سایه خطری بزرگ بر سر هنرمندان افغانستان (+فیلم)

عصر ایران ؛ کاوه معین‌فر - ساعتی قبل صحرا کریمی فیلم ساز زن افغانستانی و رئیس افغان فیلم ویدئویی از خود در صفحه اینستاگرامش به اشتراک گذاشت که خبر از ورود طالبان به کابل را می دهد و خود او را در حال بازگشت از دفتر افغان فیلم به سوی خانه اش نشان می‌دهد.

این ویدئو 9 دقیقه‌ای یک فیلم کوتاه از وضعیت افغانستان است از موقعیتی که طالبان به شهر وارد شده است و کسی چون کریمی هراسان رهسپار خانه است و عده ای بی خیال و بی توجه از او می پرسند چه شده؟ در یک جایی یکی می‌گوید افغان فیلم را بگیرید و به کریمی طعنه می‌زند که چرا فرار می کنی؟ کریمی هم جوابش را می دهد که اگر می خواستم فرار کنم که الان اینجا نبودم. در بخشی دیگر یک نفردیگر به کریمی می گوید چه شده؟ کریمی می گوید طالبان اومده و طرف در جواب می‌خندد، صحرا کریمی می پرسد چرا می خندی؟ طرف جواب می هد به حال ما چه فرقی می کند طالبان باشد یا اینها ...

صدای نفسها و دویدن صحرا کریمی انگار صدای نگرانی و ترس تمام زنان این کشور است، بسیار تکان دهنده است.

در سال‌های 2001 و 2002 مدت زیادی در کابل بودم و درگیر ساخت و تولید چند فیلم سینمایی و کوتاه، آن موقع تازه آمریکایی‌ها کابل را از دست طالبان آزاد کرده بودند و با چشمان خود دیدیم که کامیون کامیون تلویزیون و ماهواره به کابل می رسید و در طرفه العینی فروخته می شد چون دیگر داشتن تلویزیون و نگاه کردن به آن مانند زمان طالبان ممنوع نبود. چه امیدها و شادی‌هایی در چشمانشان بود.

در آن زمان برای همکاری در فیلم دنبال بازیگر بودیم وقتی کسانی را پیدا می کردیم و از آنها می خواستیم که آیا حاضر به همکاری با ما هستند جوابها جالب توجه بود یک 20 درصدی می گفتند خیر وقتی دلیل را جویا می شدیم می گفتند شما فیلمتان را می سازید و می روید و ما می مانیم با طالبان! ما می گفتیم طالبان که دیگر نیست و آمریکا آمده و دولت جدید تشکیل شده و ... آنها با بی اعتمادی به اوضاع و لبخندی تلخ بر لب جواب می دادند: طالبان برمی گردد! من آن موقع به نظرم این نظر کاملا بی ربط بود ولی بعد از 20 سال آنچه آنها گفتند به تحقق پیوست.

از چند روز پیش که این پیشروی سریع طالبان را می بینم همه ذهنم درگیر هنرمندان و اهالی فرهنگ، ادب و هنر افغانستان است که نکند خدای نکرده با برگشتن طالبان بلایی سرشان بیاید. خصوصا کسی چون صحرا کریمی که فیلمساز است و رئیس افغان فیلم، وجود او از هر نظر با تمام معیارهایی که از طالبان سراغ داریم در تضاد است.

واقعیت این است که مردم افغانستان خسته است؛ خسته از دولت بی ثبات دوگانه اشرف غنی و عبدالله عبدالله که هیچ وقت و هیچ گاه به یک حکومت مرکزی تبدیل نشدند و فقط در رقابت و چشم هم چشمی با هم بودند، از سوگند ریاست جمهوری گرفته تا تقسیم وزیر های کابینه بین دو طرف، اقتصاد و ... و البته اختلاس و فساد و ...مردم افغانستان از بی تدبیری و نبود یک حاکمیت مشخص به ستوه آمده است، شاید طالبان را جایگزین بهتری می داند که تکلیفشان با آنها مشخص است نه دولتی مانند حاکمیت دو قطبی فعلی که هم دولت است و هم دولت نیست؟

مردم افغانستان دیگر مانند سابق نیست که پشت فرماندهانی چون اسماعیل خان یا ژنرال دوستم برود و با دشمنش بجنگد چون در بیست سال اخیر دیدند همین فرماندهان جهادی چه ثروتها و چه کاخها و کوشک‌هایی برای خود ساختند و چه سرمایه گذاری‌های شخصی در دوبی و ترکیه و ... کردند. مردم با خود می گویند من بجنگم و کشته شوم که فرزندان شما در آمریکا و .. خوشگذرانی کنند و خانواده من بدبخت و بی سرپرست شوند؟

از طرف دیگر گویا کارتل‌های جهانی مواد مخدر هیچ وقت راضی نخواهند شد که در این کشور صلح و آرامش برقرار شود و یک دولت مرکزی مقتدر حاکم باشد چون بنابر قوانین جهانی تولید تریاک باخطر مواجه می‌شود. باید همیشه در این منطقه نا آرامی باشد تا تریاک و هروئین جهان هم تامین گردد! این قضیه در مورد کلمبیا هم به عنوان تولید کننده اصلی کوکائین در جهان صدق می‌کند آنجا هم همیشه جنگ بین دولت مرکزی و گروه های شورشی و ... وجود دارد.

یک اتفاق دیگر هم این است گویا طالبان فعلی با رویکرد صلح طلبانه و آرامش خواه به میدان آمده اند و از آن خشونت ها و ارتجاع گری اواخر دهه 90 میلادی خبری نیست و این نرمش هم  سقوط دولت را تسریع کرده است.

امیدوارم که هیچ اتفاقی برای هنرمندان و اهالی رسانه و هنر افغانستان رخ ندهد علی الخصوص صحرا کریمی، فیلمسازان و هنرمندان زن افغانستان. واقعا جز این امید چه کاری از دستمان ساخته است؟!

امیدوارم سازمان ملل و نهادهای گسترش و حمایت از صلح ، هنرمندان و فیلمسازان ایران و تمام جهان این مهم را مورد توجه قرار دهند که خطر انتقام و یا کشتن هنرمندان، فعالین رسانه‌ای و شخصیت های هنری افغانستان بسیار جدی است و از طالبان درخواست کنند که امنیت و سلامت آنها را حفظ کند.

این هنرمندان به دلیل شناخته بودن چهره‌شان می توانند حتی از طرف افرادی غیر از طالبان نیز در خطر باشند، افرادی که به هر دلیل دنبال انتقام یا ماجراجویی هستند. باز هم درخواست می کنم از اصناف و تشکل‌های فرهنگی وهنری نسبت به امنیت این قشر بی پناه اقدامی انجام دهند.

توضیح:

صحرا کریمی کارگردان زن فیلم داستانی و نویسنده افغانستانی است. در تهران به دنیا آمده است و  تحصیلات دوران ابتدایی و متوسطه را در ایران سپری کرد. وی در زمینه بازیگری نخستین نقش خود را در فیلم دختران خورشید به کارگردانی مریم شهریار در سال ۲۰۰۰ میلادی ایفا کرد. او از دانشگاه هنر و فیلم جمهوری اسلواکی دکترای کارگردانی فیلم داستانی دارد و 2 سال قبل بر اساس انتخابات به عنوان رئیس افغان فیلم انتخاب شد.

فیلم "حوا مریم عایشه" او در سال 1398 در جشنواره ونیز حضور داشت و به عنوان نماینده کشور افغانستان به آکادمی اسکار معرفی شد. در زمان مدیریتش در افغان فیلم سعی داشت تحولات زیادی را در سینمای افغانستان رقم بزند من جمله در زمینه تولید فیلم‌های مستند و کوتاه و همچنین برگزاری جشنواره های مختلف سینمایی.

بیشتر بخوانید:

فیلم کوتاه «بچه‌ها» از ارمنستان جایزه گرفت

تجمع شهروندان افغانستانی مقیم تهران در اعتراض به طالبان(عکس)

وضعیت کابل در آستانه انتقال قدرت به طالبان (فیلم)

فرار اشرف غنی از افغانستان/ ورود طالبان به کاخ ریاست جمهوری / دولت موقت در کار نیست

ورود طالبان به کابل/ کل افغانستان در سیطره طالبان

تماشاخانه

تبحر شگفت انگیز روباه قرمز در طبیعتی سخت / جدال بر سر یک ماهی (فیلم)

بحران آب در شمال شرقی سوریه: اتهامات سنگین علیه ترکیه / بی‌برقی و بی‌آبی برای یک میلیون سوری (فیلم)

فیلم های دیگر