شرایط کرونایی و بحران مضاعف خانوارهای کم برخوردار

جمعه ۱۵ فروردین ۹۹ نشستی به صورت آنلاین با موضوع «کرونا و اقشار آسیب‌پذیر» به صورت زنده در صفحه‌ی اینستاگرام جمعیت امداد دانشجویی_مردمی امام علی (ع) برگزار شد. در این نشست سعید مدنی جامعه‌شناس، اصغر ایزدی‌جیران مردم‌شناس و زهرا رحیمی مدیرعامل جمعیت امام علی (ع) حضور داشتند.

گزارش عصر ایران را از این نشست در ادامه می خوانید:

وضعیت افراد و خانواده‌هایی که در جامعه مانده‌اند، چه تفاوت‌هایی باهم دارند، با توجه به این‌که افراد در مناطق جغرافیایی مختلف درگیر این جریان شده‌اند

زهرا رحیمی، مدیرعامل جمعیت امام علی (ع) پس از طرح مبحث عنوان کرد: ویروس کرونا این مهم را به ما یادآوری کرد که آسیب‌های اجتماعی هم مانند ویروس قابل انتقال به همه‌ی نقاط جامعه است. با توجه به این‌که بیماری و اثراتش برای ما ملموس‌تر است تا آسیب‌های اجتماعی.

زهرا رحیمی ادامه داد: آیا تمام توصیه‌های بهداشتی که در خصوص کنترل ویروس مطرح می‌شود برای همه‌ی اقشار جامعه قابل اجراست؟ اگر موضوع ویروس کرونا را به دو بخش بهداشت و‌ درمان تقسیم کنیم، این ویروس عادل است، به دلیل گسترش برابر در همه‌جا، اما ما فعالان اجتماعی می‌دانیم عادل نیست. چون همه را از فقیر و غنی مبتلا می‌کند، ولی شانس پیشگیری و درمان برای همه یکسان نیست.

داغ شدن بازار مواد مخدر در روزهای شیوع ویروس کرونا

مدیرعامل جمعیت امام علی افزود: فضایی که به عنوان خانه از آن صحبت می‌شود هم برای این افراد مفهومی متفاوت دارد و‌ ماندن در آن هم خود موضوعی اساسی محسوب می‌شود. حضور بچه‌های تحت پوشش با توجه به آموزش‌هایی که به آن‌ها داده‌‌شده در خانه‌هایی که امن نیست؛کودکان، نوجوانان و خانه و‌ خانواده‌هایی که در هیچ برنامه‌ریزی کلان دیده نشده‌اند در این شرایط چه طور ایمن می‌‌مانند.

ترس از وضعیت خانواده‌های آسیب‌دیده

رحیمی پس از بررسی و طرح امکانات معیشتی برخی خانواده‌ها، گفت: همه‌ی امید ما این است که خانواده‌های آسیب‌دیده از این شرایط زنده بیرون بیایند.

حضور کودکان و نوجوانان در محیط‌های پرخطر، نگران‌کننده است

دکتر اصغر ایزدی‌جیران با پیوستن به گفت‌وگو افزود: اگر شرایط زیستی و معیشتی افراد آسیب‌دیده را ندانیم قطعاً پیوند دردناک آن‌ها با ویروس کرونا را نخواهیم فهمید. گزاره‌ی مهمی در این روزها مطرح‌شده که اقشار متوسط و بالا در شرایط کنونی در اضطراب به سرمی‌برند، در صورتی که افراد کم برخوردار در شرایط پراضطراب‌تر و دشوارتری روزگار می‌گذرانند.

اضطراب‌های همیشگی افراد کم برخوردار

ایزدی با طرح این مهم که شیوع ویروس کرونا تنها اقشار کم برخوردار را از اضطرابی که همواره در آن بوده‌اند وارد اضطرابی جدی‌تر کرده، ادامه داد: این بحران‌ها در زندگی این افراد استثنا نیست بلکه قاعده است. آن‌ها رهاشده‌اند تازندگی‌شان پایان یابد. این افراد در طبقات اجتماعیِ بدون حفاظ زندگی می‌کنند.

افراد کم برخوردار در منطقه وانهاده‌ی اجتماعی زندگی می‌کنند

ایزدی‌جیران گفت: این افراد محل مناسبی برای زندگی ندارند و از آن‌ها به عنوان افرادی یاد می‌شود که برای جامعه خطرناک هستند. افرادی که خانه‌ای ندارند و یا امکان ماندن در خانه را ندارند چگونه باید در خانه بمانند.

ایزدی تاکید کرد: جامعه‌ی ما تا چه اندازه الگوها و کمپین‌های خود را براساس سبک زندگی افراد متوسط به بالا نشان می‌دهد؟!

او توضیح داد؛ با شعار این روزها «در خانه بمانیم» تصوری که از خانه وجود دارد فضایی امن و آرام با وجود امکاناتی برای رفع نیازهای هر یک از اعضای خانواده است. اما برای قشر آسیب‌دیده گاهی بیرون از خانه بودن بسیار امن‌تر است. شغل بسیاری از خانواده‌های کم برخوردار روز‌مزد است و‌ کار یدی دارند و در شرایط فعلی رنجی که از شرایط می‌برند مسئله‌ی بودن و نبودن زندگی است.

شیوع ویروس کرونا در کم کردن آسیب‌های اجتماعی هیچ تأثیری نداشته

دکتر سعید مدنی هم ضمن عرض تسلیت برای جان‌باختگان این بیماری، دعای خیر و آرزوی سلامتی برای مردم گفت: می‌خواهم از کل به جزء برسم، وضعیت کنونی وضعیت اجتناب‌ناپذیری نبود؛ اگر سیاست‌گذاران منافع عمومی را بر منافع یک شهر یا صنف یا قشر خاص اولویت می‌دادند، اگر به منافع ملی اندیشیده بودند، اگر توهمات ایدئولوژیک را رها کرده بودند و سلامت و امنیت مردم را در اولویت قرار داده بودند امروز شرایط متفاوتی ‌داشتیم.  

مدنی افزود؛ مسئولیت خطاهای مکرر مدیریت کشور و نقض منافع ملی  که به  جان باختن جمع کثیری از هم میهنان منجر شده بر عهده چه کسی است؟ در نظام‌های حقوقی دنیا سؤالی مطرح‌شده و آن اینکه اگر فرد مبتلابه ویروس دیگران را مبتلا کند و آن‌ها بمیرند آیا آن فرد متهم به قتل عمد یا غیر عمد است؟ حالا سؤال من این است که اگر خطاهای مدیریت کشور موجب شیوع بیشتر کرونا و مرگ هزاران نفر شده آن‌ها متهم به جنایت علیه بشریت نیستند؟

بیمار، فضای عمومی و قتل

او تصریح کرد؛مشکلات اجتماعی با همه‌ی تبعات خود ادامه خواهند داشت، آنچه مداخله می‌کند و آسیب می‌زند نحوه‌ی مواجهه با اتفاق‌هاست.

مدنی افزود: در روزهای شیوع ویروس کرونا، آمار مشکلات خانوادگی، مشاجرات و اختلافات افزایش پیداکرده و انتظار می‌رود جرائمی مانند سرقت و نابسامانی‌های اجتماعی گسترده‌تر شود. زیرا خانواده‌هایی که در معرض فقر یا زیرخط فقط زندگی می‌کنند، با شرایطی به‌مراتب آسیب‌پذیرتر مواجه شده‌اند.

اقشار آسیب‌پذیر در روزهای شیوع ویروس کرونا آسیب‌پذیرتر شده‌اند

مدنی تأکید کرد: دولت موظف است به خانواده‌های کم برخوردار برای گذر از این بحران کمک کند .جامعه‌ی ایران،  با شرایط یکسان ازلحاظ اقتصادی اجتماعی  با این شرایط دشوار مواجه نشده است.جامعه ایران یک نظام به‌شدت نابرابر است. به همین دلیل دولت نظام که خود عامل ایجاد این نابرابری مفرط است موظف است  از قشر آسیب‌دیده حمایت کند. و اگر در طول دو ماه آینده  معیشت خانوارهای کم‌درآمد و آسیب‌پذیر تامین نشود آن‌ها  با خطرات جبران‌ناپذیری روبه‌رو خواهند شد.

او افزود؛گفته‌شده در ایران ۱۵ میلیون نفر روزمزد با مشاغل موقت و ناپایدار هستند، اگر خانواده‌های آن‌ها را هم در نظر گیریم با جمعیتی حدود 40 تا 50 میلیون نفری آسیب‌پذیر مواجه خواهیم شد . این  خطر بزرگ‌تری از کرونا است که  جامعه را تهدید می‌کند.

سفره‌هایی که کوچک‌تر می‌شود

این جامعه‌شناس ادامه داد؛تورم کنونی خانواده‌های آسیب‌پذیر را بیش از خانوارهای با درآمد متوسط و بیشتر تهدید می‌کند زیرا خانواده‌های فقیر و کم‌درآمد در مواجهه با کاهش درآمد و تورم ناچارند سفره غذایی خود را کوچک‌تر و کوچک‌تر کنند

مدنی با اشاره به این‌که ویروس کرونا وارد جامعه‌ی نابرابری مانند جامعه‌ی ما شده و تأثیرات متفاوتی روی گروه‌های متفاوتی گذاشته و خواهد گذاشت گفت: نابرابری اجتماعی تأثیر جدی و‌ مستقیمی بر سلامت جامعه خواهد داشت. اقشار آسیب‌دیده کم‌تر به پزشک مراجعه می‌کنند، کم‌تر پیگیر درمان هستند و کم‌تر تحت پوشش قرار می‌گیرند، در حالی که بسیار مستعد برای بیمار شدن و شیوع آن به لحاظ جسمی و روانی هستند.

زهرا رحیمی، مدیرعامل جمعیت امام علی در ادامه‌ی این نشست آنلاین گفت: افرادی که هم‌زمان در این نشست حضور دارند درخواست طرح راهکار و یا راهکارهایی را برای برطرف کردن این بحران داشته و خواسته‌اند تا وظایف نهادهای مختلف در این امر بررسی شود.

مدیرعامل جمعیت امام علی گفت: افرادی که به دلیل شرایط زیستی از هویتی برخوردار نیستند هرگز در آمارهای اعلام شده جای نمی‌گیرند. تبعاتی که شیوع ویروس کرونا بر جامعه و‌ معیشت مردم در آینده دارد بسیار خطرناک‌تر است تا شرایط کنونی.

ایزدی جیران هم با بیان نابرابری قابل‌لمس در جامعه پس از شیوع این ویروس افزود: نابرابری‌های موجود باعث می‌شود خطری که ازلحاظ بیولوژیکی خانواده‌های کم برخوردار را تهدید می‌کند عمیق‌تر و دردناک‌تر باشد. قشر آسیب‌دیده در هیچ روش و برنامه‌ریزی مدیریت بحران دیده نمی‌شوند.

آیا امکان دارد در خانه بمانیم؟

این مردم‌شناس افزود؛ باید به فرهنگ عمومی به دید انتقادی نگاه کرد: «آیا امکان دارد در خانه بمانیم؟!»

ایزدی افزود: شخصاً معتقدم راهکار اصلی دست دولت است. پس از بررسی فرهنگ عمومی‌ دغدغه‌ی اصلی کردار دولت است. معمولاً راهکارهای موجود راهکارهای عینی و‌ ملموسی است و راهکار اصلی دست دولت است. گروه‌های روستایی که به دلیل عدم برخورداری از امکانات اولیه‌ی زندگی وارد کلان‌شهرها می‌شوند و در مناطق نامناسب زندگی می‌کنند، نیاز به رسیدگی دارند که می‌بایست مطالبه‌های آن‌ها از طریق فعالان اجتماعی به گوش دولت برسد.

ویروسی برای اندیشیدن

مدنی هم در ادامه افزود: آیا نظام و دولت می‌تواند این بی‌تفاوتی نسبت  به وضعیت  اقشار آسیب‌پذیر را ادامه دهد؟

این جامعه‌شناس توضیح داد؛ ویروس کرونا مانند هر اپیدمی دیگری دیر یا زود از بین می‌رود. وجود این پدیده می‌بایست همه‌ی جهان را به اندیشیدن و چالش دعوت کند تا رویکردهای بازار را موردبازنگری جدی قرار دهند. سیاست‌های بازار  در حوزه‌ی بهداشت، درمان و آموزش آسیبی جدی به جهان وارد کرد. خصوصی‌سازی درمان و سلامت توانایی نظام‌های بهداشتی را برای مقابله با کرونا بسیار تضعیف کرد.

محروم کردن فقرا از حق آموزش؟

مدنی تصریح کرد؛اخیرا توصیه می‌شود با توجه به تعطیلی مدارس آموزش در فضای مجازی و با استفاده از اینترنت جایگزین شود. سؤال این است،که مگر خانواده‌های فقیر به اینترنت و تجهیزات لازم دسترسی دارند؟ آیا ما در حال محروم کردن فقرا از حق آموزش نیستیم؟  

مدنی در نهایت گفت: سازمان‌های جامعه مدنی برای کنترل اثرات سوء شرایط بر خانواده‌های محروم می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند. وی تصریح کرد چشم امید مردم به کمک‌های جامعه مدنی است. آن‌ها از دولت و نظام بسیار ناامید شده‌اند.

رحیمی هم در خصوص جمع‌بندی نشست مذکور با تشکر از همراهی حاضرین تأکید کرد: شاید این ویروس و شیوع آن‌یکی از مهم‌ترین مواردی باشد که بتوان در تمام جهان روی آن بازنگری مجددی در حوزه‌ی بهداشت، درمان و آموزش انجام داد. همه‌ی امید ما این است که در حوزه‌ی جامعه‌ی مدنی بتوانیم هم‌افزایی بیش‌تری داشته باشیم.

_________________

بیشتر بخوانید

طرح توانمندسازی اقشار آسیب پذیر بانک پارسیان با همکاری بنیادبرکت

اعتبار پیشگیری از کرونا برای کارتن خواب‌ها به شهرداری نرسید

نماینده مجلس: به اقشار کم درآمد و روز مزد یارانه کرونا بدهید

__________________________

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / بلک فرایدی یا جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی دوره صفوی را در اروپا ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر