10 تصویر مرموز فضایی که در سال 2021 کشف و ثبت شده اند!

عصر ایران – تلسکوپ فضایی هابل در فاصله بیش از 480 کیلومتری از سیاره زمین در مدار خود گردش می کند و ده ها میلیون سال نوری از بسیاری از اجرام بین ستاره ای که مطالعه می کند، فاصله دارد. در واقع، تلسکوپ فضایی هابل دورکاری را به سطح جدیدی ارتقا داده است.

در شرایطی که همه‌گیری بیماری کرونا یک سال دیگر را روی سطح سیاره زمین پشت سر گذاشته است، اکتشافات فضایی عجیب و شگفت انگیز در آسمان همچنان ادامه دارد و ستاره‌شناسان با ساهچاله های غول آسا، ابرساختارهای مغناطیسی نامرئی و گنجینه ای کیهانی از سیارات فرازمینی آشنا شده اند.

در ادامه 10 مورد از شگفت انگیزترین و مرموزترین ساختارهای فضایی کشف شده در سال 2021 ارائه شده اند تا به نوعی یادآوری برای این نکته باشد که هرچه از سیاره زمین دورتر می شویم، عالم غریب‌تر و غریب‌تر می شود.

پک من ستاره‌خوار در آسمان جنوبی

پک من در واقع بقایای گازی یک ابرنواختر باستانی محسوب شده و شکلی که به خود گرفته برای طرفداران بازی ویدیویی پک من به سرعت قابل تشخیص است.

این جرم آسمانی که نام رسمی آن ان 63ای (N 63A) است، محصول یک ستاره است که زیر وزن خود در ابر ماژلانی بزرگ فرو پاشیده است. پراکندگی حاصل از گاز فوق گرم به طور تصادفی چنین شکلی یافته است. ستاره های جوان درخشان در مسیر پک من نیز به نوعی شبیه دانه هایی هستند که این شخصیت در بازی می خورد.

عروس دریایی شبح مانند  

خوشه های کهکشانی بزرگ‌ترین ساختارهای شناخته شده در عالم هستند که توسط نیروی گرانش به یکدیگر متصل شده اند. آنها می توانند شامل هزاران کهکشان، ابرهای عظیم گاز داغ و البته گاهی اوقات، اشباح درخشان یک یا دو عروس دریایی فضایی باشند!

در خوشه کهکشانی آبل 2877 (Abell 2877) که در آسمان جنوبی در فاصله حدود 300 میلیون سال نوری از سیاره زمین قرار دارد، ستاره‌شناسان یکی از این عروس های دریایی را کشف کرده اند. این عروس دریایی کیهانی بیش از یک میلیون سال نوری پهنا دارد و فقط در نوار باریکی از نور رادیویی قابل مشاهده است.

سیاره فوق کمیاب در بینی صورت فلکی شکارچی

دانشمندان شواهد قانع کننده ای یافته اند که نشان می دهد نادرترین نوع سیاره در عالم – جهانی منفرد که به طور همزمان به دور سه ستاره گردش می کند – در نوک بینی بزرگ و گازی صورت فلکی شکارچی (به نام اوراین و جبار نیز شناخته می شود) قرار دارد.

منظومه ستاره ای که به نام جی‌دبلیو اوراینس (GW Orionis) یا جی‌دبلیو اوری شناخته می شود، در فاصله حدود 1300 سال نوری از سیاره زمین قرار دارد و به واسطه فاصله کم از جهان ما، هدفی وسوسه کننده برای مطالعه است. با سه حلقه نارنجی غبارآلود که درون یکدیگر قرار گرفته اند، این منظومه شبیه به یک چشم گاو نر عظیم در آسمان به نظر می رسد. در مرکز این چشم سه ستاره وجود دارند.

در مقاله ای که در هفدهم سپتامبر 2021 در نشریه Monthly Notices of the Royal Astronomical Society منتشر شد، پژوهشگران بر اساس داده های پیشین نشان دادند که یک نامیزانی در سه حلقه منظومه ستاره ای تقریبا به طور قطع ناشی از وجود یک سیاره بزرگ به اندازه سیاره مشتری درون یکی از حلقه هاست.

در صورت تایید با پژوهش های آینده، این جهان عظیم نخستین سیاره شناخته شده در عالم است که همزمان به دور سه ستاره گردش می کند.

یک توپ انرژی سیاهچاله به شکل مارپیچ

در سال 2019، پژوهشگران نخستین تصویر از یک سیاهچاله کلان‌جرم، جرم فضایی غول پیکر با جرمی حدود 6.5 میلیارد برابر خورشید در فاصله حدود 55 میلیون سال نوری از سیاره زمین در کهکشان مسیه 87 را منتشر کردند.

در سال 2021، دانشمندان با استفاده از رصدخانه آرایه بسیار بزرگ در نیومکزیکو، نگاه دیگری به این جرم غول پیکر داشتند و بر فواره عظیم ماده و انرژی که از مرکز سیاهچاله سرچشمه می گیرد، متمرکز شدند.

آنالیز تیم نشان داد که این فواره غول پیکر نه در نتیجه یک شلیک مستقیم بلکه به واسطه یک میدان مغناطیسی که از سیاهچاله سرچشمه گرفته و برای تقریبا 3300 سال نوری در عمق فضا پخش می شود، به یک مارپیچ دوگانه عجیب تبدیل شده است. به گفته پژوهشگران، این طولانی‌ترین میدان مغناطیسی کشف شده در یک فواره کهکشانی است و نمای تازه ای از یکی از رایج‌ترین پدیده ها در عالم ارائه می کند.

مانعی نامرئی که از مرکز کهکشان محافظت می کند

مرکز کهکشان راه شیری مانند یک شتاب دهنده غول‌پیکر ذرات عمل می کند و پرتوهایی از ماده باردار به نام پرتوهای کیهانی را با سرعتی نزدیک به سرعت نور درون عالم پرتاب می کند.

زمانی که پژوهشگران قصد داشتند طی مطالعه ای که در نشریه Nature Communications منتشر شد، نقشه چگالی پرتوهای کیهانی نزدیک به مرکز کهکشان را ترسیم کنند، موردی گیج کننده را کشف کردند. آنها متوجه شدند مانعی مرموز بخش بزرگی از پرتوهای کیهانی را از ورود به مرکز باز می دارد.

پژوهشگران فقط می توانستند در مورد منبع این مانع پرتو کیهانی گمانه‌زنی کند اما به این مساله اشاره داشتند که می تواند با مجموعه ای از میدان های مغناطیسی مربوط به سیاهچاله مرکزی کهکشان راه شیری به نام "کمان ای" (Sagittarius A) مرتبط باشد.

کارخانه ای عظیم از کهکشان های باستانی

طی مطالعه ای که در 26 نوامبر در نشریه Astronomy & Astrophysics منتشر شد، پژوهشگران کشف یک کارخانه عظیم که در آن کهکشان ها ساخته می شوند، شبیه به آنچه کهکشان راه شیری در آن رشد کرده است را به اشتراک گذاشتند. این ساختار عظیم به نام یک پروتوکلاستر حاوی بیش از 60 کهکشان است، 11 میلیارد سال نوری از سیاره زمین فاصله دارد و در قسمتی از عالم قرار دارد که فقط سه میلیارد سال سن دارد.

پروتوکلاسترهایی مانند این در مناطقی از فضا شکل می گیرند که رشته های بلندی از گاز، به نام فیلامنت ها، متقاطع می شوند. کهکشان های جوان که در این کارخانه گرد هم می آیند به نظر می رسد با سرعتی چشمگیر و غیرواقعی رشد می کنند.

یافته های جدید نشان می دهد پروتوکلاسترهای باستانی در تشکیل پایه های عالم مدرن بسیار کارآمدتر از تصور پژوهشگران بوده اند.

حفره ای با پهنای 500 سال نوری در کهکشان راه شیری

دو ابر گازی در کنار هم در کهکشان راه شیری دیده شده اند. این ابرهای گازی عظیم ستاره‌ساز به نام "خوشه های مولکولی" شناخته می شوند و به نظر می رسد پلی بین صورت هال فلکی گاو و برساووش تشکیل می دهند. بنابر پژوهش های اخیر، این یک توهم اپتیکال عظیم است.

نقشه های سه بعدی جدید از این منطقه که توسط رصدخانه فضایی گایا متعلق به آژانس فضایی اروپا ارائه شده، نشان می دهند که این دو ابر گازی مواج در واقع صدها سال نوری از هم فاصله دارند و توسط یک حفره کروی عظیم و تهی از هم جدا شده اند.

این شکاف تازه کشف شده حدود 500 سال نوری پهنا دارد و به نام ابرپوسته برساووش-گاو شناخته می شود و احتمالا میلیون سال ها پیش به واسطه نابودی یک ابرنواختر شکل گرفته است. به گفته پژوهشگران، این انفجار باستانی احتمالا تشکیل ستاره در لبه های ابرپوسته را تسریع کرده و پایانی خوش برای این تراژدی را رقم زده است.

تونل مغناطیسی پیچ خورده که منظومه شمسی را احاطه کرده است

سیاره زمین همراه با باقی منظومه شمسی و برخی ستارگان نزدیک ممکن است درون یک تونل مغناطیسی عظیم به دام افتاده باشند و ستاره‌شناسان از دلیل آن آگاه نیستند. به گفته پژوهشگران، لوله ای از پیچک های مغناطیسی عظیم به طول یک هزار سال نوری و نامرئی برای چشم غیر مسلح ممکن است منظومه شمسی را احاطه کرده باشد.

با بررسی دو نمونه از درخشان‌ترین ساختارهای گازی که در همسایگی ما هستند به نام های "مهمیز قطبی شمال" (North Polar Spur) و "منطقه بادبزنی" (Fan Region) مشخص شده که این دو ساختار اگرچه در سمت های مختلف آسمان قرار گرفته اند اما ممکن است به هم مرتبط باشند.

چسبی که این ساختارها را به هم پیوند می دهد پیچک های طولانی از ذرات باردار و میدان های مغناطیسی است که شبیه یک تونل پیچ خورده بنظر می رسد و همه چیز از جمله منظومه شمسی را احاطه کرده است.

نخستین نما از یک ستاره اسپاگتی شده

سیاهچاله ها خورنده های حریصی هستند. زمانی که یک ستاره بدشانس بیش از حد به آنها نزدیک شود، گرانش شدید سیاهچاله طی فرآیندی به نام "اسپاگتی کردن"، ستاره را به شکل رشته ای دراز در می آورد.

در ماه می 2021، زمانی که یک سیاهچاله در فاصله 750 میلیون سال نوری از سیاره زمین با وزنی 30 میلیون برابر خورشید، ستاره ای در حال عبور را به دام انداخت، پژوهشگران موفق به ثبت این روند شدند.

این رویارویی درخششی از نور اپتیکال، پرتوهای اکس و امواج رادیویی را تولید کرد که تلسکوپ های روی سیاره زمین به وضوح می توانستند آن را تشخیص دهند. همچنین، این رویارویی الگویی غیرمعمول از خطوط جذب در اطراف قطب سیاهچاله را نمایان کرد که همانند رشته نوری بنظر می رسد که بارها اطراف سیاهچاله پیچیده شده است.

کلبه ای مرموز در سمت دور کره ماه

در نهایت، قصد داریم این فهرست را با جرمی فضایی بسیار نزدیک از هر چیز دیگری به سیاره زمین، یعنی کره ماه و مشاهده کلبه ای مرموز روی سمت دور آن به پایان برسانیم. این ناهنجاری معکبی شکل در 29 اکتبر 2021 تو سط ماه‌نورد یوتو 2 ثبت شد.

به گفته سازمان ملی فضایی چین، چند ماه طول می کشد تا ماه‌نورد یوتو 2 نگاه نزدیک‌تری به این مکعب مرموز روی کره ماه داشته باشد و پاسخی دقیق درباره ماهیت آن ارائه شود.  

ترجمه: محمدمهدی حیدرپور

بیشتر بخوانید:

کاوشگر ناسا تصاویری از سیاره مشتری و قمر آن ثبت کرد

کشف سیاره‌ای به شکل توپ راگبی در صورت فلکی هرکول

بهترین تصویر ۲۰۲۱ هابل از نگاه کاربران

این زمین خوب؛ دلایلی ترسناک که فضا برای زندگی مناسب نیست! (+عکس)

تاردیگریدها و 6 حقیقت شگفت انگیز درباره موجودی که در فضا هم زنده می ماند! (+عکس)

تماشاخانه

بابانویل سوار بر جت اسکی / ذوق و شوق باورنکردنی کودکان (فیلم)

پروین، از آتش سوزی تا زندگی دوباره / معلولیت این زن را خانه‌نشین نکرد! (فیلم)

فیلم های دیگر