دانشگاه آزاد قم در حریم تپه‌ هفت‌هزارساله

در قم تاریخ و هویت کمتر مورد توجه قرار گرفته است، به طوری که اجرای بلوار انتظار و پل زیرگذر در جوار جمکران بخش زیادی از این محوطه را از میان برد، در حالی که می‌شد این پروژه‌ها به خوبی جانمایی شود تا لطمه‌ای به آثار باستانی وارد نکند.

محدوده تملک دانشگاه آزاد قم با گمانه‌زنی‌های جدید در محوطه تاریخی "قلی‌درویش" تعیین شد.

به گزارش ایسنا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، سیامک سرلک، مدیر پایگاه محور تاریخی و فرهنگی قم (قلی درویش) گفت: در اواخر سال ۱۳۹۹، به دنبال درخواست دانشگاه آزاد اسلامی قم برای دریافت استعلام از اداره کل میراث‌فرهنگی این استان، به منظور توسعه فضای گردشگری در بخشی از اراضی تحت تملک آن مرکز، واقع در ضلع غربی حریم محوطه قلی‌درویش، این پایگاه وارد عمل شد.

او با بیان این‌که دانشگاه آزاد قم در دهه‌های گذشته در این محدوده ساخت و سازهایی به منظور اسکان و فراهم کردن امکانات اقامتی استادان انجام داده بود، افزود: با وجود این‌که این محدوده خارج از عرصه محوطه قلی‌درویش قرار داشت و مشمول ضوابط عرصه محوطه نمی‌شد، به دلایلی لزوم انجام گمانه‌زنی در محدوده استعلام دانشگاه مطرح شد.

سرلک در ادامه دلیل اصلی انجام این پروژه را وجود یک بنای مقبره‌ای موسوم و منسوب به امام‌زاده جعفر غریب که به اواخر دوره قاجاریه تعلق دارد، ذکر کرد و گفت: اداره کل میراث‌فرهنگی قم در دهه ۷۰ به منظور ثبت بنا در فهرست آثار ملی اقدام به مرمت بنا کرد و طرح تعیین عرصه و حریم آن را در سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۸ اجرا کرد.

او افزود: این طرح توسط یکی از همکاران مهندس معمار و بدون انجام گمانه‌زنی اجرا شد و طی آن، تمام زمین‌های پیرامون بنای مقبره‌ای، از جمله عرصه محوطه‌ باستانی قلی‌درویش که در آن سال‌ها ناشناخته بود، با درایت و هوشیاری همکار مهندس معمار به عنوان عرصه و حریم بنای امام‌زاده به ثبت رسید.

مدیر پایگاه محور تاریخی و فرهنگی قم (قلی‌درویش) بیان کرد: با این توضیح مشخص شد که محور اصلی تعیین عرصه و حریم در این مرحله، بنای موسوم به امام‌زاده است.

سرلک گفت: در سال ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱ که محوطه قلی‌درویش رسما شناخته و معرفی شد، دوباره طرح تعیین عرصه محوطه با روش گمانه‌زنی باستان‌شناختی و این بار به محوریت محوطه به مرحله اجرا درآمد. نتیجه این‌که در وضعیت فعلی بین دور اول تعیین عرصه این محدوده به محوریت بنای موسوم به امام‌زاده و دور دوم تعیین عرصه به محوریت محوطه قلی‌درویش، تفاوت‌هایی ایجاد شد که هم در محدوده عرصه و هم در گستره حریم وجود دارد.

او اظهار کرد: با اتکا به دور دوم تعیین عرصه و حریم محوطه بر اساس نتایج گمانه‌زنی، محدوده تملک دانشگاه آزاد قم، خارج از عرصه محوطه واقع شده، اما تابع ضوابط حریم محوطه است.

سرلک افزود: این وضعیت موجب شد تا گمانه‌زنی برای حصول اطمینان قطعی و تدقیق خطوط عرصه و حریم ضلع غربی محوطه قلی‌درویش، در محدوده مورد استعلام دانشگاه آزاد زیر نظر و با نظارت مدیر پایگاه محور تاریخی و فرهنگی قم (قلی‌درویش) و به سرپرستی هادی رفیعی، از کارشناسان پروژه کاوش‌های محوطه قلی‌درویش انجام شود.

سیامک سرلک پیش‌تر، مستند به اکتشافات باستانی در محوطه قلی‌درویش قم، پیشینه تمدن حاکم در این محوطه را هفت‌هزار سال تخمین زده بود.

او همچنین گفته بود: در قم تاریخ و هویت کمتر مورد توجه قرار گرفته است، به طوری که اجرای بلوار انتظار و پل زیرگذر در جوار جمکران بخش زیادی از این محوطه را از میان برد، در حالی که می‌شد این پروژه‌ها به خوبی جانمایی شود تا لطمه‌ای به آثار باستانی وارد نکند.