در باره مفهوم داخلی برجام/ عباس عبدی

رابطه برجام و دولت روحانی از هم اکنون نیز قطع شده است. ترکیب گروهی که عهده‌دار رسیدگی به مذاکرات است، به صورت قاطع به نفع اصول‌گرایان است، پس تأیید و رد یا شکست و موفقیت آن به عهده دولت و جناح متبوع آن است. توپ برجام در زمین دولت آینده و مجلس و بطور کلی اصول‌گرایان است.

عباس عبدی در روزنامه اعتماد نوشت: تصمیم دارم که حتی‌المقدور هر از گاهی، یادداشتی را خطاب به آقای رییسی و اژه‌ای بنویسم. هدف از این یادداشت‌ها طرح مسائلی است که به گمانم ممکن است ناخواسته توجه چندانی به آنها نشود. در این یادداشت خطاب به آقای رییسی به اهمیت موضوع برجام اشاره می‌کنم.

واقعیت این است که انتخابات تمام شد و مسأله برجام حل نگردید. هر چند گفته می‌شود که دست‌اندرکاران سیاسی مخالف دولت علاقه‌ای نداشتند که برجام پیش از ۲۸ خرداد حل شود، ولی اکنون که انتخابات تمام شده است دو باره مسأله به شکل دیگری مطرح است.

از یک سو عده‌ای علاقه ندارند که این کار پیش از ۱۲ مرداد و در دولت جدید انجام شود و از سوی دیگر عده‌ای هم هستند که اساساً خواهان خارج شدن از برجام هستند و عجیب اینکه توضیح نمی‌دهد اگر این خط‌مشی را رهبری تأیید می‌کند و با آن موافقند پس چرا تا کنون اجرایی نشده است و اگر موافق نیستند، چرا این گروه همچنان بر تحقق این سیاست زیان بار تأکید دارند؟

رابطه برجام و دولت روحانی از هم اکنون نیز قطع شده است. ترکیب گروهی که عهده‌دار رسیدگی به مذاکرات است، به صورت قاطع به نفع اصول‌گرایان است، پس تأیید و رد یا شکست و موفقیت آن به عهده دولت و جناح متبوع آن است. توپ برجام در زمین دولت آینده و مجلس و بطور کلی اصول‌گرایان است.

به علاوه بر اساس پیام‌های صریح آمریکایی‌ها نیز روشن است که تداوم این وضع را نمی‌پذیرند. طبیعی است که باید در مرداد ماه یا حداکثر شهریور مسأله نهایی و اجرایی شود. با توجه با این نکات چند مسأله مهم را باید جهت اطلاع آقای رییسی متذکر شد.

۱- درست است که برجام و گفتگوهای آن در حوزه سیاسی ـ امنیتی می‌گنجد، و مدیران این حوزه باید عهده‌دار گفتگوهای آن شوند، ولی این فقط ظاهر ماجرا است. بخش اصلی برجام اثرات اقتصادی آن است. از این رو بهتر است که نظرات افرادی که قرار است عهده‌دار مسئولیت‌های اقتصادی دولت شما می‌شوند نیز در این زمینه لحاظ شود. وزیر اقتصاد، رییس بانک مرکزی، رییس سازمان برنامه و وزیر نفت و صنعت و وزیر راه و وزیر نیرو، همگی بیش‌ترین تأثیر را از بود و نبود برجام خواهند دید.

اتفاقاً وزرای سیاسی و سیاست خارجی کمترین اثرپذیری را از برجام و رد یا به نتیجه رسیدن آن خواهند داشت. فرض کنید یک نفر وزیر اقتصاد یا صنعت شما باشد، او چگونه می‌تواند با یا بی‌وجود برجام به صورت یکسان عمل کند و این متغیر را از برنامه خود حذف کند؟ پیشنهاد مشخص این است که افرادی را که برای وزارتخانه‌های مزبور در نظر دارید، حتماً در این مذاکرات شرکت دهید.

۲- مهم‌تر از وزرا، شخص خودتان هستید. شما پیش از هر مسأله دیگر باید در باره برجام موضع روشنی داشته باشید. موافق یا مخالف بودن مسأله بعدی است. به نتیجه رسیدن یا شکست خوردن آن موضوع دسترسی به حداقل ۵۰ میلیارد دلار از درآمدهای کشور در همین امسال است.

موضوع کرونا نیز به شدت تحت تأثیر آن است (گذشته از بی‌کفایتی‌های وزیر بهداشت که جداگانه باید تحلیل شود). اتفاقاً امسال به دلیل خشکسالی با کمبود مواد خوراکی مواجه هستیم که باید به این منابع مالی دسترسی داشته باشید، بنابراین خیلی صریح باید اعلام موضع نمایید و پیام روشنی را برای داخل کشور و جهان ارسال کنید تا مردم حساب برنامه‌های خود را داشته باشند. انجام حتی بخشی از قول‌های شما و نه حتی همه انها، منوط به احیای برجام است.

۳- نکته دیگری که در باره برجام باید گفته شود، ابعاد فرهنگی و اجتماعی آن است. فرض کنیم به هر دلیلی معجزه شد و توانستید منابع ارزی لازم برای تأمین نیازهای ضروری کشور را بدون حل برجام فراهم کنید، در این صورت گمان نکنید که می‌توان برجام را دور زد و بی‌خیال اجرای آن شد. زیرا تحقق برجام بیش از هر چیز پیام مهمی برای فعالان اقتصادی و جوانان و کارآفرینان دارد که اوضاع آینده به وفق مراد است و می‌توان کار کرد.

در مقابل منتفی شدن برجام موجب می‌شود که امید همگان نسبت به بهبود شرایط و عبور از مشکلات فعلی از میان برود. به نظر بنده این اثر برجام حتی از اثرات اقتصادی آن مهم‌تر است.

اینها به معنای آن نیست که هر چه از طرف آمریکایی گفته شد پذیرفته شود، ولی باید توجه داشت که در هر حال دولت آینده و آقای رییسی و جریان اصول‌گرایی در یک دو راهی سرنوشت‌ساز قرار دارند. دیگر نمی‌توان مثل گذشته غیر مسئولانه شعار داد. بهتر و ضروری است که تصمیم خود را تحت فشار جریان غیر مسئول در میان اصول‌گرایان نگیرید، آنان همان قدر که در دوران روحانی و پیش از آن در زمان اصلاحات غیرمسئولانه نظر می‌دادند، اکنون هم در همان مسیر گام برمی‌دارند.

در یک کلام اداره بدون مشکل کشور بدون حل برجام خیالی بیش نیست. اجازه ندهید که بسیاری از مردم نسبت به حل مسائل جامعه ناامید شوند.