زیباکلام: علوم سیاسی در ایران عقب مانده است

فردا: دکتر صادق زیبا کلام استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران، معتقد است وضعیت علوم سیاسی در ایران وضعیت رضایت بخشی نیست و اساسا نظریه پردازی در علوم انسانی ما تعطیل است.

زیبا کلام در گفت و گویی درباره وضعیت علوم سیاسی در کشور گفت: در انقلاب فرهنگي، اعتقاد بر اين امر بود كه بنياد علوم سياسي «غربي» است و از آنجا كه ما انقلاب اسلامي سامان داده‌ايم، نبايد علوم سياسي غرب محور در دانشگاه‌هاي ما تدريس شود و بايد علوم سياسي اسلامي تدريس شود.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران افزود: اين باور، باوري قوي بود و در آن موقع خود من هم با تمام وجود اعتقاد داشتم كه مقوله‌اي به نام علوم سياسي اسلامي وجود دارد و بايد سرفصل‌هاي آن را از حوزه علميه اخذ كنيم. ولي گذشت زمان حداقل به من ثابت كرد كه چيزي به نام علوم سياسي غربي يا علوم سياسي مسيحي و يهودي و ماركسيستي و «علوم سياسي اسلامي» نمي‌تواند وجود داشته باشد؛ علوم سياسي، علوم سياسي است، همچنان كه «فيزيك» فيزيك است.

زیبا کلام که خود صاحب تالیفات متعددی است، با بیان اینکه«علوم سياسي در ايران فوق‌العاده عقب مانده است» ادامه داد: معتقدم علم، ‌در ايران بنا به دلايل تاريخي عقب مانده است؛ علم به معناي شعب معرفتي مشخص.«علم» در معناي دقيق ساينس در ايران عقب مانده است.

وی گفت: به‌ رغم تمام دسته گل‌هايي كه ما براي خود مي‌فرستيم، «علم» در ايران نمي‌تواند فراتر از بنيادها و حد‌و حدودهاي ديگر جامعه ايران باشد؛ يعني حد علم در ايران با حد اقتصاد و توليد و حد مسائل ايران همخواني دارد. اين امر را شما در عقب‌ماندگي توليدات صنعتي ايران هم مي‌بينيد اما براي تحليل وضعيت علوم‌سياسي بايد به سراغ علوم‌انساني عام برويم. البته من معتقدم نمي‌شود جامعه‌اي در طب و پزشكي و مهندسي پيش رفته باشد اما در حوزه علوم انساني عقب مانده باشد.

زیبا کلام در پاسخ به این سوال که یعني نظريه‌پردازي در علوم‌انساني ما تعطيل است؟ تاکید کرد: از اين بالاتر، ما نه تنها در اين 70-60 سال كه دانشگاه داشته‌ايم، نتوانسته‌ايم نظريه‌پردازي داشته باشيم، بلكه حتي در مورد تحولات جامعه خودمان هم حرفي ارائه نكرده‌ايم. ببينيد، در اين كشور اتفاقي افتاد به نام انقلاب اسلامي. اين انقلاب در حبشه يا گينه بيسائو كه رخ نداده در همين ايران حادث شده است. شما جست‌وجو كنيد كه جامعه‌شناسان ما و اساتيد علوم سياسي چند اثر قابل قبول در اين باب نوشته‌اند. من در دانشگاه تهران، انقلاب اسلامي را تدريس مي‌كنم و شرمنده شما هستم كه مي‌گويم، منابعي كه من به دانشجويان معرفي مي‌كنم، آثار متفكران خارجي‌اي است كه ما آنها را ترجمه كرده‌ايم. آثاري از آبراهاميان و نيكي‌كدي و... .