زمان مصرف دارو بر عملکرد آن تاثیر دارد

بیماران باید داروها را در موثرترین زمانی که برای آنان مناسب است مصرف کنند، نه درزمانی که برای پزشکان مناسب است.

به گزارش آتلانتیک، بدن ما دارای برنامه روزانه قابل پیش‌بینی است. با نزدیک شدن به صبح، دمای بدن کم کم افزایش می‌یابد و سطح کورتیزول خون بالا می‌رود. ضربان قلب و فشارخون نیز هنگام بیدار شدن افزایش پیدا می‌کند. تا اواسط صبح بدن در هوشیارترین حالت خود است، درحالی‌که بسیاری از مولفه‌های عملکرد ورزشی ازجمله قدرت، هماهنگی و انعطاف‌پذیری بعدازظهر به اوج خود می‌رسند. با رسیدن تاریکی، غده صنوبری شروع به ترشح ملاتونین می‌کند. هنگام خواب، ترشح اسید معده زیاد می‌شود. چرخه‌های مشابه ۲۴ ساعته یا ریتم‌های شبانه‌روزی تقریبا بر هر سلول، بافت و اندام موجود در بدن انسان و تقریبا تمام عملکردهای فیزیولوژیکی آن حاکم است.

به نظر می‌رسد بیمارستان‌ها نیز ریتم روزانه دارند و همیشه با ما همگام نمی‌شوند. طبق تحقیقات اخیر آکادمی ملی علوم، قبل از شیوع کرونا و افزایش بیماران کرونایی در بیمارستان‌ها، پزشکان در بیمارستان‌ها با استفاده از صبحانه داروها را با الگوهای قابل پیش‌بینی تجویز می‌کردند. این برنامه که محققان آن را "تعصب دستگاهی در زمان استفاده از دارو" می‌نامند، می‌تواند برای پزشکان مناسب باشد، اما لزوما برای بیماران مناسب نیست و یا مطابق با ساعت بیولوژیکی آنها نیست.

بیمارستان‌ها به‌صورت شبانه‌روزی کار می‌کنند و ازنظر تئوری، هر زمان که لازم باشد می‌توانند داروها را به بیماران بدهند. محقق این تحقیق می‌گوید: "یافته‌های ما این موضوع را زیر سوال می‌برد و مانع عملیات بالقوه‌ برای بهترین مراقبت‌های بالینی را نشان می‌دهد. " برای پزشکان با توجه به مشغله کاری بسیار زیاد، زمان منبعی کمیاب است و به‌طورکلی بیمارستان‌ها به‌گونه‌ای فعالیت می‌کنند که در سریع‌ترین و کارآمدترین زمان ممکن به بیماران خدمات مراقبتی ارائه کنند. اما بدن انسان زمان خود را حفظ می‌کند، بنابراین بهینه‌ترین زمان ممکن است بسیار کوتاه باشد.

این گروه تحقیقاتی به سرپرستی دیوید اسمیت، متخصص گوش و حلق و بینی کودکان، از سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۱۷ تقریبا ۵۰۰ هزار دوز از داروهای مختلف ازجمله مسکن‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و کورتیکواستروئید یا همان کورتون‌ها که به بیماران بستری در مرکز پزشکی بیمارستان کودکان سینسیناتی ایالت اوهایو تجویزشده بود را مورد تجزیه‌وتحلیل قراردادند. محققان دریافتند که زمان تجویز داروها توسط پزشک به‌طور یکنواخت توزیع نشده است در عوض، "جابجایی‌های مشخص صبحگاهی و تاخیرهای شبانه" وجود دارد. تقریبا یک‌سوم از کلیه تجویزها در طول ۴ساعت از ۸صبح تا ظهر ارسال‌شده و بیشتر آن‌ها بین ساعت ۸تا ۱۰ و ۳۰ دقیقه صبح بوده است این یعنی زمانی که پزشکان ویزیت صبحگاهی خود را آغاز می‌کنند.

گرت فیتزجرالد رئیس موسسه کاربردی سازی علوم پزشکی دانشگاه پنسیلوانیا باوجوداینکه در این تحقیق شرکت نداشته است می‌گوید که این یافته‌ها معقول و منطقی به نظر می‌رسد. به گفته وی "هرکدام از ما پزشکان می‌دانیم که بسیاری از رفتارهای بیمارستانی در زمان‌هایی انجام می‌شود که پزشکان در حال سرکشی به بیماران هستند و این زمان‌های سرکشی و چرخیدن در بیمارستان به دلایل مختلفی انتخاب می‌شود که لزوما هیچ پایه علمی خاصی ندارند. "

بااین‌حال، این هماهنگی بین گشت زدن و تجویز پزشکی مناسب نیست. بیماران باید در صورت نیاز دارو مصرف کنند، نه‌فقط در مواردی که برای پزشک مناسب باشد و هیچ مدرکی مبنی بر وجود عفونت یا التهاب یا درد در صبح وجود ندارد. در حقیقت، درد بیماران در شب‌ها بدتر می‌شود. به گفته یک کرونوبیولوژیست در دانشگاه تگزاس، سیل فرمان‌های صبحگاهی باعث ایجاد تنگنای عملیاتی می‌شود.

محققان دریافتند که تاخیر بین زمان تجویز داروها و زمان مصرف آن‌ها در طولانی‌ترین زمان بین ۸صبح تا ظهر است. هنوز مشخص نیست که آیا این تاخیرها نتایج بهبودی بیمار را تحت تاثیر قرار می‌دهد یا خیر اما این فرضیه بسیار محتمل است.

علاوه بر این مشکلات، واقعیت این‌ است که بدن انسان یک سیستم پایدار نیست. ریتم داخلی بدن به این معناست که زمان شبانه‌روز می‌تواند در میزان تاثیر یک داروی خاص یا اثرات جانبی آن تاثیر داشته باشد. بسیاری از بیماری‌ها به طرز قابل‌توجهی در طول روز زیاد می‌شوند یا از بین می‌روند مثلا علائم سرماخوردگی و آلرژی در صبح بدتر است درحالی‌که سوزش سر دل اغلب در شب زیاد می‌شود.

همچنین جریان خون، عملکرد کبد و سایر فرایندهای فیزیولوژیکی که می‌توانند بر متابولیسم دارو تاثیر بگذارند در طول شبانه‌روز افزایش یا کاهش می‌یابند. ترکیبی که به‌سرعت در طی روز از بدن دفع می‌شود می‌تواند در شب باقی بماند. فیتزجرالد می‌گوید: "ما می‌دانیم که دادن دارو در ساعات مختلف روز ممکن است منجر به تفاوت سطح دارو در خون یا عوارض جانبی مختلف شود" .

وی افزود: پاسخ‌های ما به داروهای مختلف "مشروط بر ساعت" است.

به‌عنوان‌مثال، بسیاری از بزرگسالان، روزانه دوز آسپیرین مصرف می‌کنند تا در رفع لخته‌های خون که می‌تواند باعث حمله قلبی و سکته مغزی شود، کمک کند. این حوادث قلبی عروقی به‌ویژه در ساعات اولیه صبح شایع است و برخی تحقیقات حاکی از آن است که آسپرین باید قبل از خواب مصرف شود تا از حمله جلوگیری کند. همچنین به نظر می‌رسد این دارو در هنگام مصرف در شب باعث آسیب کمتری به آستر معده می‌شود. به گفته محقق ارشد این تحقیق درمان در زمان بیولوژیکی اشتباه ممکن است نتیجه موردنظر شما را به دست نیاورد و ممکن است وضعیت پزشکی را بدتر کند.

به گفته وی اگرچه این اثرات مبتنی بر زمان مصرف داروهای مختلف مستند است، اما بسیاری از داروها بدون هیچ‌گونه توجهی به مفهوم زمان مناسب، مصرف می‌شوند. درواقع محققان این تحقیق روند استفاده از داروها را در بیمارستان مشاهده کردند. نتایج تحقیقات قبلی ثابت کردند که مصرف بسیاری از داروهای فشارخون در شب موثر هستند، اما در مرکز پزشکی بیمارستان کودکان سینسیناتی، دوزهای هیدرالازین مصرفی، دارویی که معمولا برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شود، در روز دو برابر بیشتر از شب مصرف می شود. محققان هیچ دلیل منطقی بالینی برای این زمان‌بندی پیدا نکردند. به‌طورکلی، به نظر نمی‌رسد فشارخون بیماران در ساعاتی که دارو به‌طورمعمول مصرف می‌شود، به‌شدت افزایش یابد و هنگامی‌که دارو در شب مصرف شود، باعث کاهش بیشتر فشارخون نسبت به زمان مصرف در صبح می‌شود.

ایده آل این است که نسخه‌نویسی پزشک طوری تنظیم‌شده باشد که دارو بیشترین اثر را داشته باشد. به‌عنوان‌مثال تجویز داروهای آرام‌بخش هنگام صبح ممکن است مشکلات متابولیکی کمتری ایجاد کند. نکته این است که هیچ زمان بهینه‌ای برای تمام داروها وجود ندارد و هیچ دلیل پزشکی نیز برای تجویز تمام داروها در صبح وجود ندارد.

متاسفانه اصلاح این رویه آسان نخواهد بود. برنامه‌های مربوط به کارکنان بیمارستان با دقت طراحی‌شده است و ویزیت پزشک به‌طورمعمول هرروز صبح به دلیل همین برنامه‌ها انجام می‌شود. مطمئنا کارکنان بیمارستان در حال حاضر بسیار مشغله دارند، اما پس از گذر از این بحران، شاید بهتر باشد برای دفعات ویزیت بیماران و ایجاد فهرست‌های منظم دارویی در شب تغییراتی ایجاد شود.

تماشاخانه

عینک عجیبی که با استفاده از هوش مصنوعی چهره افراد را شناسایی می‌کند (فیلم)

۴ میلیون کیلومتر سفر در ایران ؛ عکس‌هایی که حالا ما را به سفر می‌برند (فیلم)

فیلم های دیگر