در حضور نوجوانان از "خودکشی" صحبت نکنید

عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور با بیان اینکه به دلیل هیجانی بودن نوجوانان امکان خودکشی در آنها بیشتر است اما این به آن معنا نیست که خودکشی در نوجوانی شیوع بیشتری دارد، گفت: خودکشی می‌تواند پدیده‌ای بسیار مسری در بین نوجوانان باشد. بعضا نوجوانان با شنیدن اخبار خودکشی برای تخلیه هیجانت و حتی خودنمایی و بی آنکه نسبت به خودکشی و عواقب آن آگاه باشند دست به اینکار می‌زنند، از این رو توصیه می‌شود در حضور نوجوانان درباره خودکشی صحبت نشود.

 

دکتر آسیه اناری در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه نوجوانان به آینده فکر نمی‌کنند و به دلیل غلبه هیجانات ممکن است بعضا به خودکشی روی آورند، در آستانه روز جهانی پیشگیری از خودکشی، اظهار کرد: شنیدن اخبار خودکشی و صحبت درباره آن می‌تواند میل و کنجکاوی نوجوانان به خودکش را به ویژه در اوایل و اواسط نوجوانی یعنی ۱۲ تا ۱۶ سالگی افزایش دهد، از این رو توصیه می‌شود در حضور نوجوانان از اقدامات و تجربیات خودکشی دیگران به هیچ وجه صحبت نشود.

 

این روانشناس تصریح کرد: بعضا نوجوانان حتی نمی‌دانند خودکشی چیست و به این دلیل که منطق در دوران نوجوانی کمتر جای دارد امکان خودکشی در دوران نوجوانی نیز بیشتر است به طوری که ممکن است نوجوان با یک دعوای ساده به خودکشی فکر کند.

 

وی با بیان اینکه به طور کلی اقدام به خودکشی پیش از ۴۰ سالگی شیوع بیشتری دارد، درباره علل خودکشی در نوجوانان ادامه داد: یکی از دلایل خودکشی در نوجوانان به اختلالات خلقی نظیر اضطراب و افسردگی معطوف می‌شود که نیاز است در این مواقع حتما خانواده‌ها از مشورت روانپزشکان استفاده کنند. از سوی دیگر به دلیل اینکه نوجوان بسیار تحت تاثیر محیط است، شرایط محیطی نیز می‌تواند بر اقدام به خودکشی موثر باشد. در چنین مواقعی نوجوانان به دلایل احساسی بودن، از روی هیجان تصمیم می‌گیرند که به خود آسیب بزنند. در این مواقع ضروری است والدین از دعواهای بد، تحقیر و سرزنش نوجوان دست برداشته و مراقب تغییرات خلق و خویی و رفتاری نوجوان باشند.

 

این روانشناس بالینی کودک و نوجوان با تاکید بر اینکه خانواده‌ها در ایام نوجوانی باید حتی بسیار بیشتر از دوران نوزادی مراقب غیر مستقیم فرزندان خود باشند، تصریح کرد که والدین باید مراقب نشانه‌های افسردگی در نوجوانی باشند چراکه اقدام به خودکشی به دلیل اختلال افسردگی در نوجوانی بسیار زیاد است.

این روانشناس کودک و نوجوان تمایل رفتن از خانه و به زبان آوردن آن از سوی نوجوان، پرخاشگری، عدم علاقه به درس، عدم علاقه ارتباط با خانواده، خوابیدن بسیار زیاد، استفاده بسیار زیاد از فضای مجازی را از جمله نشانه‌های افسردگی در نوجوانی دانست و افزود: نوجوان افسرده فردی نیست که با دوستانش بیرون نمی‌رود و دائما در خانه هست و نمی‌خندد بلکه نوجوان افسرده فردی است که پرخاشگری زیاد و تاکید بر انجام یک کار بسیار زیاد دارد. والدین باید بدانند نشانه های افسردگی در نوجوانی با بزرگسالی متفاوت است و باید نسبت به این نشانه حساس باشند.

به گفته اناری والدین باید مراقب اتفاقات روحی روانی نوجوان نظیر شکست های عاطفی و دعواهای بد خانوادگی، دعوا با دوستان، مسخره شدن، از دستس دادن دوست صمیمی به دلایل مختلف نظیر مهاجرت، سرخوردگی زیاد پس از عدم موفقیت در دروس تحصیلی و سرزنش بسیار زیاد خانواده و... باشند و اگر متوجه تغییرات روحی و روانی در فرزندان شدند باید نسبت به این علائم حساسیت نشان دهند تا مانع از اقدامات هیجانی نظیر خودکشی در نوجوان شوند.

 

به گفته این عضو هیئت رییسه انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، شنیدن و برجسته شدن اخبار خودکشی احتمال خودکشی در نوجوانان را بالا می‌برد چراکه نوجوانها رفتار دیگران به ویژه نوجوانان دیگر را تقلید کرده و بی آنکه بدانند این اقدام چه آسیبی به آنها و خانواده‌ها می‌زند دست به خودکشی می‌زنند.  

اناری با بیان اینکه بعضا نوجوانها بدون دانستن مفهوم مرگ اقدام به خودکشی می‌کنند، خاطر نشان کرد: در دوران نوجوانی بعضا ممکن است شاهد موجی از خودکشی بدون علت باشیم که دلیل آن به احساسی و هیجانی بودن نوجوانها و تقلید رفتار از دیگران باز می‌گردد. نوجوانها هیجانی فکر می‌کنند و قسمت منطقی مغزشان هنوز رشد نکرده و با مغز ابتدایی که سرشار از هیجان است تصمیم می‌گیرند. نوجوانها قدرت پیش بینی اندکی دارند و متوجه این نیستند که خودکشی چه آسیبی به آنها می‌زند و حتی بعضا نمی‌دانند اقدام به خودکشی منجر به مدگ آنها می‌شود.

 

این عضو کمیته تخصصی روانشناسی بالینی کودک و نوجوان سازمان نظام روانشناسی به والدین توصیه کرد: والدین باید نسبت به نشانه های افسردگی در نوجوانان حساس باشند و نسبت به دارو درمانی گارد نگیرند و مقابله نکنند. در برخی مواقع دارو درمانی بسیار ضروری است. دارو درمانی می‌تواند در مقطعی کمک کننده باشد. اگر نوجوانی نشانه‌های افسردگی را دارد حتما باید تحت درمان روانشناس و روانپزشک قرار گیرد.

 

به گفته وی، والدین نباید دائما نوجوانی را که از خودکشی صحبت کرده نصیحت کنند بلکه باید به صورت غیر مستقیم بر رفتار او نظارت داشته باشند.

 

این عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور یادآور شد: نوجوانی که حتی به شوخی از خودکشی صحبت می‌کند نباید در محیطی تنها گذاشته شود و والدین باید مراقب وسایل نزدیک دست او باشند. این نوجوان حتما باید به روانپزشک مراجعه و روان درمانی را آغاز کند. روان درمانی در این شرایط حدود یک سال طول می‌کشد و با یک جلسه مراجعه به روانپزشک نمی‌توان توقع داشت همه مسایل خوب شود.

این روانشناس کودک و نوجوان با تاکید بر اینکه نباید نوجوان دارای سابقه اقدام به خودکشی را تحقیر، سرزنش و یا درباره اقدام پیشین او در حضور دیگران صحبت و این اقدام را به او یادآوری کرد، افزود: اگر دوستان نوجوان دست به خودکشی زده‌اند باید خیلی مواظب نوجوان باشیم چراکه بسیار احتمال دارد بخاطر جلب توجه یا احساسی شدن او نیز اقدام به خودکشی کند. والدین باید مراقب تغییرات خلقی ناگهانی در بچه ها و ابزارهایی که بچه ها می‌خرند باشند. قرص ها را در دسترس فرزندان خود قرار ندهند، اگر از نوجوان رفتار پر خطری دیدند از روانپزشک کودک و نوجوان و روانشناس کودک و نوجوان کمک بگیرند و از دارو درمانی نترسند. متاسفانه  دارو درمانی در بین خانواده‌ها تابویی محسوب می‌شود و فرهنگ استفاده از دارو در بسیاری از خانواده ها پایین است، به طوری که بعضی والدین حتی اجازه مصرف دارو با تجویز پزشک برای پچه‌های با ریسک بالا را هم نمی‌دهند.