عباس عبدی روزنامه نگار، در روزنامه اعتماد نوشت: اگر اتفاق جدیدی در کشور رخ ندهد به احتمال فراوان و در هفته‌ها و ماه‌های آینده مسأله واکسیناسیون به جدی‌ترین مسأله کشور تبدیل خواهد شد. این موضوع اثرات گسترده‌ای بر احساس مردم و نیز رفتار آنان خواهد گذاشت.

ابتدا بد نیست بدانیم که در حال خوردن چوب چه وضعیتی هستیم. چینی‌ها واکسن خود را در مناطق مختلف جهان تست کردند. در این منطقه نیز سه کشور ایران، ترکیه و امارات را برای تست انتخاب کردند. طبیعی است که برای ارزیابی اثرات واکسن‌ باید آنها را در مناطق گوناگون و برای انسان‌هایی با ژنوم‌های مختلف تست کرد. بر حسب اطلاع امارات و ترکیه این تست را انجام دادند و حتی شنیدم که رییس دبی شخصاً آن را آزمایش کرد، ولی ایران به علل تاسف‌اوری که نیازمند نوشتن یک مقاله یا یادداشت مستقل است از این کار استنکاف نمود و به طور طبیعی خود را از بهره‌مندی بعدی این واکسن حداقل در کوتاه‌مدت محروم کرده است.

در باره خرید واکسن‌های دیگر نیز مشکلات مربوط به تحریم و نقل و انتقالات پول بسیار جدی است، این ضعف حتی در خرید و واردات نیازهای متعارف دارویی نیز مشهود است و نمونه آن را در خرید واکسن آنفولانزا دیدیم که با چند ماه تأخیر و زمانی که چندان موثر نیست وارد کشور شده است.

اکنون هم اخبار اطمینان بخشی از خرید واکسن کرونا به گوش نمی‌رسد. آخرین اظهارات بالاترین مقام دارویی کشور در این باره چنین است: «پیش‌بینی می‌کنیم در صورت تایید واکسن‌ها و تامین ارز مورد نیاز، در دو ماه آینده بتوانیم یک محموله را وارد کنیم.» معمولا هنگامی که بدون قید و شرط وعده‌ای را می‌گویند نباید انتظار تحقق به موقع آن را داشت چه رسد به زمانی که دو قید هم اضافه می‌کنند.

به نظر می‌رسد که برای حل مسأله لازم است که یک کمیته عالی و با اختیارات کامل برای واکسیناسیون کوید-۱۹ تشکیل شود. اختیاراتی کامل در تمام زمینه‌های امور مالی و اجرایی، خرید و تهیه واکسن، نگهداری آن، تزریق و زمان‌بندی و بالاخره اینکه دریافت‌کنندگان چه کسانی باشند.

هنگامی که می‌گوییم دریافت‌کنندگان، باید همه چیز روشن و شفاف باشد. آیین‌نامه‌ای صریح با ضوابطی دقیق و با قابلیت اجرایی کامل و بدون استثنا تهیه شود. رعایت عدالت و بی‌طرفی کامل رکن اساسی این مرحله است. باید بانک اطلاعات از همه شهروندان و براساس کد ملی و حرفه آنها تهیه شود و مطابق آن اقدام گردد. هر گونه تخطی از ضوابط آن بی‌اعتمادی موجود را ریشه‌دارتر خواهد کرد.

همه اینها به شرطی است که واکسن به تعداد متناسب خریداری و دریافت شود، ولی در هر حال این ضوابط و بانک اطلاعات باید از اکنون تهیه و اعلام گردد و نمی‌توان منتظر بود تا بعد از خرید آن را تدوین کرد. اگر نتوانیم هم‌پای کشورهای دیگر در مسیر واکسینه کردن جامعه در برابر این بیماری گام برداریم، عوارض اجتماعی و اقتصادی زیادی را دچار خواهیم شد.

متأسفانه مسئولین کشور در حال دادن وعده تولید واکسن در داخل کشور برای اواخر بهار هستند، قصد رد این احتمال در موفقیت ایران را نداریم و خیلی هم خوشحال باید شویم که چنین اتفاقی رخ دهد، با این حال اگر واکسیناسیون در کشورهای همسایه آغاز شود، دیگر نمی‌توان وعده آخر بهار و تابستان را داد. تا آن زمان باید اقدامات ملموس در این زمینه انجام شود. بویژه اینکه کارآیی این واکسن‌ها از حیث مدت زمانی که مصونیت ایجاد می‌کنند، معلوم نیست و چه بسا باید سالانه و حتی با فاصله کمتری تزریق شود و نمی‌توان جامعه را منتظر آینده‌ای کرد که هیچ چیز آن معلوم و قطعی نیست.

به علل گوناگون در کارزار کرونا چنانچه شایسته است عمل نکرده‌ایم. ارزیابی علل و درس‌آموزی از آن مهم است. شاید بیش از هر چیز دیگر، جدی نگرفتن اولیه و نیز ناهماهنگی‌ها در سیاستگذاری و اجرا و پرداختن به مسایل حاشیه‌ای در این وضعیت موثر بود. از جمله امور بی ربط و حاشیه‌ای تبلیغ خجالت آور شبه علم بود. باید تأسف خورد که در میانه این جنگ بزرگ با کوید-۱۹، عده‌ای دنبال برجسته کردن طب ملی و اسلامی و چنین ایده‌های غیر علمی بودند و وقت خود و جامعه را در این راه تلف کردند.

اکنون نیز احتمال دارد که پرداختن به مسأله رفع تحریم‌ها موجب اشتغال ذهنی مقامات دولتی شود، اگر چه موضوع بسیار مهم است و باید پیگیر آن بود. ولی مسأله کرونا و ابعاد آن برای مردم حداقل در کوتاه مدت مهم‌تر است و نباید به فراموشی سپرده شود و واکسن کرونا مهم‌ترین مسأله‌ای است که در این زمینه در هفته‌ها و ماه‌های آینده با آن مواجه خواهیم بود.