بازگشت به پاییز سیاه کرونا

روزنامه همشهری نوشت: «کرونا قدرتمندتر از قبل وارد میدان شد. روز گذشته و در پانزدهمین روز از سال جدید، تعداد فوتی‌های کرونا با قرارگرفتن روی عدد ۱۶۱، رکورد جدیدی ثبت کرد. آخرین‌ بار سوم دی‌ماه بود که با ثبت ۱۵۳ مورد جدید، آمار فوتی‌ نزدیک به تعداد مرگ‌های روز گذشته اعلام شد؛ یعنی ۱۰۲ روز پیش. پس از آن از شانزدهم دی ماه، روند فوتی‌های روزانه کاهش پیدا کرد؛ به‌ طوری‌ که در بهمن ماه، هیچ روزی آمار فوتی‌ها سه‌رقمی نشد و در اسفندماه جز یازدهم و بیست‌وپنجم، میزان فوتی‌ها در تمام روزها، دورقمی بود.

این در حالی است که در ۱۵ روز گذشته شمار فوتی‌های کرونا، ۳روز پشت هم سه‌رقمی شد تا به روز گذشته که ۱۶۱ نفر بود، رسید. تعداد ابتلا هم در روز گذشته، ۱۱ هزار و ۶۸۰ نفر ثبت شد که بالاترین آمار در ۱۲۰ روز قبل است. حالا با ثبت جدیدترین آمارها، شروع رسمی پیک چهارم شیوع کرونا در کشور کلید خورد؛ هر چند که فرمانده ستاد مقابله با کرونای تهران می‌گوید در آستانه خیز چهارم کرونا قرار داریم و رئیس‌ کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید-۱۹ تأکید می‌کند که نمی‌توان ادعا کرد که وارد پیک جدید شده‌ایم اما معاون درمان ستاد مقابله با کرونای تهران، معتقد است که پیک چهارم در تهران شروع شده است.

آخرین خبرها هم از زبان معاون کل وزارت بهداشت اعلام شده که گفته، میزان بستری و فوت در تهران نسبت به ۲ هفته گذشته، ۵۰ تا ۷۰درصد افزایش پیدا کرده است. از آن طرف هم اعلام می‌شود که میزان بستری روزانه در تهران ۶۰۰ بیمار است و مراجعه‌های سرپایی در هر روز، به حدود ۴۷۰۰ نفر رسیده است. پیش‌بینی می‌شود که در هفته سوم و چهارم فروردین بحران شدیدی در تهران ایجاد خواهد شد.

نگاهی به آمارهای گذشته

سال جدید با فوت روزانه ۷۳ نفر آغاز شد و به فاصله ۱۰ روز شمار مرگ‌های روزانه به نزدیک یکصد نفر رسید و در پانزدهمین روز با جهشی غافلگیرکننده، به ۱۶۱ فوت در یک شبانه‌روز رسید. در همین ۱۵ روز، یک هزار و ۳۵۶ نفر جانشان را از دست دادند؛ هرچند که به‌ گفته متخصصان بخش‌های عفونی بیمارستان‌ها، این آمار مربوط به روزهای قبل از تعطیلات نوروز است و با گذشت یک تا ۲هفته دیگر، آمار فوتی‌های کرونا به عددهای بسیار بالاتری می‌رسد.

حتی به‌ گفته داوود پیام طبرسی، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری، پس از بازگشت مسافران، انتظار رسیدن آمار فوتی‌ها به بالای ۵۰۰ نفر را دارند. نگاهی به روند شیوع کرونا در یک دوره ۳۰ روزه از پانزدهم اسفند تا ۱۵ فروردین، حکایت از شیب صعودی ‌تعداد فوتی‌ها و مبتلایان روزانه دارد. ۱۵ اسفند، ۸۱ فوتی روزانه ثبت شد، در ۲۰ اسفند این آمار به ۶۱ نفر کاهش پیدا کرد، ۲۵اسفند، شمار فوتی‌ها دوباره سه‌رقمی شد و روی عدد ۱۰۰قرار گرفت و آخرین روز با روند نزولی به ۷۵فوتی در روز رسید. فروردین‌ماه اما روند کاملا متفاوت بود. اولش با ۷۳فوتی شروع شد، پنجمین روز به ۹۷رسید، دهم فروردین ۹۱فوتی ثبت شد و پانزدهم ۱۶۱نفر.

مقایسه شیوع کرونا در فروردین سال گذشته، یعنی پس از گذشت بیشتر از ۲‌ماه از شیوع کرونا در کشور نشان می‌دهد با وجود بالاتربودن آمار فوتی‌های روزانه، روند ابتلا از ابتدا تا پایان این ماه، نزولی بوده است؛ به‌ طوری‌ که در نخستین روز ۱۴۹نفر، پنجمین روز ۱۲۲نفر، دهمین روز ۱۲۳فوتی، پانزدهمین روز ۱۳۴نفر، بیستمین روز ۱۲۱نفر، بیست‌وپنجمین روز ۱۱۱نفر و سی‌امین روز ۷۳فوتی اعلام شد.

آمارها فعلا سه‌رقمی است

اوضاع بیمارستان‌ها خوب نیست. با شروع پیک جدید کرونا، بار دیگر بخش‌های کرونای بیمارستان‌ها وارد فاز دیگری شد. آن طور که از بیمارستان‌های تهران خبر می‌رسد، تخت‌های بستری در حال پرشدن است.

محمدرضا هاشمیان، متخصص عفونی بیمارستان مسیح دانشوری، به همشهری می‌گوید که بیماران بدحال‌تر شده‌اند و بستری آنها در بخش مراقبت‌های ویژه بیشتر شده و شروین شکوهی، رئیس بخش عفونی بیمارستان لقمان هم می‌گوید شرایط بستری بسیار بد است. شلوغی بیمارستان در شرایطی است که به‌ گفته علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای تهران، واکسیناسیون کادر درمان به ۳۰درصد هم نرسیده است. این در حالی است که ۵۴روز از آغاز واکسیناسیون این گروه می‌گذرد. زالی می‌گوید که باید ۷۵۰هزار نفر از کادر درمان علیه کرونا واکسینه شوند.

افزایش یکباره شمار فوتی‌های روزانه مسئولان را نگران کرده است؛ هر چند که پیش از این بالا رفتن موارد ابتلا و مرگ کرونا، پیش‌بینی شده و نسبت به آن هشدارهای فراوانی داده شده بود. ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت می‌گوید که تا اطلاع ثانوی مرگ‌های کرونا، سه‌رقمی خواهند ماند. بر اساس اعلام او این اتفاق پس از گذشت نزدیک به ۱۷هفته آرام رخ داده است. اما حالا روزانه به‌ طور متوسط ۳بستری به ازای هر ۱۰۰‌ هزار نفر ثبت می‌شود. این اتفاقات را ناشی از کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌دانند؛ چراکه رعایت دستورالعمل‌ها از ۸۳درصد به ۵۶درصد در اسفندماه رسیده بود و حالا روی عدد ‌۵۳ قرار گرفته است. به همه اینها باید نگرانی از ورود ویروس جهش‌یافته آفریقایی و برزیلی را هم اضافه کرد. این در حالی است که به‌ گفته حریرچی، ویروس انگلیسی در ۳۱ استان کشور شایع شده است.

احتمال بازگشت به وضعیت پاییز

با این که گمانه‌زنی‌های زیادی از آغاز پیک چهارم کرونا می‌شود اما حمید سوری، رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید-۱۹ می‌گوید که باید منتظر نتایج آمارها در هفته‌های آینده ماند تا درباره شروع پیک جدید اظهار نظر کرد. او به همشهری می‌گوید که آمار ابتلا قابل استناد نیست؛ چرا که آمارهای ابتلا را باید سه‌ برابر کرد تا به عدد واقعی رسید.

بنابراین تنها با مقایسه موارد ابتلا نمی‌توان به شیوع واقعی رسید. به‌ گفته سوری، بسیاری از بیماران رها شده‌اند و آمارها تنها به افرادی که به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند، محدود شده است، بنابراین با استناد به این آمار نمی‌توان گفت که ما دچار جهش شده‌ایم یا خیر: «بهترین شاخص برای بالارفتن میزان شیوع، بررسی آمار فوتی‌هاست. هرچند که در این بخش هم ممکن است اشتباهاتی رخ دهد اما مرگ به‌عنوان معتبرترین داده به شمار می‌رود که با مقایسه آن می‌توان شدت شیوع را بررسی کرد.»

با این که در ۳روز گذشته، آمار فوتی‌ها سه‌رقمی بوده است اما سوری می‌گوید که این میزان، هنوز نشان‌دهنده ورود به پیک چهارم نیست؛ چراکه برای رسیدن به چنین نتیجه‌ای باید ۲هفته اخیر را با ۲هفته قبل از آن مقایسه کرد. بنابراین نمی‌توان ادعا کرد که وارد پیک چهارم شده‌ایم؛ هرچند که پیش‌بینی می‌شود با توجه به تعطیلات و سفرهای نوروزی و همچنین سیاست‌های نادرست در کنترل شیوع، پیک چهارم تشدید شود: «ما هنوز اطلاعاتی نداریم که نشان دهد سهم سفرها در شیوع کرونا چقدر بوده است. از سوی دیگر، این انتظار وجود داشت که واریانت‌های جدیدی از کرونا وارد کشور شود و دامنه شیوع را گسترده‌تر کند. در حالی‌ که کانون‌های اصلی آلودگی به‌خوبی کنترل شد و سرعت انتشار آن طور که انتظار می‌رفت، بالا نبود.»

به‌ گفته این متخصص، هم‌اکنون نسبت مرگ‌ها به بستری‌ها بالا نیست. با این حال این احتمال وجود دارد که شرایط وخیم‌تر شود و حتی کشور به وضعیت پاییز پارسال برگردد، مسئولان نباید دست روی دست بگذارند تا تعداد مرگ‌ها بالا رود.»