اگرچه رژيم‌هاي غذايي يويويي جواب به درمان را سخت‌تر مي‌كند، ولي اين فقط به بهانه كاهش سوخت‌و‌ساز يا متابوليسم نيست و به نظر مي‌آيد عوامل روحي و رواني ناشي از عدم وجود انگيزه براي رژيم غذايي مجدد در اين زمينه نقش اساسي‌تري را ايفا نمايد.

جام جم آنلاين: خيلي از افراد چاق تاكيد مي‌كنند بدن آنها پس از سال‌ها نسبت به رژيم غذايي مقاوم شده است. مطالعات گذشته نشان مي‌دهد رژيم‌هاي يويويي كه با كاهش و افزايش متناوب وزن همراه است سوخت و ساز بدن را كاهش مي‌دهد، همين نكته را دليل مقاومت بدن در برابر كاهش وزن پس از رژيم‌هاي متمادي مي‌دانند. حال چرا رژيم‌هاي مكرر باعث كاهش سوخت و ساز مي‌شوند؟

تحقيقات نشان داده است، اگر شما وزن كم كرده و مجددا آن وزن كاهش يافته بازگردد، از ميزان بافت ماهيچه‌اي شما كاسته شده و در مقابل بر تجمع چربي در بدن افزوده مي‌شود.

هنگام گرفتن رژيم غذايي زماني كه شما وزن كم مي‌كنيد، هم بافت ماهيچه‌اي و هم چربي را از دست مي‌دهيد، ولي آنچه مسلم است آن‌كه هنگامي‌كه وزن كم شده بر مي‌گردد، بيشتر بافت چربي است كه اضافه مي‌شود.

چربي از نظر متابوليكي، كمتر از بافت ماهيچه‌اي فعال است و بنابراين كاهش وزن‌هاي پياپي و متعاقب آن افزايش وزن، باعث مي‌شود ميزان متابوليسم پايه يا سوخت‌و‌ساز كاهش يافته كه در نتيجه كاهش وزن نيز در دفعات بعد دشوارتر مي‌شود.

با اين وجود، مطالعات نشان مي‌دهد اگر شما از رژيم گيرندگاني كه در رژيم‌هاي چند روزه و معجزه‌آسا شركت مي‌نمايند، نباشيد، اين تغيير در بافت ماهيچه زياد نيست و ميزان متابوليسم كاهش يافته نيز زياد نخواهد بود. در بررسي علمي‌ كه در مركز تغذيه باليني دانشگاه كمبريج انجام شد، نشان داده شد ميزان متابوليسم افراد بعد از چندين‌بار رژيم گرفتن، به طورقابل توجهي كاهش نيافته است.

علاوه بر اين، توجه به اين نكته حائز اهميت است كه كاهش وزن شما، چه يك بار رژيم گرفته باشيد چه رژيم‌هاي مكرر داشته باشيد، به دليل كاهش بافت بدن و بويژه بافت عضلاني، ميزان متابوليسم پايه را به طور طبيعي كاهش مي‌دهد لذا براي پايدار ماندن كاهش وزن، افزايش فعاليت بدني و افزايش انرژي سوخت‌و‌ساز از اين طريق ضروري است، چرا كه فعاليت بدني علاوه بر تقويت بافت عضلاني، كاهش متابوليسم پايه را جبران مي‌كند.

نكته عملي: اگرچه در صورت افزايش وزن مجدد پس از رژيم غذايي، اين وزن برگشته بيشتر چربي خواهد بود و بدن در برابر كاهش وزن مجدد مقاوم مي‌شود، اما با برنامه ورزشي منظم، شما مي‌توانيد بخشي از وزن برگشتي خود را به ماهيچه تبديل نماييد كه اين باعث افزايش سوخت‌و‌ساز و كاهش مقاومت در برابر رژيم غذايي مي‌گردد. علاوه بر اين ورزش در صورت توام بودن با رژيم غذايي از افزايش وزن مجدد جلوگيري مي‌نمايد.

دكتر حميدرضا فرشچي
متخصص تغذيه