واکسن کرونا بزنیم یا نزنیم؟

دبیر کمیته ملی اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت درباره چرایی لزوم تزریق واکسن کرونا در شرایط پاندمی توضیح داد و گفت: مردم به نظام سلامت اعتماد کنند و اگر واکسنی در اختیارشان قرار می‌گیرد، آن هم در شرایطی که واقعا واکسن در دنیا کم است و کشور با بسیج تمام امکاناتش تلاش می‌کند که واکسن را وارد کند، حتما از این فرصت استفاده کرده و خود را ایمن کنند.

 

 

دکتر احسان شمسی‌ کوشکی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره هراس برخی افراد از تزریق واکسن کرونا و امتناع از تزریق آن، گفت: مساله اساسی درباره واکسن این است که نظام توزیع واکسن در کشور، تحت اِشراف سازمان غذا و دارو به عنوان نهاد مسئول است. بنابراین اسناد و مستندات مرتبط با ایمنی و اثربخشی‌ هر واکسن قبل از اینکه در جریان و مسیر توزیع عمومی قرار گیرد، از سوی سازمان غذا و دارو و نهادهای مرتبط بررسی شده و سپس از سوی کمیسیونی که مسئول این کار است، اجازه ورودش به سیستم دارویی کشور داده می‌شود. در این مراحل مساله ایمنی و اثربخشی این واکسن‌ها کاملا بررسی می‌شود.

وی افزود: در هر حال قطعا و با فاصله، منفعت تزریق این واکسن‌ها برای افراد بیش از ضررش است. در عین حال باید توجه کرد که موضوع عوارض دارویی یا واکسن، یک موضوع جدید نیست، بلکه این مساله درباره بسیاری از داروها و واکسن‌ها از قبل هم وجود داشته است، اما از آنجایی که در آن زمان واکسیناسیون جمعی انجام می‌شده، نگرانی عمومی و اطلاع‌رسانی عمومی مانند شرایط پاندمی کووید-۱۹ نبوده و حساسیت اجتماعی نسبت به آن‌ها وجود نداشته، این مساله خیلی مورد توجه قرار نمی‌گرفته، اما اکنون به آن توجه شده است.

 

شمسی‌کوشکی تاکید کرد: بنابراین منطقی‌ترین کار برای همه افراد این است که به محض اینکه واکسن در دسترس‌شان قرار گرفت، آن را تزریق کنند. ریسک ناشی از تزریق واکسن که از آن صحبت می‌شود، ریسک بسیار پایینی است و مانند ریسکی است که افراد در زندگی روزمره با آن مواجهند. به هر حال رانندگی معمولی هم در یک جاده ریسک دارد، اما اینطور نیست که افراد بگویند از آنجایی که رانندگی ریسک دارد، ما سفر نمی‌رویم. بنابراین از نظر سازمان‌های تاییدکننده که اجازه توزیع عمومی این واکسن‌ها را در کشور می‌دهند، ریسک تزریق واکسن کرونا، ریسک حداقلی و قابل قبول است و بر همین اساس اجازه دادند که این واکسن وارد سیستم دارویی کشور شود.

دبیر کمیته اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت با بیان اینکه نکته مهم نحوه گفت‌وگو درباره این ریسک‌ها است، گفت: گاهی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها به نحوی درباره این ریسک‌ها صحبت شده که افراد نگران شدند. البته مردم هم حق دارند نگران شوند، اما این اطمینان را می‌دهم که عاقلانه‌ترین کار این است که مردم به توصیه‌های کارشناسان امور سلامت که این موارد را با دقت زیادی بررسی کرده و بعد اجازه تزریق واکسن را می‌دهند، گوش داده و زمانی که واکسن در دسترس‌شان قرار گرفت، آن را تزریق کنند. باید توجه کرد که تنها راه پایان این پاندمی و نجات جان بسیاری از انسان‌ها تزریق واکسن است. گرچه که ممکن است که این واکسن ریسک هم داشته باشد، اما این ریسک بسیار بسیار کم است تا حدی که قابل چشم‌پوشی است.  

شمسی‌کوشکی درباره امتناع از تزریق واکسن کرونا در سایر کشورها نیز گفت: هنوز نمی‌توان در این باره نظر قطعی داد، بلکه ابتدا باید واکسیناسیون کشورها تکمیل شود تا ببینیم که چه درصدی در چه جمعیتی واکسن را دریافت کرده‌اند. البته بحث امتناع یا ترس از واکسیناسیون در بسیاری از کشورها از قبل وجود داشته است. خوشبختانه تاکنون در ایران خیلی با این پدیده مواجه نبودیم، اما در سال‌های اخیر به دلیل برخی تبلیغات سوء و رویکردهای غیر علمی و بعضا شبه‌علمی در زمینه واکسیناسیون، آن هم بدون اینکه مستند علمی دقیقی در دسترس باشد، برخی افراد مردم را از واکسیناسیون ترساندند و در دوره کووید-۱۹ هم این موضوع تشدید شده است. بنابراین این موضوع یک پدیده جهانی است و یکی از نکات مثبت ما این بوده که در ایران کمتر با این پدیده جهانی مواجه بودیم. بر همین اساس هم در ایران موفق شدیم بیماری‌هایی مانند فلج اطفال را ریشه‌کن کنیم. در حال حاضر می‌بینیم که ابتلا به بیماری فلج اطفال در بین ایرانیان اتفاق نمی‌افتد که به دلیل اجرای برنامه‌های واکسیناسیون است. این در حالی است که در دوره‌ای در کشور فلج اطفال بیماری مهمی به شمار می‌رفت.

 

وی ادامه داد: بنابراین وظیفه عمومی است که به مردم اطلاع‌رسانی کرده و به آنها اطمینان دهیم که ریسک واکسیناسیون بسیار پایین است. به هر حال یک داروی معمولی هم در تعداد معدودی از افراد ممکن است منجر به بروز واکنش‌هایی، حتی واکنش‌های خطرناک شود. حال این مساله در واکسن مقداری بارزتر خودش را نشان می‌دهد. زیرا واکسن به تعداد بسیار زیادی از افراد تزریق می‌شود و این عدد خود به خود خودش را نشان می‌دهد. از این جهت عوارض واکسن مقداری ظاهر ترسناک‌تری پیدا می‌کند، اما در واقع وقتی محاسبات را دقیق انجام می‌دهیم و با جزئیات درباره آن‌ها بحث می‌کنیم، متوجه می‌شویم که ریسک آنقدر که احساس می‌شود، بزرگ نیست.

شمسی‌کوشکی تاکید کرد: همه واکسن‌های کرونایی که در ایران ثبت شده‌اند، در کشورهای زیادی استفاده و تزریق شده‌اند. در عین حال اینکه در برخی کشورها برخی افراد واکسن را تزریق نمی‌کنند، شاید به این دلیل است که ممکن است گردش ویروس در برخی کشورهای کوچک آنقدر کم باشد که حتی یک نفر هم به دلیل کرونا فوت نکند. بنابراین موازنه سود و زیان تزریق یک واکسن به میزان خطر زمینه‌ای هم بستگی دارد. به عنوان مثال وقتی در کشورمان شاهدیم که روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر به دلیل ابتلا به کرونا جان‌شان را از دست می‌دهند، این موضوع بیانگر گردش وسیع ویروس در جامعه بوده و نشان می‌دهد که قطعا و قطعا ریسک تزریق واکسن بسیار بسیار کمتر از ریسک ابتلا و فوت ناشی از کرونا برای مردم ایران است، به خصوص در گروه‌های پرخطر.

 

وی ادامه داد: به عنوان مثال در بحث واکسن آسترازنکا ریسک این واکسن برای گروه‌های با سن بالاتر بسیار کمتر از ریسک این واکسن برای افراد جوان است، اما باید توجه کرد که ریسک تزریق آن برای افراد جوان هم قابل چشم‌پوشی و بسیار کم است. مجددا تاکید می‌کنم که ممکن است همه واکسن‌ها و همه داروها درصدی عوارض جانبی داشته باشند و این را وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو بررسی می‌کند. قطعا به واکسن‌ها و داروهایی که عوارض بالایی دارند و کشور را دچار مشکل می‌کنند، به هیچ عنوان مجوز داده نمی‌شود.

 

شمسی‌کوشکی گفت: پیشنهاد من این است که مردم به نظام سلامت و وزارت بهداشت اعتماد کنند و اگر واکسنی در اختیارشان قرار می‌گیرد، آن هم در شرایطی که واقعا واکسن در دنیا کم است و کشور با بسیج تمام امکاناتش تلاش می‌کند که واکسن را وارد کشور کند، حتما از این فرصت استفاده کرده و خود را ایمن کنند و تحت تاثیر تبلیغات غیر علمی و شبه‌علمی درباره واکسن قرار نگیرند.