روش های تشخیص برنج خوب فراوانند بنابراین برای تشخیص برنج ایرانی مرغوب، می توان گفت نداشتن خرده در برنج، یکدست بودن برنج، رنگ برنج، سفت و نرم بودن برنج، رگه داشتن و یا نداشتن برنج می توان اشاره کرد.

تشخیص برنج کار ساده ای نیست زیرا بافت برنج ها تقریبا یک شکل است. اما از لحاظ ظاهری برنج ها نباید دارای نیم دانه و شکستگی باشند. و دارای عطر و طعم خوبی هستند.

همان طور که می دانید تشخیص تخصصی برنج کار ساده ای نیست البته در میان انواع برنج این مشکل شامل برنج ایرانی می شود چون بافت برنج تقریبا به یک شکل بوده و نوع آن از نظر تجربی و پخت قابل امتحان است و گاهی خود افراد خبره، در تشخیص این محصول نیز دچار اشتباه می شوند.

با وجود این راه ها، بهترین و موثرترین راه تشخیص برنج خوب ایرانی پخت آن است که له شدن، کف کردن، آب کشیدن و نگاه تجربی به پخت برنج و شناختی قبلی از پخت برنج خوب می تواند کمک خوبی برای خرید برنج مرغوب کند.

اولین راه تشخیص برنج ایرانی عطر، رنگ و اندازه برنج است.

برنج خوب ایرانی عطر و طعم خوبی دارد که آن را از برنج های خارجی و همچنین برنج های پرمحصول و کم کیفیت ایرانی متمایز می کند. برنج هایی که نژادی پرمحصول دارند نسبت به برنج های خوب عطر و بوی کمتری دارند.

برای تشخیص مقداری برنج بین دو کف دست قرار بدهید و رها کردن آن، باید بوی مطبوع آن به مشام برسد.

البته برخی از سودجویان با تبدیل برنج های اصیل و خوش عطر به گرد برنج و ریختن مقداری از آن در هر کیسه، باعث به اشتباه افتادن شما می شوند. برای تشخیص این شگرد باید از تست طعم برنج استفاده کرد، یعنی چند دانه از آن را بردارید و برای خلاص شدن از شر گرد برنج به آن فوت کنید. سپس داخل دهان خود بگذارید. اگر طعم مطبوعی ندارد آن برنج، برنج خوبی نیست.

یکدست بودن برنج

دانه های یک برنج مرغوب به صورت کامل است و خرده و نیم دانه داخل آن وجود ندارد. اما تا 4 درصد در آن طبیعی است. هرچه دانه های برنج کامل تر باشند برنج شما با کیفیت تر است.

خشک بودن برنج

یک تست مهم برای تشخیص برنج خوب، خشک بودن آن است. برنج در ابتدای برداشت رطوبت بالایی دارد. این میزان از رطوبت برنج، هم کار پخت را مشکل می کند و هم نگهداری برنج را دشوار می کند و سبب می شود که در برابر حشرات آسیب پذیر باشند.

به همین دلیل کارخانه ها، با استفاده از دستگاه های خشک کن برنج تازه برداشت شده را خشک می کنند، تا رطوبت آن ها کمتر شود؛ زمان و میزان حرارت این دستگاه‌ خشک کن نقش مهمی در کیفیت برنج دارد. متاسفانه بعضی کارخانه ها برای سریعتر شدن عملیات خشک کردن، از دماهای بالاتر و زمان کمتری استفاده می کنند که کیفیت برنج را کاهش می دهد.

برای تشخیص برنجی که به خوبی خشک نشده باشد، به اندازه ی کافی سفت نشده و اصطلاحاً پوک است. برای تشخیص خشک بودن برنج آن را زیر دندان بگذارید و فشار دهید. برنج خوب و خشک شده نباید به راحتی بشکند و خرد شود. روش دیگر برای تشخیص خشک بودن برنج، پختن آن است. برنجی که خوب خشک شده است، در پختن و دم کشیدن، خوب قد می کشد یا به اصطلاح ری می کند. چرا که به دلیل خشک بودن، به راحتی از آب موجود در قابلمه را جذب می کند و قد می کشد. (به همین دلیل برای پخت برنج تازه، باید دقت بیشتری به خرج دهید)

ظاهر برنج

روی برنج نباید برش یا ترک های عرضی باشد. زیرا با قرار دادن برنج بین انگشت شست و اشاره خرد می شود. این اتفاق زمانی رخ می دهد که برنج بعد از خشک شدن و خارج شدن از کارخانه در معرض باد یا هوای سرد قرار می گیرد.

نیمه بلوری بودن

برنج خوب ایرانی رنگی نیمه شفاف یا به عبارتی دیگر نیمه بلوری دارد و حالت کدر بودن برنج های خارجی را ندارد.

برنج ایرانی عطر خوش بوی دارد و از نظر اندازه دانه برنج ایرانی از نمونه های پاکستانی و هندی کوتاه تر است ولی از نظر رنگ برنج های هندی و پاکستانی رنگ تیره و کدری دارند؛ اما برنج ایرانی رنگی سفید و شیری رنگ دارد.

روش های تشخیص برنج اصل:

• برنج ایرانی را خیس کنید اگر بعد از گذشت 4-5 روز کپک زد برنج تان ایرانی اصل است. اگر کپک نزند غیر اصل است.

• اگر بخواهید از اصل بودن برنج اطمینان حاصل کنید مقداری برنج را داخل شیشه ای بریزید و در آن را ببندید و در معرض نور خورشید قرار بدهید اگر برنج شما کپک زد برنج اصل است اما اگر هیچ واکنشی نشان نداد برنج شما تقلبی است.

• نور خورشید برای برنج طبیعی مضر است، سبب کپک زدن برنج اصل می شود.

• اگر برنج را روی آتش گرفتید برنج نامرغوب خارجی آتش می گیرد و دود می کند. اما برنج ایرانی برشته می شود.

• برنج را داخل مقداری آب بریزید. اگر برنج درون ظرف آب ته نشین شد برنج ایرانی است ولی اگر بر روی آب ماند برنج تقلبی است و قابل‌ مصرف نیست.

تشخیص برنج کهنه

برای تشخیص دادن برنج کهنه از تازه می توانید از عطر و بوی بیشتر برنج تازه متوجه شوید. در زمان فروش برنج کهنه قیمت بیشتری دارد. اگر برنج کهنه را توی دست خود بگیرید حسابی خشک است اما نم برنج تازه به خوبی مشخص است. معمولا بعد از پختن برنج تازه شل می شود و دانه های آن از هم باز می شوند و برنج شفته می شود.

کشت اول مقوی تر است یا کشت دوم؟

اگر معیارتان بوی و عطر است، برنج کشت دوم بخرید که عطر بیشتری نسبت به کشت اول دارد. کشت اول برنج در فروردین و برداشت آن در مرداد است. پس از کشت اول برخی از کشاورزان زمین را برای نشاء دوم و کشت بعدی آماده می کنند. کشت دوم در آبان و فصل پاییز انجام می شود. کشت دوم بیشتر از کشت اول طول می کشد و به اعتقاد بعضی به همین دلیل و نیز استفاده از باران پاییزی و آفتاب آن، برنج کشت دوم از سلامت و عطر و طعم بیشتری برخوردار است. البته این کشت کم است و قیمت برنجش هم بیشتر از کشت اول است.

چین اول معطرتر است یا دوم؟

بعضی از کشاورزان پس از برداشت اول و چیدن ساقه برنج، با آبیاری مجدد یا استفاده از آب باران (دیم)، از همان کشت اول محصول دومی را به دست می آورند که به آن چین دوم می گویند. بسته به نوع کاری که کشاورزان برای کاشت و برداشت این برنج می کنند کیفیت چین دوم متفاوت است.

در صورت دیمی بودن آن کیفیتش هم کمتر خواهد بود ولی با آبیاری و کوددهی مناسب، این برنج هم عطر و طعم خوبی پیدا می کند که البته به پای کشت دوم نمی رسد. به برنج چین دوم، در زبان های محلی، دونوج،‌ راتون و جگل می گویند.

منبع: بیتوته