بسیاری از کارکنان شرکتهای بزرگ چین به صورت بیرحمانه و با تمرکز بر فرهنگ کاری موسوم به 6-9-9 کار میکنند. 996 به معنای کار از 9 صبح تا 9 شب در 6 روز هفته است.
بی بی سی درگزارشی به فرهنگ کاری "996" چین پرداخته و از اقدام جدید و متفاوت مقامات چینی در مقابله با این سبک خشن کاری میگوید.
به گزارش عصرایران، "جک ما" میلیاردر چینی و صاحب غول فناورانه "علی بابا" در این کشور میگوید: فرهنگ کاری 6-9-9 یا همان کار 9 صبح تا 9 شب در 6 روز هفته یک "نعمت" است.
اما اینک مقامات چین تذکر شدیدی به شرکتها دادهاند که چنین برنامهریزی مجازات گونه کاری در واقع غیر قانونی است.
در بیانیه مشترکی که پنجشنبه گذشته منتشر شد، دادگاه عالی و وزارت کار چین جزئیات 10 تصمیم دادگاه مربوط به اختلافات کار را شرح دادند که بسیاری از موارد آن مربوط به کارکنانی است که مجبور به کار اضافی در شرکتهای خود هستند.
این پروندهها شامل سناریوهای مختلفی در طیف گستردهای از سازمانها مانند فناوری، رسانه و ساخت و ساز میشود.
بسیاری از جوانان چین از کار زیاد و دستمزدهای کم خود ناراضیاند/ عکس: GETTY IMAGES
تنها مورد مشترک این پروندههادر روزها و ماههای گذشته "ضرر کارفرمایان" بوده است.
در اطلاعیه مشترک وزارت کار و دادگاه عالی چین آمده است: "از نظر قانونی کارکنان حق درخواست جبران خسارتِ زمان استراحت یا تعطیلات خود را دارند". "رعایت ساعات کار ملی و قانونی وظیفه کارفرمایان است".
این بیانیه میافزاید و تاکید میکند که دستورالعملهای بیشتری برای حل اختلافات کار در آینده تدوین میشود.
آیا چین واضحترین هشدارهایش را برای تغییر مسیر شهروندان بسیار زحمتکش خود ارسال میکند و به همواری این مسیر کمک خواهد کرد؟
نقطه اوج در فرهنگ کاری چین
براساس قوانین کار چین، ساعات استانداردِ کار روزانه، 8 ساعت در و حداکثر ساعات کار هفتگی 44 ساعت برآورد شده است. کار فراتر از این میزان "اضافه کار" محسوب شده و مستلزم پرداخت حقوقِ اضافی و بیشتر است.
اما تا کنون این قانون به خوبی اجرا نشده است.
در بسیاری از بزرگترین شرکتهای این کشور- به ویژه در بخش پر رونق تکنولوژی- کارکنان اغلب اوقات بیشتر کار میکنند و در بسیاری از مواقع به ازای کار اضافه، مزد نمیگیرند.
بسیاری از کارکنان چینی در سالهای گذشته به خاطرحجم زیاد کار و برنامه کاری بیرحمانه خود شکایت کردهاند. در این میان نیز برخی تلاش کردهاند با این روند مقابله کنند.
در سال 2019 گروهی از برنامه نویسان کمپینی را در چارچوب ساختار اشتراک گذاری کد "گیتهاب" راه انداختند و اطلاعات استارتآپهایی که از کارکنان خود بیش از حد کار میکشیدند را به صورت کد باز در لیست سیاه قرار دادند.
با این وجود در این سالها فرهنگ طاقتفرسا 996 ادامه یافت و دولت رویکرد عدم دخالت در این باره را پیشه کرد.
از طرفی همین اخلاق کاری اعتبار بسیاری از شرکتهای چینی و محرک موفقیت این کمپانیها شناخته میشود که برخی از آنها به طرز باور نکردنیای در عرصه جهانی برجسته شدهاند.
"ریچارد لیو" رئیس پلتفرم تجارت الکترونیک "JD.com" مانند "جک ما" موسس غول خرده فروشی آنلاین "علی بابا" در گذشته از فرهنگ 996 دفاع و از "کم کاران" به شدت انتقاد کردهاند.
کارشناسان به بی بی سی میگویند خشم عمومی از فرهنگ کاری 996 به حدی است که مقامات دیگر نمیتوانند چشم خود را به روی این مسئله ببندند.
دکتر "جنی چان" از دانشگاه پلی تکنیک هنگکنگ میگوید: فرهنگ کاری اینک به نقطه عطف رسیده است و مسئولان "پس از مرگ چند کارگر بسیار برجسته" احساس فوریت برای رسیدگی موضوع کار بیش از حد را پیدا کردهاند.
در اوایل سال جاری دو کارمند در کمپانی تجارت الکترونیکی "پیندودو" به فاصله چند هفته جان باختند. یک کارگر جوان پس از ساعتها کار در راه خانه و به خاطر ساعات زیاد کاری بیهوش شد و یکی از آنها به خاطر فشار کاری خودکشی کرد.
در ماه ژانویه (دی) یک راننده تحویل غذا پس از ادعای اینکه حدود 770 دلار حقوق اضافه کار به او پرداخت نشده خود را آتش زد. این اتفاق درست یک ماه پس از مرگ یک کارگر شرکت ارسال غذای آنلاین "اله. می" (Ele.me) در حین انجام کار رخ داد.
هنوز مشخص نیست که آیا این موارد به صورت مستقیم با کار بیش از حد مرتبط است یا خیر؛ اما این اتفاقات باعث شده تا کاربران خشمگین در مورد فرهنگ 996 و "جنبههای تاریک" کار در برخی از معتبرترین شرکتهای این کشور بحث کنند.
بسیاری از کارکنان بخش ارسال و حمل و نقل چین میگویند بسیار بیشتر از حقوق دریافتی خود کار می کنند/ عکس: GETTY IMAGES
یک مامور ارسال غذای شرکت "Meituan" . این کمپانی یکی از بزرگترین شرکتهای تحویل غذا در چین است.
موضوعات مختلفی در مورد فرهنگ کاری در شبکههای اجتماعی چین بازنشر میشود . بسیاری از کارکنان در این کشور میگویند که بیش از 300 ساعت در ماه کار میکنند که بسیار فراتر از مرزهای قانونی ساعات کاری است.
برای بسیاری از کارکنان چین که در روزهای پس از همه گیری بیشتر کار کردهاند، مسئله کار اضافی غیر قابل تحمل شده است.
یکی از کاربران در پلت فرم میکروبلاگینگ ویبو نوشت: "من خیلی خستهام. حتی نمیتوانم به یاد آورم که آخرین بار چه زمانی روز را دیده ام. با این حال فقط شرکتهای بزرگ ثروتمندتر میشوند. کجای این عادلانه است؟"
این واکنشهای شدید چندان باب میل و ذائقه "پکن" که شدیدا برای ثبات اجتماعی خود تلاش میکند، نیست. اما این مسئله با توجه به تعداد زیاد افراد شاغل در اقتصاد دیجیتال مهم است.
دکتر "سونگ ژائولی" از دانشگاه ملی سنگاپور میگوید: "کمپانیهای فناورانه میلیونها کارمند استخدام میکنند و بسیاری از آنها احتمالا به همان صورت 996 کار میکنند، چه کارمند تحصیل کرده در بخش کار اینترنتی و چه کارگری ساده در بخش حمل و نقل.
با افزایش نارضایتی در میان کارگران، برخی اقدام به بسیج جمعی میکنند. براساس گزارش سازمان غیر دولتی "بولتن کارگران چین" – واقع در هنگ کنگ" بین سالهای 2016 تا 2021 بیش از 131 مورد از اعتراضِ کارگران بخش ارسال و انتقال به ثبت رسیده است.
"چان" از دانشگاه پلی تکنیک هنگکنگ میگوید: دولت نمیتواند بنشیند و اجازه دهد این وضعیت به حالت انفجار برسد. آنها خواهان صلح داخلی هستند.
به گفته کارشناسان حرکت به سمت حفاظت بهتر از ماهیت کار نیز با تغییر نگرش بسیاری از جوانان چینی صورت می گیرد.
برخلاف بسیاری از والدین کنونی چینی که معتقدند کار سخت نتیجه بخش است، حس نارضایتی بین جوانانِ خسته از کار و پاداشهای کم افزایش یافته است.
برخی از جوانان چینی بسیار سرخوردهاند به سمت جنبش "تانگ پینگ" گرایش پیدا کردهاند. معنای لغتی "تانگ پینگ" دراز کشیدن است. این جنبش در ماههای اخیر مورد توجه بیشتر قرار گرفته و به این نگرش میپردازد که مردم نباید بیش از حد کار کنند و در عوض به دستاوردهای قابل دستیابی اکتفا کنند.
"سانگ" از دانشگاه ملی سنگاپور میگوید" جوانان امکانات و مدلهای دیگر از زندگی را دیده اند و شیوههای منعطفتری از زندگی را ترجیح می دهند".
بسیاری از جوانات چینی میخواهند از رقابت چینی خارج شوند/ عکس: GETTY IMAGES
این سبک زندگی مقامات چین را نگران میکند زیرا آنها در سالهای آتی با کاهش نیروی کار مواجه خواهند شد. سرشماری ماه می (خرداد) که هر ده سال یکبار انجام میشود، حکایت از کندترین رشد جمعیت این کشور در چند دهه گذشته داشت.
"چان" از دانشگاه پلی تکنیک هنگکنگ گفت: این مسئله نگران کننده است زیرا دولت برای حفظ اقتصاد خود به این کارگران نیاز دارد.
وی افزود: "به همین دلیل چین تلاش میکند تا یک سیستم اشتغال ایجاد کند که برای کارگران جوان انسانیتر به نظر برسد. سیستمی که برای کارگران جذاب باشد. چین برای رقابتی بودن به آنها نیاز دارد".
واکنشها در رسانههای اجتماعی چین نسبت به اقدام و بیانیه هفته گذشته دولت بسیار محتاطانه بود و بسیاری از کارکنان میپرسند که آیا زندگی کاریشان بهبود مییابد یا خیر؟
اما کارشناسان بیش از بقیه خوش بین هستند.
بسیاری از آنها میگویند در حالیکه چین به سرکوب برخی از شرکتها خود برای مهار نفوذ (شرکتها) ادامه میدهد،شرکتها جرآت عبور از خطوط (قوانین) را ندارند.
چان گفت: پروندههای دادگاه به عنوان نمونه در یک پیام روشن در برابر کارفرمایان قرار گرفته است و آن پیام این است که "اگر با کارمندان خود خوب رفتار نکنید، ضرر خواهید کرد".
و به نظر میرسد روند شروع این کار آغاز شده است.
شنبه گذشته شرکت سازنده تلفنهای هوشمند "ویو" گفت تمرین "هفتههای بزرگ/ کوچک" خود را کنار میگذارد و کارمندانش به ترتیب سیستم 5 تا 6 روز کاری را هفته را اجرایی میکنند.
این شرکت در یک پست آنلاین خود نوشت: از این پس، ما آخر هفته های کاملی خواهیم داشت و بیایید در جهت ایجاد محیطی شاد و مترقی برای کارکنان خود تلاش کنیم".
قانون جدید دولت چین می تواند به کارگران برای کشاندن روسا به دادگاه جسارت بیشتری بدهد.
"آنجلا ژانگ" استاد حقوق دانشگاه هنگ کنگ میگوید: "انتظار دارم کارگران بیشتری پس از بدرفتاری با خودشان از قوانین کار برای احیای حقوق خود استفاده کنند".
به دنبال دستورالعملهای دیوان عالی چین نیز انتظار میرود دادگاههای بدوی چین نیز بیشتر از قبل حامی مواضع کارگران در اختلافات کاری باشند".