الیگارشی یعنی چه؟

عصرایران - این روزها و همزمان با جنگ روسیه علیه اوکراین، کلمه اُلیگارشی بسیار به کار می رود و به ویژه در رسانه های غربی، از این واژه برای توصیف حکومت روسیه استفاده می شود. از این رو، بی مناسبت ندیدیم در این باره توضیحی داشته باشیم تا مشخص شود منظور از این کلمه چیست.

  واژه "اُلیگارشی" (oligarchie) ریشه لاتین دارد و کاربرد آن از زمان یونان باستان رواج دارد.

این واژه از دو کلمه لاتین "Oligos" (اولیگوس) به معنای تعداد اندک و "Archos" به معنای اقتدار یا فرمانده است؛ یعنی حکومت گروهی اندک بر اکثریت جامعه.

در واقع الیگارشی با "انحصارگری" و "ویژه‌خواری" یک طبقه ممتاز و یا یک گروه خاص ارتباط مستقیم دارد.

با وجودی که در همه حکومت ها در نهایت این گروهی معدود است که بر اکثریت جامعه حکم می راند؛ اما الیگارشی به حکومت هایی می گویند دارای حلقه بسته و (عموما فاسد) از یک "طبقه ممتاز" (یک گروه سیاسی و یا صنفی و..) است که اجازه مشارکت گروه های مختلف مردمی را در امور حکمرانی را نمی دهند و در این حلقه بسته به کام خویش و به نام مردم حکم می رانند و امتیازات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و... را به صورت "ویژه خواری" بین خود تقسیم می کنند.

در حکومت های الیگارشی به دلیل بسته بودن حلقه مدیریتی و عدم نظارت عمومی و عدم چرخش قدرت، عموما با فسادهای اقتصادی گسترده همراه است؛ چون طبقه حاکم خود را پاسخگو به مردم و دیگر گروه های رقیب و مخالف نمی بیند و به دلیل بسته بودن حلقه مدیریتی، امر نظارت عمومی بر قدرت، محقق نمی شود و این گونه فساد در سیستم گسترده می شود.

در ادبیات یونان باستان، الیگارشی شیوه فاسد شده حکومت "آریستوکراسی" (حکومت نخبگان یا اشراف) است و در نقطه مقابل "دموکراسی" (حکومت مردمی) قرار دارد.

بیشتر بخوانید:

اُلیگارشی چیست؟

داستان معاملۀ پوتین با الیگارش‌های روس/ قدرت از آنِ من؛ ثروت برای شما!

آلمان/ توقیف کشتی لاکچری رفیق پوتین (+عکس)

تماشاخانه

هیجان و جنون یکی از پرفرازونشیب‌ترین روزهای خرید / بلک فرایدی یا جمعه سیاه چطور به وجود آمد؟ (فیلم)

شکوه فرش ایرانی دوره صفوی را در اروپا ببینید (فیلم)

فیلم های دیگر