فرشی که برای آمریکایی‌ها و آلمانی‌ها جذاب شد

چهارمحال و بختیاری خاستگاه بسیاری از هنرهای سنتی و صنایع دستی، به ویژه فرش دستباف است به‌طوری که دار قالی در بسیاری از خانه‌ها هنوز هم پا برجاست.

تنوع نقش و نگارهای فرش بختیاری ویژگی اصلی و شاخص این فرش ‌در میان فرش‌های شرقی است که چشم هر بیننده‌ای را به‌خود جلب می‌کند.

تمایز متعددی در فرش‌های ناحیه‌های مختلف چهارمحال و بختیاری مشاهده می‌شود و هنرمندان هر ناحیه ویژگی‌های خاصی را در قالی‌های منحصر به فرد خود به ودیعه گذاشته‌اند.

افسانه قانی، عضو هیات علمی دانشکده هنر دانشگاه شهرکرد در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: چهارمحال و بختیاری به‌ عنوان یکی از استان‌های صاحب سبک در صنعت فرش کشور محسوب می‌شود که تولیدات آن به لحاظ مرغوبیت و تنوع طرح و نقش، معروفیت بین‌المللی داشته و به لحاظ درآمدزایی پس از کشاورزی و دامپروری حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

وی با بیان قدمت ۲۰۰ ساله هنر فرش در استان، گفت: تولیدات فرش دستباف استان، در سبک‌های یلمه، گل‌پتو، اولاد، لری‌باف، چالشتری و گبه به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، آمریکا، کانادا، آلمان و برخی کشورهای اروپایی صادر می‌شود.

قانی در ادامه گفت: وجه تمایز فرش دستباف چهارمحال و بختیاری نسبت به سایر استان‌ها، استفاده در مصارف خانگی به دلیل ارتفاع بالای پرز آن است که به‌کار بردن رنگ‌های متنوع از جمله نیلی و رناسی، فرش چهارمحال و بختیاری را برای کشور آلمان و آمریکا جذاب کرده است.

قانی با برشمردن رنگ‌های استفاده شده در فرش دستباف چهارمحال و بختیاری، گفت: در مجموع ۲۴ الی ۲۵ رنگ در بافت فرش‌های استان به کار می‌رود که عمده آن‌ها شامل رنگ‌های گرم سرخ، صورتی، بدنی، نیم‌رنگ، شمشادی (نارنجی)، قارایی، کرمی، نخودی و زرد و رنگ‌های سرد شامل سبز ماشی، سبز لجنی، آبی تخسار، آبی خانی، سورمه‌ای و مشکی است.

وی تصریح کرد: صنعت فرش دستباف در استان، تنها قالی‌بافی راشامل نمی‌شود، بلکه این هنر اصیل سبب اشتغال در صنعت تهیه ابزار، رنگرزی و مواد رنگ‌زا شده است.

قانی با اشاره به ثبت جهانی فرش چالشتر و یلمه بروجن، گفت: گسترش هنر فرش استان، نیازمند توجه به سلیقه بازار، نوع‌آوری و حفظ اصالت آن است، برای مثال مردم کشور دانمارک خواهان خرید فرش‌هایی با رنگ روشن هستند، توجه به این سلایق منوط به حفظ طرح و رنگ فرش است.

قانی یادآور شد: عدم تناسب عرضه و تقاضا، آگاهی ناکافی بافندگان از کیفیت مواد اولیه، عدم استقبال بافندگان از مجتمع‌های کارگاهی، نبود محیط کار مناسب برای تولیدکنندگان فرش، تنزل آموزش سنتی در امر قالی‌بافی، نبود ارتباط بین تولید کنندگان، مهاجرت روستائیان و یک‌جا نشینی و تولید قالی با کیفیت پایین از مهم‌ترین مشکلات در این صنعت است.

قانی با بیان مشکلات فروش فرش دستباف استان، گفت: رکود خرید به علت کاهش صادرات و تحریم، تنزل فرهنگ خرید قالی دستباف، آگاهی ناکافی افراد جامعه از مضرات فرش‌های ماشینی، کاهش صنعت توریسم و گردشگری، عدم تبلیغات مناسب، نبود شناسنامه مناسب برای قالی دستباف حین فروش، قوانین سخت گمرکی را از جمله مشکلات حوزه فرش برشمرد.

وی مشکلات بافندگان را موارد اقتصادی، عدم بیمه، نبود دسترسی به ابزار استاندارد، مشکلات آموزشی، اجتماعی- فرهنگی، عدم حمایت مسئولین و مشکلات بازرگانی عنوان کرد.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: متاسفانه امروزه برخی از مردم و از جمله دختران به‌دلیل تحصیلات دانشگاهی، پرداختن به فعالیت‌هایی از جمله قالی‌بافی را دور از شان خود و مخصوص اقشار فقیر جامعه می‌دانند و تمایلی برای ورود به این عرصه ندارند.

این عضو هیات علمی دانشگاه با بیان مزیت‌های قالی دستباف نسبت به فرش ماشینی، گفت: قالی دستباف به دلیل اینکه یادگار اجداد ما است، سبب ایجاد نوعی حس نوستالژی با نیاکان می‌شود، به‌علاوه فرش دستباف به دلیل استفاده از پشم، هم برای سلامتی مناسب بود و از طرفی با گذشت زمان ماندگاری بالاتر و درنتیجه کیفیت بهتری پیدا می‌کند، این درحالی است که الیاف آکرولیک تشکیل‌دهنده فرش ماشینی سلامت انسان را تهدید می‌کند.

قانی در پایان گفت: فرهنگ‌سازی و ایجاد رغبت نسبت به هنر اصیل ایرانی، به‌خصوص در میان قشر جوان، نیازمند راه‌اندازی پویشی همگانی از سمت متولیان امر و دستگاه‌های مربوطه است.

در ادامه علیرضا جیلان، رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری در گفت‌گو با ایسنا اظهار کرد: سالیانه ۲۰ هزار متر مربع فرش دستباف در استان بافته می‌شود که از این میزان، ۸۰ درصد قابلیت صادرات دارد.

وی گفت: بیش از ۶۰ کارگاه قالی‌بافی متمرکز و غیر متمرکز در استان فعال است که ۱۰۰ هزار بافنده مشغول به‌کار بوده و از این تعداد ۵۰ هزار نفر وابسته به شرکت‌های تعاونی روستایی و شهری در شهرستان‌ها مشغول به فعالیت هستند.

جیلان ادامه داد: فرش چهارمحال و بختیاری در سال‌های گذشته، به کشورهای حوزه خلیج فارس، اروپا و آمریکا صادر می‌شد که این روند با شروع تحریم‌ها و نوسانات اقتصادی کاهش پیدا کرده است.

وی با تاکید بر اینکه لازم است فرش با ارزش افزوده بالاتر و صرفه‌جویی بیشتر بافته شود که هم برای بافنده و هم برای خریدار سود داشته باشد، تصریح کرد: برای رفع مشکل صادرات فرش استان، در ابتدا جذب سرمایه‌گذار داخلی و در مرحله بعد یافتن بازارهای جدید که البته زمان‌بر و هزینه‌بر است، می‌تواند راه‌گشا باشد.

جیلان در ادامه بر ضرورت وجود یک بیمه حمایتی همه‌جانبه برای بافندگان فرش تاکید و تصریح کرد: تعداد بیمه‌شدگان تامین اجتماعی در حال حاضر به ۱۱ هزار نفر رسیده و از طرفی برخی بیمه‌نامه‌های جدید نیز متاسفانه نتوانسته رضایت بافندگان را جلب کند و این امر موجب دلسردی بافندگان شده است.

جیلان با اشاره به علاقه مردم به استفاده از فرش دستباف، خاطرنشان کرد: شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه، مانع استفاده مردم از هنر فرش شده است، این در حالی است که مردم ما از قدیم تا به‌حال حامی هنر بومی و اصیل خود بوده‌اند.

وی با بیان اینکه برنامه آموزش بافت فرش و ارتباط بیشتر با دانشگاه، در دستور کار سازمان صمت قرار گرفته است، ادامه داد: آموزش‌های صحیح‌بافی و پیشرفته‌بافی، توجه به ابعاد استاندارد فرش، نقشه‌خوانی صحیح، سالم بودن گره‌ها و فرش از برنامه‌های پیش‌روی این سازمان برای بافندگان فرش استان است.

تماشاخانه

داستان طلسم عجیبی که در آن هفت گربه مرده یک تیم آرژانتینی را بیچاره کرد / ماجرای نفرین هفت گربه چه بود؟ (فیلم)

تبحر شگفت انگیز روباه قرمز در طبیعتی سخت / جدال بر سر یک ماهی (فیلم)

فیلم های دیگر