بالای سر پسر جوان رفتم و با گوشی خودم در گوشش زیارت عاشورا را خواندم، طوری خواندم که مطمئنم می توانست بشنود، چون حس شنوایی تا آخرین لحظات حیات کار می‌کند. خودم هم آرام شدم و در گوشش گفتم تو خوب می شوی مطمئن باش. دو روز بعد که دوباره به بخش رفتم دیدم بیماری که هیچ امیدی به او نبود، به طرز عجیبی به شرایط نرمال برگشته، طوری که خودش توانسته بود دستگاه تنفس را جدا کند!

یکی از بهترین لحظاتم وقتی بود که این جوان سالم و سرحال با پای خودش پشت در آی سی یو آمد و گفت: وقتی در گوش من زیارت عاشورا خواندی شنیدم و همان جا احساس کردم جان گرفتم.

متین محمدی، پرستار بخش آی سی یو حاد تنفسی بیمارستان مسیح دانشوری است که ۸ سال سابقه فعالیت در این بخش را دارد، اما روزهایی که در دوران شیوع ویروس کرونا پشت سر گذاشته، تجربه متفاوتی برای او رقم زده است.

او بعد از چند ماه ایستادگی در جبهه مقابله با کرونا، خودش هم در خردادماه با این ویروس دست و پنجه نرم کرد تا حالا کوله باری از تجربیات و حرف‌های شنیدنی درباره این روزهای نفس گیر در بخش آی سی یو بیماران حاد تنفسی داشته باشد، روزهای سخت و طاقت فرسایی که هنوز تمام نشده و او و همکارانش همچنان در خط مقدم رویارویی با کرونا ایستاده اند.

به گزارش ایسنا، پرستار متین محمدی در این گفت‌وگو با صداقت و صمیمیت و با وجود خستگی کار، از اولین روزهای مواجهه با کرونا و ترس ها و دلهره‌ها، تا مراقبت‌های بالینی، درمانی و دارویی که برای بیماران مبتلا به کووید ۱۹ انجام شده و بیم و امیدهای شکست این ویروس می گوید و در این بین، به لحظات شاد و غم بار و اشک‌ها و لبخندهایی اشاره می کند که تا پیش از این هرگز تجربه نکرده بود.

از نگرانی و ترس روزهای اول تا تغییر پوشش و تجهیزات حفاظتی

او با اشاره به اعلام شیوع ویروس کرونا در کشور از اوایل اسفند، می گوید: ما در بیمارستان مسیح دانشوری اولین بیمار کرونایی تایید شده در کشور و تهران را پذیرش کردیم، درحالی که ترس و دلهره شدیدی داشتیم. به خاطر اتفاقاتی که در چین رخ داده بود و اخبار آن را از تلویزیون و فضای مجازی دنبال می ‌کردیم. با وجود اینکه کادر درمانی و پرستاری همیشه در شرایط سخت و بحرانی بوده، اما وقتی موضوعی مثل ویروس ناشناخته کرونا مطرح و برجسته می شود خود به خود ذهن همه را درگیر می کند.

در آن روزها هم گفته می‌شد کرونا ویروسی با قدرت سرایت بالاست که ممکن است به پاندمی تبدیل شود. بعد از اینکه اعلام شد چند مورد مشکوک به کرونا در کشور دیده شده، نگرانی ها بیشتر شد تا اینکه در بخش آی سی یو حاد تنفسی بیمارستان مسیح دانشوری و در شیفت من، اولین بیمار کرونایی بستری شد.

نمی شود منکر شد که در آن زمان خیلی می‌ترسیدیم ولی تا جایی که می شد سعی می کردیم به ترس خودمان غلبه کنیم. ویروس جدید از راه تنفس و سطوح سرایت بالایی دارد و به همین خاطر نوع پوشش ما تغییر کرد. البته به خاطر فعالیت در بخش آی سی یو حاد تنفسی و شرایط بیماران از قبل هم پوشش خاصی داشتیم و گان، شیلد و ماسک مخصوص استفاده می کردیم، ولی با آمدن کرونا مدل همه این تجهیزات تغییر کرد؛ مثلا گان ساده تبدیل شد به گان پیشرفته و ماسک پیشرفته تبدیل شد به ماسک خیلی پیشرفته. همه این تغییرات باعث شد دلهره ما بیشتر شود.

وقتی کرونا همه چیز را تحت الشعاع قرار داد

این پرستار بخش آی سی یو حاد تنفسی بیمارستان مسیح دانشوری با یادآوری روزهای اول شیوع ویروس کرونا، می گوید: در آن روزها شرایط اصلاً خوب نبود و بیماران بدحال زیادی مراجعه می کردند. با وجود اینکه تجربه بستری بیماران مسلول و آنفلوآنزای A و B و H۱N۱ را هم داشتیم که تقریبا سال گذشته همه گیری شدیدی داشت، ولی کرونا به خاطر ناشناخته بودن همه چیز را تحت الشعاع قرار داد، چه از نظر اقدامات بالینی، درمانی و دارویی و چه کارهایی که باید برای بیماران انجام می شد.

من شیفت‌های ۱۸ ساعته و ۲۴ ساعته در آی سی یو جانشین سرپرستار و مسئول بخش می شدم و باید تشخیص می دادم در مواقع بحرانی چه کاری باید انجام شود. شرایط خیلی سختی بود و خطر ابتلا به ویروس هم وجود داشت.

او که حدود یک ماه به خانه نرفت و همسر و فرزند ۹ ماهه اش را ندید، ادامه می دهد: اگر بگویم در این شرایط خانواده ام نگران نبودند که چنین چیزی ممکن نیست! طبیعتا هم خانواده نگران بودند و هم من نگران بودم از اینکه خدای نکرده خانواده ام درگیر این بیماری شوند. همه اینها باعث می شد به مشکلات روحی و استرس ما اضافه شود. در طول یک ماه اصلا خانواده ام را از نزدیک ندیدم و فقط چند بار به در خانه رفتم و از پایین ساختمان دستی برایشان تکان دادم و دوباره به سر کار برگشتم.

یکه تازی کرونا و اتفاقاتی که کادر درمان را شوکه کرد

محمدی خاطرنشان می کند: با چشم خودمان می دیدیم بیماران بد حال به بیمارستان مراجعه می کردند و یا بیمارانی که بد حال نبودند، ولی به مرور و با وجود اقدامات درمانی بدتر می شدند. باوجود خدمات پزشکی که ارائه می شد و دستگاه ها و داروهای مناسب _البته برای آن زمان_ باز هم می دیدیم به طرز عجیبی کرونا در حال یکه تازی است و اتفاقاتی می افتاد که ما هم شوکه می شدیم.

من و خیلی از همکارانم صحنه های دردناکی در این روزها دیدیم، حتی بیماری داشتیم که در حال صحبت کردن جلوی چشم ما ایست قلبی و فوت کرد! ما بیمار را احیا کردیم ولی متاسفانه برنگشت. بیماران آی سی یو اکثرا بد حال هستند، ولی بیمارانی هم هستند که هوشیار باشند و بتوانند صحبت کنند. چند روز بعد مقاله ای منتشر شد که کرونا می تواند باعث ایست قلبی شود و به هیچ وجه بازگشت پذیر نیست. ما بالای سر این بیمار و بیماران دیگر گریه کردیم چون دچار شوک می شدیم، ولی مجبور بودیم این شرایط را تحمل کنیم تا به وضعیت ثابتی برسیم، درحالی که بیماران مختلف از گروه های سنی متفاوتی داشیم؛ خانم، آقا، میانسال و جوان و ...

زیارت امام رضا(ع) و بغض، اشک و شادی بیماران

پرستار بیمارستان مسیح دانشوری با یادآوری اینکه در یک ماه اول که بیماری به صورت حاد وجود داشت برخی از مدافعان حرم برای کمک به ما به بیمارستان می آمدند، می گوید: یک بار با یکی از آنها صحبت کردم و قرار شد به بیماران روحیه بدهیم. با هم به داخل بخش رفتیم و زیارت خاصه امام رضا(ع) را خواندیم. چند بیماری که هوشیار بودند بغض کردند، گریه کردند، خوشحال شدند و تشکر کردند و برای ما هم خیلی حس خوبی داشت.

محمدی می گوید اعتقاد قلبی زیادی به امام حسین(ع) دارد و ادامه می دهد: یکی از بیماران پسر جوانی به اسم فرشاد بود که با کرونا مثبت و شرایط نسبتا حاد به بیمارستان آمده بود ولی هوشیار بود، اگرچه روند بهبودی او نزولی بود و داشت به سمت بدتر شدن می رفت.

در یکی از شیفت هایم بالای سر او رفتم و دیدم صورتش تکان می خورد.

گفتم فرشاد داری با خودت حرف می زنی!؟ خوبی؟ درد نداری؟ دارویی نیاز نداری؟

گفت: نه من دارم زیارت عاشورا می خوانم چون کمکم می کند.

گفتم: حالا که ایمان داری ادامه بده و مطمئن باش زیارت عاشورا کمکت می کند.

این جوان شرایطش بدتر و بدتر شد تا اینکه بیهوش شد و زیر دستگاه‌های مختلفی رفت. شرایط خیلی بدی بود، طوری شده بود که ما که همیشه می گوییم در بدترین شرایط ممکن هم یک درصد امید وجود دارد، نا امید شده بودیم چون شرایط هوشیاری بیمار در حد ۴ و ۵ بود و اصلا خوب نبود.

یک نکته که اینجا باید به آن اشاره کنم این است که حس شنوایی تا آخرین لحظات حیات انسان کار می کند. خاطرم هست رفتم بالای سر پسر جوان و با گوشی خودم در گوشش زیارت عاشورا را خواندم، طوری خواندم که مطمئنم می توانست بشنود، چون همانطور که گفتم حس شنوایی تا آخرین لحظات حیات کار می کند. خودم هم آرام شدم و در گوشش گفتم تو خوب می شوی مطمئن باش.

از بخش بیرون آمدم و به بقیه کارهای شیفت رسیدگی کردم. دو روز بعد که دوباره به بخش رفتم گفتم فرشاد کجاست؟ و بلافاصله با ناراحتی گفتم فرشاد رفت!

همکارانم گفتند همینجاست!

فرشادی که دو روز قبل زیر سه دستگاه بود و شرایط خوبی نداشت و تمام علائم حیاتی اش به معنای واقعی نشان می داد که هیچ امیدی وجود ندارد به طرز عجیبی در این دو روز به شرایط نرمال رسیده بود، طوری که خودش توانسته بود دستگاه تنفس را جدا کند و وقتی شرایط اش خوب شده بود بقیه دستگاه‌ها را هم از او جدا کرده بودند.

خیلی حس خوب و لذت بخشی بود که دیدم بیماری با شرایط حاد و این وضعیت بهبود پیدا کرده است. سریع با یک گان و ماسک سریع رفتم بالای سرش.

گفتم فرشاد من را شناختی؟

کمی نگاه کرد.

گفتم: من همانم که گفتی دارم زیارت عاشورا می خوانم، من متین ام.

گفت: یادم هست.

گفتم: دیدی گفتم خوب می شوی. گفت بله، خدا را شکر بهترم. این روال ادامه پیدا کرد تا به بخش انتقال داده و از بخش ترخیص شد. یکی از بهترین لحظاتم وقتی بود که با پای خودش پشت در آی سی یو آمد و کاملا سالم و سرحال از همه تشکر کرد و از آن قشنگ تر این بود که گفت: وقتی در گوش من زیارت عاشورا خواندی شنیدم و همانجا احساس کردم جان گرفتم.

این بهترین حسی بود که من داشتم و واقعا تا چند وقت شارژ بودم.

اگر خیران نبودند...

محمدی درباره شرایط کاری خودش و همکارانش در روزهای ابتدای شیوع کرونا می گوید: از نظر تجهیزات برای بیماران به هیچ وجه دچار مشکل نبودیم و تجهیزات بخش مراقبت‌های ویژه هم از ابتدا عالی بود و همچنان هست. اما از نظر تجهیزات حفاظت فردی برای خودمان در اوایل شیوع ویروس کرونا مشکلاتی داشتیم که به تدریج به کمک خیران وضعیت بهتر شد. هنوز هم اگر خیران نباشند شاید پوشش مناسبی برای اینکه بالای سر بیماران برویم نداشته باشیم.

این پرستار بیمارستان مسیح دانشوری، درباره ابتلای همکارانش به ویروس کرونا هم می‌گوید: چون من مسئول شیفت‌های شب هستم همکاران هر دو شیفت را می‌بینم. متاسفانه یکی از پرستاران شیفت صبح خودش و همسرش مبتلا به کرونا شدند که شرایط بدی داشتند. هر دو جوان بودند و این موضوع نگرانی ما را بیشتر کرد. مداوم با آنها در تماس بودیم و تا جایی که می شد تجهیزات و وسایل لازم را آنها می رساندیم تا از خانه بیرون نروند چون گفته بودند شرایط حادی ندارند و نیاز به بستری در بیمارستان ندارند، ولی شرایط خوبی هم نداشتند و باید قرنطینه می شدند. ما نگران آنها بودیم و در عین حال ترسیده بودیم، چون می‌دیدیم چه اتفاقی دارد می افتد و جوان، میانسال و پیر هم نمی شناسد... همه همکارانمان سعی کردند هرطوری شده کمک کنند و پشت و پناهشان باشند تا روند درمانشان سریع تر انجام شود و خدا را شکر خوب شدند و سر کار برگشتند. یکی دیگر از همکاران هم می گفت شب ها درد قفسه سینه دارد و وقتی تست داد کرونا مثبت بود و بعد از آن دو نفر از همکاران دیگر و نهایتا خودم در خرداد ماه تست دادم و تست ام مثبت شد.

درگیری با کرونا بعد از ۱۱۰ روز نفس گیر

او که همسرش هم از پرسنل بیمارستان مسیح دانشوری است، می گوید: تست کرونای همسرم هم مثبت شد و هر دو بعد از ۱۱۰ روز بالاخره درگیر شدیم. تا مدتی در منزل قرنطینه بودیم و دستورات لازم را اجرا کردیم و خدا را شکر که بهبود پیدا کردیم و به سر کار برگشتیم. اما واقعا شرایط سختی است و وقتی برای خودمان اتفاق می افتد تازه می فهمیم که وقتی بیمار می گوید نمی توانم نفس بکشم و بدن درد دارم چقدر سخت است. البته من نمی توانم بگویم همه علائم را داشتم چون کسی که همه علائم را دارد دچار بیماری حاد شده و نیاز به بستری دارد، ولی به صورت خفیف کاملا حس می کردم که درگیر ویروس شده ام.

محمدی اما درباره علت ابتلایش به کرونا می گوید: نمی دانم چطور مبتلا شدم چون در محیط کار که پوشش کامل دارم و خارج از محیط کار هم به خاطر ترس از ناقل بودن، همه اصول بهداشتی را رعایت می کنیم و ماسک می زنیم، اما اینکه چطور مبتلا شدیم خودمان هم نفهمیدیم ولی خدا را شکر که گذشت.

درمان های موثر دارویی و تاثیر آن بر روی بیماران

این پرستار درباره درمان هایی که برای بیماران انجام می شد هم می گوید: متد دارویی از ابتدا تاکنون دائما تغییر کرده، چون کووید ۱۹ در دنیا به عنوان ویروس ناشناخته اعلام شد و به همین خاطر می تواند ویروس سختی باشد تا زمانی که کاملا شناسایی و دارو برای آن معرفی شود. در مورد تجهیزات باید بگویم که رئیس بخش مراقبت های ویژه بیمارستان دکتر هاشمیان فوق تخصص آی سی یو و استاد تمام دانشگاه شهید بهشتی است که با توانایی که دارد تجهیزات بخش را کاملا ارتقا داد. طبق نظر دکتر هاشمیان تاجایی که می شد سعی می کردیم بیماران را زیر دستگاه تنفسی با حالت تهاجمی که بیمار باید بیهوش باشد نفرستیم و با ماسک های تهاجمی بیماران را تا آنجایی که می شود درمان کنیم و همچنان این روال ادامه دارد و جوابگو است. بعدها مشخص شد که در اوایل شیوع کرونا در آمریکا، علت مرگ و میر بالا این بود که بیماران را بلافاصله بیهوش کرده و زیر دستگاه می بردند، این کار اگر در مورد هر بیماری دیگر انجام می شد خوب بود ولی باتوجه به نوع ویروس کرونا این کار آسیب رسان بود.

ما سعی می کنیم تا جایی که امکان دارد شرایط بیمار را بهتر کنیم که خوشبختانه تا حد زیادی موثر است به جز موارد حاد. در مورد دارو هم طبق دستور وزارت بهداشت که تلاش کرده براساس پروتکل های جهانی باشد پیش می رویم. ابتدا تامی فلو که داروی آنفلوآنزا است تجویز می شد و بعد لغو شد. یکسری موارد هم پزشکان بیمارستان دستورات دارویی داشتند که مغایر با نظر وزارت بهداشت است اما هنوز هم روی حرفشان هستند. هیدروکسی کلرکین و کلترا و انواع داروهای آنتی وایرال بر روی بیماران تست شد. این را هم بگویم که در هر دارویی که بخواهیم اسم ببریم ایران جلوتر از کل دنیا و بیمارستان مسیح دانشوری جلوتر از بقیه بیمارستان های کشور بود و اولین پیشنهادات تا جایی که اطلاع دارم از طرف این بیمارستان بوده است.

وی با بیان اینکه در این مدت داروهای مختلف تغییر و آیتم های مختلف و شرایط بیماران چک شده است، اضافه می کند: علاوه بر اینها، بیماران مبتلا به کووید ۱۹ باید داروهای گوارشی و آنتی بیوتیک هم دریافت کنند.

به تازگی اسم داروی فاویپیراویر و رمدسیویر و جدیدا داروی رسیژن مطرح شده، درحالی که ما یک ماه است داریم از آنها استفاده می کنیم اما تازه اعلام شده که این داروها موثر است. قرص فاویپیراویر که داروی H۱N۱ و ژاپنی است هم دارد به تولید داخلی می رسد. رسیژن هم با نظر دکتر هاشمیان و دکتر طبرسی که از اساتید دانشگاه شهید بهشتی هستند داریم استفاده می کنیم و در بهبود وضعیت بیماران موثر بوده است.

پرستار بخش آی سی یو بیماران حاد تنفسی بیمارستان مسیح دانشوری خاطرنشان می کند: اوایل شیوع کرونا در این بیمارستان مراجعه کننده بسیار زیاد و میزان مرگ و میر بالایی داشتیم، البته همچنان تعداد مراجعه کننده سرپایی و بستری بالا است، به طوری که یکی از همکارانمان که می خواست یکی از بستگان درجه یک خودش را به خاطر درگیری با کرونا در بیمارستان بستری کند حتی یک تخت خالی هم برای کرونا نداشتیم! اما با روند درمانی و بالینی که پیش گرفته ایم شرایط خیلی بهتر شده است.

خستگی روحی و جسمی این روزهای کادر درمان

اوایل آمار مرگ و میر بسیار بالا بود و حتی دیدن این تعداد مرگ و میر به ما فشار زیادی وارد می کرد ولی الان خدا را شکر شرایط ثابت است. البته نه به این معنا که کنترل شده باشد ولی جای امیداری دارد. امیداواریم شرایط بدتر نشود و به پیک بحرانی نرسیم وگرنه واقعا خسته کننده می شود. همه ما از اخر بهمن ماه درگیر هستیم و از نظر روحی و جسمی خسته شده ایم، ولی کاری هم نمی توانیم بکنیم.

در یک مصاحبه از من پرسیدند از بین همکاران تان کسی رفته؟ گفتم اگر بخواهم جلوی دوربین بگویم نه، ولی حقیقت این است که بله، از همان روزهای اول تعدادی استعفا دادند و یا ترک کار کردند چون واقعا ترس داشت، ولی ما از ابتدا ماندیم و هستیم و ادامه خواهیم داد. درسی که خواندیم و وظیفه ای که قبول کردیم را تا جایی که توان داشته باشیم انجام می دهیم.

ترس های ریخته شده و بی خیالی مردم

محمدی درباره رعایت دستورالعمل های بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی از سوی مردم می گوید: اصلا نمی توانیم بگویم شرایط از نظر اجتماعی بهتر شده، البته خیلی ها رعایت می کند ولی آنچه می بینیم این است که به طور کلی ترس ها ریخته شده و بسیاری بی خیال شده اند! به همین خاطر آمار مراجعان افزایش پیدا کرده است.

او که معتقد است روند رو به بهبود مقابله به کرونا به خاطر تجربه دارویی و بالینی کادر درمان است که کمک می کند شرایط بیماران بهتر شود، تصریح می کند: به نظر من تجربیات پزشکی و پرستاری و هماهنگی کادر درمان با یکدیگر خیلی در این زمینه کمک کرده و در بهتر شدن شرایط موثر بوده است. در این مدت پزشکان و پرستاران اطلاعات را با هم به اشتراک گذاشته و به جمع بندی رسیده اند که کدام داروها و اقدامات درمانی و بالینی کمک کننده است و می تواند شرایط را بهتر کند.

جان خود و دیگران را دوست داشته باشید

این پرستار می گوید: بهترین توصیه ای که می توان در این روزها به مردم کرد این است که جان خودشان و دیگران را دوست داشته باشند. همه ما انسان هستیم و همه به خدا اعتقاد داریم، پس باید به همدیگر احترام بگذاریم و برای سلامتی همدیگر ارزش قائل باشیم. اوایل شیوع ویروس کرونا به مردم می گفتیم در خانه بمانید ولی الان با باز شدن همه فعالیت ها می گوییم تا جایی که می توانید بیرون نیایید، ولی اگر ناچار هستید بیرون بیاید هم تا جایی که می توانید برای حفظ جان خودتان و خانواده تان دستورالعمل های بهداشتی و فاصله گذاری را رعایت کنید.

او ادامه می دهد: در این مدت افراد زیادی را دیدیم که عزیزان خود را از دست دادند، شرایط واقعا سخت و دردناکی است، بنابراین تا جایی که امکان دارد دستورالعمل های بهداشتی و فاصله اجتماعی را رعایت کنید.

امید، ایمان و درایت نسخه ای برای این روزها

به اعتقاد من امید، ایمان و درایت بسیار مهم است؛ من امید دارم مبتلا نشوم، با این ایمان که خدا هوای من را دارد و با این درایت که دستورالعمل های بهداشتی را رعایت می کنم. در این صورت حتما شرایط کشور رو به بهبودی می رود.

او ارزشمندترین تجربه این روزها را تامین تجهیزات حفاظت فردی پرسنل پرستاری و پزشکی از سوی خیران و مردم می داند و می گوید: با وجود شرایط سخت اقتصادی، هرآنچه لازم بود برای تهیه کردند. واقعا خدا خیرشان بدهند، اینها فراتر از انسان هستند که چنین کارهای بزرگی انجام می دهند. علاوه بر این تجهیزات، هیئت ها، مساجد، پایگاه های بسیج و مردمی آب میوه یا برای یک شیفت غذا می آوردند یا کارت تخفیف و هدایایی که همه لطف مردم بوده و هست. به تازگی نمی دانم یکی از بیماران و یا کسانی که قدردان زحمات کادر درمان هستند به پاس انجام وظیفه یک تابلوی زیبایی برای ما فرستادند که من آن را وسط پذیرایی خانه ام نصب کرده ام و واقعا دوستش دارم. ما اسمش را می گذاریم انجام وظیفه اما وقتی می بینیم که مردم عزیزمان برای انجام تعهدی که داریم حتی با یک تشکر ساده و خداقوت به ما دلگرمی و انرژی می دهند، راهمان را با قوت و قدرت بیشتری ادامه می دهیم.

بیشتر بخوانید:

*کرونا در جهان/ ۹ میلیون مبتلا و ۴۷۴ هزار قربانی/ تعداد قربانیان در آمریکا از ۱۲۲ هزار نفر گذشت
*یک متخصص: هر نوع درد بدن بدون علت، مشکوک به کرونا تلقی شود
*سازمان بهداشت جهانی: سیاسی کردن شیوع کرونا باعث تشدید آن شده است
*صعود آمار قربانیان کرونا/ ١٢١ نفر دیگر جان باختند