عصر ایران- 27 سپتامبر یا ششم مهرماه به عنوان روز جهانی گردشگری شناخته می‌شود. هر چند امسال صنعت گردشگری تحت تأثیر شیوع ویروس کرونا یا کووید 19 به شدت آسیب دیده و تنها در ایران خسارت آن 5 تا 7 هزار میلیارد تومان برآورد شده اما سازمان جهانی گردشگری با نگاه به پساکرونا برای امسال هم شعاری برگزیده است: «گردشگری، فرصتی برای توسعۀ مناطق روستایی» که از امید این سازمان به رونق دوبارۀ صنعت گردشگری در جهان پس از پشت سر گذاشتن کووید 19 حکایت می‌کند.

یادداشت دکتر منوچهر جهانیان رییس دانشکدۀ علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ (و رییس کانون هماهنگی دانش، بازار و صنعت گردشگری) به مناسبت روز جهانی گردشگری با همین نگاه نوشته شده و در اختیار عصر ایران قرار گرفته است:

برای بسیاری از جوامع روستایی، گردشگری به معنای فرصت توانمندسازی اقتصادی برای زنان و جوانان و همچنین ساکنین بومی و محلی است.

گردشگری به جوامع روستایی محافظت و ارتقای محیط طبیعی و فرهنگ و صیانت از میراث خود را یاد می دهد. از یان رهگذار، گردشگران نیز این امکان را می‌یابند تا از تجربیات بی نظیر خود لذت ببرند.

لزوم توجه به اهمیت و توسعه فعالیت‌های گردشگری در عرصه های مختلف و اثرگذاری آن بر فعالیت های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی در کشور‌های مختلف جهان، جامعه محوری و تاثیرگذاری گردشگری بر ایجاد اشتغال و کارآفرینی و توانمندسازی جوامع میزبان و محلی به واسطه بهره‌مندی از توسعۀ فعالیت‌های گردشگری به ویژه توسعه فعالیت‌های اقتصادی گردشگری در مناطق روستایی برای جوامع میزبان و محلی و ساکنین این مناطق از عوامل و زمینه‌هایی است که سبب شدند سازمان جهانی گردشگری (unwto) روز ۲۷ سپتامبر 2020 را به عنوان «گردشگری؛ فرصتی برای توانمندی مناطق روستایی» نام‌گذاری کند.

این نام گذاری با این هدف صورت پذیرفته تا اهمیت جوامع محلی و بومی و نقش مهم و تاثیرگذار آنان برای توسعۀ فعالیت‌های گردشگری و توسعۀ روابط بینافرهنگی در عرصۀ بین المللی در راستای توسعه و تحکیم روابط فرهنگی،اقتصادی و اجتماعی یادآوری شود.

نگاهی به کسب و کار‌های گردشگری، ایجاد مشاغل درحوزه گردشگری در مناطق مختلف جهان و مقایسۀ آن با سایر مشاغل، تاثیر گردشگری بر تحول و پیشرفت جوامع میزبان و محلی را نسبت به سایر مشاغل بر همگان آشکار می‌سازد.

بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، در سال 2019 بیش از 17 درصد مشاغل جهان (حدود 370 میلیون نفر) به صورت مستقیم در بخش‌های مختلف گردشگری اشتغال داشتند و مبلغی بالغ بر 2000 میلیارد دلار عاید کشورها کرد.

در سال ۲۰۲۰ البته به خاطر شیوع کرونا ویروس و بیماری کووید ۱۹نزدیک به ۷۰ درصد از حجم مسافرت‌ها و درآمد شاغلین حوزۀ گردشگری کاسته شده است‌. با این حال انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۱ با کاهش بیماری کووید۱۹ رونق و پویایی به کسب و کارهای گردشگری بازگردد.

امروزه گردشگری یکی از محور‌های مهم و تاثیر گذار توسعه در مناطق مختلف جهان محسوب می شود و از اولویت‌های دولت‌ها برای رونق کسب و کار‌های پایدار و محور کلیدی اشتغال و کارآفرینی در جهت درآمد ارزی و رونق اقتصادی در مناطق مختلف و از جمله روستاهاست.

در کشور ما با ایجاد «وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی» به عنوان متولی امر گردشگری، توجه ویژه به توسعه فعالیت های گردشگری به ویژه در مناطق روستایی و ایجاد زیرساخت ها و تعیین اهداف و استراتژی های مشخص برای توسعه راهبردی گردشگری مورد انتظار است.

لازمه موفقیت در اهداف و چشم انداز مورد نظر، تبدیل منابع گردشگری به محصول و در کنار آن برنامه‌ریزی جامع و هدفمند برای معرفی توانمندی‌های گردشگری، بازاریابی وتعامل با سایر کشورها، به ویژه کشور‌های بازار هدف با اتکا به منابع درونی و به کارگیری منابع انسانی متخصص، متعهد، مسؤولیت پذیر و همراهی و مسؤولیت پذیری بخش خصوصی و نقش پذیری آنان در حوزه‌های متنوع گردشگری است.

توجه به توانمندی‌ها و جاذبه‌های متتوع و بی‌نظیر گردشگری مناطق روستایی با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و بهره‌گیری از دستاوردهای توسعۀ اینترنت، موجب بروز تغییرات چشم‌گیری در شیوه‌های سنتی سفر و گردشگری به این مناطق می‌شود.

لزوم دیجیتال‌سازی فرایندها به تحول در سبک تجارت و کسب و کار در زمینه گردشگری و به ویژه گردشگری مناطق روستایی می‌انجامد. به گونه‌ای که گردشگر را از عنصری منفعل، به کنشگری کلیدی در فرآیند گردشگری تبدیل می‌کند.

به کار‌گیری فناوری‌های نوین در پسا‌کرونا هزینه‌های سفر را به طرز قابل توجهی کاهش و کیفیت و بهره‌وری سفر را افزایش خواهد داد. سفر ارزان‌قیمت یکی از مطلوب‌ترین شیوه‌های سفر برای نسل جوان کنونی در هیاهوی شهرها، برای رسیدن به آرامش و سلامت جسم و روان در کنار مردمان جوامع محلی مناطق روستایی است.

امروزه کسب و کار‌های گردشگری با بهره مندی از این تکنولوژی توانایی شناسایی بهینه نیاز مخاطبان را دارند. موفق‌ترین کسب و کار‌های گردشگری، همواره کاربران خود در فضای مجازی رصد کرده و برای آنان اهمیت ویژه‌ای قائل اند.

از سوی دیگر دولت‌ها و قانون گذاران نقش بسزایی بر ایجاد زیرساخت ها و تسریع روند رشد تکنولوژی و نهادینه‌سازی آن در جوامع محلی و مناطق روستایی دارند.

سیاست گذاران به این مهم واقفند که قوانین و مقررات اعم از: بازدارنده و یا تسهیل گر، نقش تاثیر‌گذاری بر اشتغال و کارآفرینی گردشگری در همه مناطق با اولویت مناطق روستایی می‌تواند داشته باشد.

به لطف پیشرفت های تکنولوژیک، مقصد یا جاذبه گردشگری به ویژه در مناطق روستایی ناشناخته باقی نمی‌ماند. امروزه گردشگران قادرند در مدت زمانی بسیار کوتاه‌تر از گذشته، مرز‌ها را درنوردیده و از یک سوی کره زمین به آن سوی دیگر کره خاکی به لطف فنآ‌وری های نوین سفر کنند.

اهمیت فن آوری‌ در گردشگری، ارئه فرصت‌های خلاق؛ نوآوری، آماده سازی وتبدیل چالش‌ها وتهدیدات به فرصت‌ها در جهت رفع نیاز نسل کنونی بشر و نسل های آینده به واسطه بستر سازی وتوسعه متوازن و پایدار فعالیت‌های گردشگری می تواند، اشتغال و کارآفرینی در سایر مشاغل وابسته به گردشگری را نیز تسهیل کند.

ایجاد مشاغل جدید و نوظهور در بخش های متنوع گردشگری با تاکید بر مناطق روستایی را به دنبال خواهد داشت. مشاغلی که با کمترین سرمایه گذاری بیشترین اشتغال و درآمد را نصیب جوامع میزبان و محلی در مناطق روستایی و سایر مقصدهای گردشگری جهان می کند.

روز جهانی گردشگری فرصتی منحصر به فرد برای بالابردن آگاهی از مشارکت واقعی و بالقوه ذینفعان گردشگری بویژه ساکنین بومی و محلی مناطق روستایی در مشارکت و برنانه ریزی توسعه پایدار گردشگری را فراهم می آورد.

این روز و برپایی جشن روز جهانی گردشگری با شعار"گردشگری فرصتی برای توانمندی مناطق روستایی " با مدیریت و نظارت سازمان جهانی گردشگری امسال در شرایط خاص کرونایی به صورت مجازی و به میزبانی مشترک کشورهای شیلی،پاراگوئه و اروگوئه برگزار می شود.

متناسب با برپایی جشن روز جهانی گردشگری در همه کشور‌ها و به تبع آن در کشور ایران فرصتی را فراهم می‌آورد، تا متولیان و دست اندرکارن و ذی نفعان گردشگری به لزوم اهمیت و تاثیرگذاری آن در بخش‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی ، اقتصادی و زیست محیطی بیشتر آشنا شده و با اتکاء به ظرفیت‌ها وپتانسیل‌های متنوع و بی نظیر آن طی سال و برنامه‌های محوری با توجه به آسیب های کووید 19 بر صنعت گردشگری و حمایت و پشتیبانی از بخش های مختلف گردشگری در جهت اشتغال و کارافرینی پایدار در مناطق مختلف کشور، با تاکید بر توانمندسازی و معرفی جاذبه های متنوع و کمتر شناخته شده و همچنین معرفی مناطق ناشناخته روستایی بر اساس منابع درونی ومعرفی این جاذبه ها اقدام کنند.

سازمان جهانی گردشگری به کارگیری فناوری‌های نوین، خلاقیت و نوآوری را به عنوان بخشی از راه حل چالش‌ها و همراهی سایر بخش‌ها با بخش گردشگری پایدار و مسئولیت پذیر را در راستای خلق ثروت و اشتغال پایدار و بهره مندی مردمان جوامع میزبان و محلی در راستای فقر زدایی و رفع محرومیت برای بومیان مناطق مختلف جهان می‌داند و ضرورت دارد مورد توجه جدی دولت ها، سیاست گذاران، تصمیم گیران و برنامه ریزان حوزه گردشگری قرار گیرد.

توجه به نوآوری و خلاقیت در فعالیت‌های توسعه گردشگری فرصت‌هایی را برای بهبود بخشیدن به مشارکت، توانمندسازی جوامع میزبان و محلی ومدیریت منابع کارآمد در کنار سایر اهداف همانند؛ ایمنی وامنیت، بهداشت وکار آفرینی و حفاظت و صیانت از محیط طبیعی و فرهنگی را در دستور کار توسعه پایدار قرارخواهد داد.

امید است با برنامه ریزی جامع و هدف‌مند در حوزه گردشگری در راستای گردشگری و توسعه روستایی با مشارکت وهمراهی ساکنین جوامع میزبان و محلی و سایر بخش‌های دولتی و خصوصی،فعالیت‌های گردشگری در جهت پایداری گردشگری، کاهش آسیب های زیست محیطی و عبور از بیماری کوید۱۹ گردشگری بتواند منافع پایدار در راستای کارآفرینی و اشتغال مولد در همه بخش ها برای تمامی ذینفعان به ویژه ساکنین مناطق روستایی به همراه آورد.

-----------------------------------------------------

بیشتر بخوانید:

*ضرر ۱۲ هزار میلیارد تومانی به گردشگری/ ستاد کرونا اجازه نداد

*ضرر ۳۸ میلیارد یورویی ‌گردشگری آلمان بر اثر کرونا