صراحت به این قضیه اشاره کرده است:

«من مستند قدیس را خودم ساختم. این، یک مستند کاملا شخصی است و هیچ ربطی به صدا و سیما، نه داشته، نه دارد و نه خواهد داشت. حتی به اندازه‌ی سر سوزن. شبکه‌ی 3 هم برای پخش‌اش هیچ قراردادی با من نبست، هیچ اجازه رسمی نگرفت، حتی وقتی مطلع از انتشار و سلاخی‌اش شدم، از چند ساعت قبل پخش، به شدت مخالفت کردم.

فریاد زدم که این مستند «مال من» است و اجازه نمی‌دهم. ولی قدرت دست آنان بود نه من، و سرانجام کردند آنچه نبایست. این حرف‌ها عین واقعیت است. واقعیتی که برای دیگران تنها «خبر» است، برای من «غصه» و «اندوه». ماحصل چهار سال زحمتم را، خودسرانه بر باد دادند. آن‌ها که نه «شعر» مسئله‌شان است نه «هنر».


در همین جوابیه یزدی اشاره کرده است که : «البته مواردی توسط کارگردان اثر مطرح شد که خود ایشان در پست‌های بعدی نسبت به این موارد توضیحاتی دادند.» یک توضیح بسیار کلی راجع به این اتفاق و ما نمی‌فهمیم موارد منتشر شده مورد نظر کارگردان چه بوده و توضیحات بعدی راجع به آن در پست‌های بعدی چه بوده است؟

سوال دیگر از قائم مقام شبکه 3 این است که کارگردان قدیس ادعا دارد که تلویزیون بدون اجازه فیلم او را پخش کرده است، آیا این واقعیت دارد؟ اگر واقعیت دارد چرا دست به چنین کاری زده‌اند؟ اگر واقعیت ندارد چرا لامعی چنین ادعایی دارد؟ چرا تلویزیون در برابر این ادعای لامعی سکوت کرده است؟ آیا لامعی راهنمای راست زده و به چپ پیچده است؟

با محسن یزدی که بر «ادامه تولید و پخش چنین محصولاتی» تاکید دارد باید این پرسش را هم مطرح ساخت که آیا این مستند تولید شبکه 3 است؟ پس چرا کارگردان آن چنین ادعای را رد کرده است؟ اگر این مستند را شبکه 3 خریداری کرده است پس چرا هیچ توضیحی در این باره نمی‌دهند؟

آیا به قول کارگردان آنها (شبکه 3 ) قدرت دستشان است و بی توجه به اعتراضات لامعی سرخود فیلم را پخش کرده‌اند؟ اگر چنین است جا دارد از لامعی بپرسیم که چرا از طریق مراجع مربوطه به پیگیری این حق ضایع شده نمی‌پردازد؟ چرا به غیر از چند اعتراض اینستاگرامی و تلگرامی کار دیگری انجام نمی‌دهد؟

حسین لامعی کارگردان «قدیس»


چرا کارگردان قدیس همه‌اش به شکلی ابراز می‌دارد که : ««قِدّیس»، اثری کاملا مستقل و شخصی است که مالکیت‌اش تماما در اختیار حسین لامعی است. این مستند نه سرسوزنی به صداوسیما ارتباطی دارد نه به هیچ نهاد و ارگان و طیف اصلاح‌طلب و اصولگرا. اگر شخصی، گروهی، نهاد یا دفتری اصلاح‌طلب و اصولگرا، سندی غیر از این در اختیار دارند، به سرعت منتشر کنند.»

به محسن یزدی و حسین لامعی یادآور شد که آنها مستندی را درباره شاملو ساخته‌اند و پخش کرده‌اند که قطعا مخالف و موافق داشتن در چنین موقعیتی امری طبیعی است، اما تولید و پخش این مستند از شبکه 3 چرا با این همه تناقض گویی بین نهاد پخش کننده و سازنده آن همراه است؟

در پایان از قائم مقام و کارگردان قدیس این سوال هم مطرح است آیا این تصاویر برگرفته از انواع و اقسام فیلم‌‌های دیگران با اجازه صاحبان اصلی پخش شده است؟ کدام بخش‌ها از قدیس را خودتان فیلمبرداری کرده‌اید و از آرشیو دیگران - بدون اجازه - نیست؟ آیا منظور از تولید این شکل تولید است!؟

امیدوارم که طرح این پرسش‌ها حمل بر روشنفکری، دیکتاتوری و فحاشی نشود.

غلامحسین ساعدی و احمد شاملو

بیشتر بخوانید:

پاسخ قائم مقام شبکه 3 به منتقدان مستند زندگی شاملو: روشنفکران دیکتاتورهای فحاش هستند

شبکه سه: تولید محصولاتی چون مستند شاملو ادامه‌ دارد

حمله کیهان به منتقدان مستند "شاملو" و افشای بخش حذف شده

واکنش سیدمحمدبهشتی به مستند احمدشاملو/ توصیه ام این است که تلویزیون نبینید

بد و بیراه به شاملو در تلویزیون در سالمرگ شاعر/ خشم سازندۀ مستند «قدیس»: سانسور نه، سلاخی کردند

تماشاخانه

شکوه فرش ایرانی از دوره صفوی در اروپا ؛ هیجان مدیر گالری کریستی هنگام تعریف کردن را ببینید (فیلم)

عینک عجیبی که با استفاده از هوش مصنوعی چهره افراد را شناسایی می‌کند (فیلم)

فیلم های دیگر