عصر ایران؛ سجاد بهزادی- براي اولين بار رویترز گزارش داد "نتایج گزارش کمپین‌های مقابله با فقر نشان می دهد در حالی که کشورهای فقیر برای دسترسی به واکسن کرونا دست وپا مي زنند ، کشورهای ثروتمند یک میلیارد دُز واکسن کرونا بیشتر از نیاز خود انبار و ذخیره کرده‌اند."

اين امرنشان دهنده شكاف بزرگي است كه بار ديگر در حوزه اخلاق و سياست در جهان بروز كرده است. بسیاری معتقد هستند خسران این بی اخلاقی در رویکرد سیاسی قدرت های جهانی کمتر از فرو ریختن بمب اتم در جنگ جهانی نخواهد بود. بي اخلاقي سياسي در جنگ كرونا تا جايي پيش رفت كه اسرائيل به جمهوري چك پيشنهاد داد اگر سفارت خود را در بیت المقدس بازکند واکسن هدیه می گیرد وبعد از آن يورونيوز نوشت اسرائیل یک روز پس از تصمیم جمهوری چک به گشایش نمایندگی دیپلماتیک این کشور در بیت‌المقدس (اورشلیم/قدس) ۵ هزار دُز واکسن کروناي مدرنا به پراگ هدیه داده است.

رسوايي بي اخلاقي در سياست همين جا تمام نمي شود و بنظر مي رسد تا پايان جنگ كرونا با جوامع ، اتفاق هاي بيشتري از اين دست شاهد خواهيم بود و كشورهاي فقير جهان در ته صف واكسن كرونا معطل خواهند شد وقرباني خواهند داد.

رئیس سازمان تجارت جهانی از شرکت های دارویی تولیدکننده واکسن کرونا خواسته یا برای همه افراد جهان به اندازه کافی واکسن تولید کنند و یا فناوری تولید را در اختیار کشورهای فقیر بگذارند وکشورهای فقیر را در ته صف واکسن کرونا معطل نگه ندارند. او مي گويد "من بسیار نگران هستم...نوعی نابرابری که در دسترسی به واکسن می‌بینیم واقعاً قابل قبول نیست، شما نمی توانید شرایطی داشته باشید که در آن ۱۰ کشور ۷۰٪ از دُزهای واکسن را در جهان در اختیار داشته باشند و کشورهای باشند که حتی یک دُز نگرفته باشند."

نسبت اخلاق با سیاست، مسئله اي جديد و يا چالش امروز و ديروز نيست. برخي آن را محصول آرای ماکیاولی مي دانند و برخي آن را نوعی بدفهمی و يا سوءاستفاده از آراء وي توصيف مي كنند. اينكه آيا ماكياولي در آرا خود سیاست را از قید اخلاق رها کرد ويا اينكه كلا اين روایت نگاهي تقليل گرايانه به آراء او است محل بحث ما در اين يادداشت نيست.

از زمان اين فيلسوف سياسي تا كنون بيش از ۵۰۰ سال مي گذرد. دولت هاي رفاه كه در جوامع ليبراليسم، سوسياليسم و محافظه كاري عامل برابری اجتماعی، حقوق اجتماعی بالا و مزایای فراگیر و همگانی براي بشريت بوده اند و حتی واکسن کرونا نیز با تلاش دانشمندان آنها تهیه و تولید شده است، چرا در جنگ با كرونا روي ديگر چهره خود را نشان داده اند؟

آنتوني گيدنز در كتاب خود بنام ساختار جوامع پيشرفته مي نويسد "جوامع سرمایه‌داری و نیز جوامع مبتنی بر سوسیالیسم دولتی با همه موفقيت هايي كه داشته‌اند همچنان به بهره‌کشی خود از بخش هاي ضعيف تر جامعه ادامه مي دهند."

امروز جنگ با كرونا و نابرابري هاي پيش آمده نمونه اي روشن از اين سخن گيدنز است. كشور ايران اگر چه بنا به ذخاير و منابع در اختيار گفته مي شود كشور ضعيف و فقيري نيست اما امروز بر اساس آمارها ركوردار جهاني فوتي هاي كرونايي است و در رتبه پنجم قرار دارد. ما چون نتوانسته ايم با جهان ارتباط موثري داشته باشيم در اين جا مورد همان بهره كشي ونابرابري قدرت هاي بزرگي قرار گرفته ايم كه گيدنز به آنها اشاره داشته است.

به عنوان مثال سخنگوي دولت به تازگي گفته است "آمریکا از یک شرکت سازنده واکسن کرونا تعهد گرفته مواد اولیه به ایران ندهد." اگر چه ربيعي استناد روشني براي اين سخن خود ارائه نداد اما در جنگ واكسيناسيون كرونا در جوامع؛ تلاش های انسان ستیزانه اي از سوي قدرت هاي جهاني در حال انجام است كه مانع از دستیابی به موقع ديگر كشورها به واكسن شده است و عدم دسترسی میلیاردها نفر به دُز نخست واکسن کرونا درحالی‌که تمام شهروندان برخی کشورها واکسینه شده‌اند، يك شكست براي سياست جهاني است.

كشور ايران از درون نيز دچار ناهمگوني سياسي زيادي است و اين موضوع نيز عامل ديگري براي عقب ماندن از دريافت واكسن كرونا شده است. برخي اعتقاد دارند سلامتي مردم توسط مخالفان اين دولت به گروگان گرفته شده است و برخی جریان های سياسي اجازه نمي دهند واردات واكسن به كشور مسير عادي خود را طي كند. اين افراد مي خواهند تا جابجايي قدرت؛ سلامت و حتي معيشت مردم در همين وضعيت فعلي ادامه پيدا كند.

وزير امور خارجه يكبار گفته بود "بعضی دوستان می روند و به امریکا «گرا» می دهند که با ما بهتر می توانید کار کنید. من کسی را متهم نمی کنم، ولی می دانم و خبرش را بهم می دهند که گفته اند اینها در قدرت نمی مانند و قدرت اینها چند روزه است."

اكنون در تازه ترين تحقيقات علمي گروهی از دانشمندان دانشگاه امپريال كالج لندن، نتيجه گيري شده است "بدون انجام اقدامات پرهزینه برای جلوگیری از شیوع کرونا، سیستم‌های درمانی همه کشورهای جهان همچنان تحت فشارهای مضاعف قرار خواهند گرفت و اگر دولت‌ها در مقابله با کرونا دست روی دست بگذارند، به احتمال قوی اپیدمی کووید ۱۹ نزدیک به ۷ میلیارد نفر را آلوده می‌کند و ۴۰ میلیون نفر دیگر را به کام مرگ می‌کشاند". بدون شک جمعیت قابل توجهی از این مردن ها سهم کشورهای توسعه نیافته است و فقیر است و گرنه آن طور که رویترز گزارش داده است جایی مانند اسرائیل در حالی که بالاترین نسبت تزریق واکسن در جهان را دارد و تاکنون ۸۱ درصد از جمعیت حدود ۹ میلیون نفری اسرائیل حداقل یک دُز واکسن را دریافت کرده اند؛ به تازگی قرارداد خرید میلیون ها دُز واکسن کرونا با فایزر را دوباره امضاء کرده است.

جامعه جهاني در سياست توليد و توزيع واكسن، وارث يك بي اخلاقي و نابرابري تازه ای شده و بسیاری از جوامع را به دام انداخته است. اگر سيستم در ايران مي خواهد بیشتر در دام اين مرگ و میرها گرفتار نشود مي بايست سياست روشني براي تهیه، تولید و واكسينه کردن جامعه داشته باشد.